Politieke partijen in Nederland

De lijst van politieke partijen in Nederland is een historisch overzicht van politieke partijen die in het heden of het verleden actief zijn geweest in de Nederlandse politiek, op zowel nationaal als lokaal niveau. De lijst van provinciale en lokale (plaatselijke) partijen beperkt zich tot partijen die bij de laatste verkiezingen een of meer zetels hebben gehaald.

Portaal Politiek

Landelijke partijen

Nationaal vertegenwoordigd

Dertien politieke partijen zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer en dertien in de Eerste Kamer en tien daarvan ook in het Europees Parlement.

Logo Partij Afkorting Jaar van
oprichting		 Voortgekomen uit Partijleider Zetels
  TK     EK     EP  
Christen-Democratisch Appèl CDA 1980 Fusie ARP, CHU en KVP Pieter Heerma 19 9 4
ChristenUnie CU 2001 Fusie RPF en GPV Gert-Jan Segers 5 4 1[n 1]
Democraten 66 D66 1966 Rob Jetten 19 7 2
Forum voor Democratie FVD 2016 Thierry Baudet 2 10 3
GroenLinks GL 1990 Fusie CPN, PPR, PSP en EVP Jesse Klaver 14 8 3
Partij van de Arbeid PvdA 1946 Fusie CDU, SDAP en VDB Lodewijk Asscher 9 6 6
Partij voor de Dieren PvdD 2002 Esther Ouwehand 4 3 1
Partij voor de Vrijheid PVV 2006 VVD (afsplitsing) Geert Wilders 20 5 0
Staatkundig Gereformeerde Partij SGP 1918 ARP (afsplitsing) Kees van der Staaij 3 2 1[n 2]
Socialistische Partij SP 1971 KEN (afsplitsing) Lilian Marijnissen 14 4 0
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVD 1948 Fusie PvdV en Comité-Oud Mark Rutte 32 12 4
50Plus 50+ 2009 OokU Henk Krol 4 2 1
DENK Denk 2015 PvdA (afsplitsing) Tunahan Kuzu 3 0 0
Fractie Otten GO 2019 FVD (afsplitsing) Henk Otten 0 2 0

Lokaal vertegenwoordigd

De volgende landelijke partijen zijn niet in Eerste of Tweede Kamer of Europarlement vertegenwoordigd maar wel in één of meer gemeenteraden of Provinciale Staten.

Logo Partij Afkorting Jaar van
oprichting		 Voortgekomen uit Zetels
  GR     PS  
Bij1 Bij1 2017 Denk (Afsplitsing) 1 -
De Groenen 1983 1[n 3] -
Forza! 2003 LPF (afsplitsing) 9 -
Islam Democraten ID 2006 1 -
Nederland Transparant[n 4] 2004 Europa Transparant (zustervereniging) 5 -
Nieuwe Communistische Partij-NCPN NCPN 1992 VCN en ex-CPN'ers 3 -
 NIDA NIDA 2013 3 -
Ouderen Politiek Actief OPA 2013 37 0
 Partij van de Eenheid 2010 Islam Democraten (afsplitsing) 1 -
Trots op Nederland TROTS 2007 VVD (afsplitsing) 6 -
Verenigde Communistische Partij VCP 1999 NCPN (afsplitsing) 3 0
Verenigde Senioren Partij VSP 2001 ASP en Ouderenunie 13 -

Niet vertegenwoordigd

De volgende politieke partijen hebben in het verleden deelgenomen aan verkiezingen of zijn geregistreerd voor komende verkiezingen, maar zijn niet (meer) vertegenwoordigd in het nationaal parlement, Provinciale Staten of gemeenteraad en (voor zover bekend) niet opgeheven.

Partij Afkorting Jaar van
oprichting		 Laatste verkiezingen
GeenPeil GP 2016 Tweede Kamerverkiezingen 2017
Jezus Leeft 2013 Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Liberaal Democratische Partij LibDem 2006 Europese parlementsverkiezingen 2014
Libertaire Partij LP 1993 Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Nederland Lokaal NL 2011 Provinciale Statenverkiezingen 2015
Nederlandse Volks-Unie NVU 1971 Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Nieuwe Wegen 2016 Tweede Kamerverkiezingen 2017
Pacifistisch-Socialistische Partij '92 PSP '92 1992 Provinciale Statenverkiezingen 2015
Partij van de Toekomst PvdT 2002 Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Partij voor Mens en Spirit MenS 2008 Tweede Kamerverkiezingen 2017
Piratenpartij PPNL 2010 Gemeenteraadsverkiezingen 2018
Vrijzinnige Partij 2014 Tweede Kamerverkiezingen 2017

Provinciale partijen

De volgende politieke partijen zijn actief op provinciaal niveau en in sommige gevallen tevens gemeentelijk niveau. Ze hebben bij de Provinciale Statenverkiezingen 2019 of de Gemeenteraadsverkiezingen 2014 één of meer zetels gehaald.

Partij Afkorting Jaar van
oprichting		 Provincie Zetels
  PS     GR  
Fryske Nasjonale Partij FNP 1962 Friesland 4 58
Groninger Belang GB 2014 Groningen 3 -
Lokaal Brabant LB 2014 Noord-Brabant 1 -
Lokaal-Limburg LL 2014 Limburg 2 -
Partij voor het Noorden PvhN 2003 Groningen 2 3
Partij voor Zeeland PvZ 1998 Zeeland 2 1
Sterk Lokaal SL 2014 Drenthe 1 -
Partij van de Ouderen P.v.d.O 2013 Noord-Holland - 3

Lokale partijen

Er zijn veel lokale partijen. Zo zijn er 'Gemeentebelangen', 'Stadspartijen', 'Leefbaren' die in veel gemeenten voorkomen maar meestal niet samenwerken. Ook zijn er partijen die focussen op een bepaalde groep kiezers, zoals inwoners van één plaats in een gemeente, ouderen en studenten.

Lokale partijen in Nederland (2014) is een lijst van lokale partijen die bij de gemeenteraadsverkiezingen 2014 ten minste een zetel in een gemeenteraad hebben gehaald.

De volgende lokale partijen hebben bij deze verkiezingen minimaal 10 zetels behaald:

Partij Stad Zetels
Wakker Emmen Emmen 15
Beter voor Dordt Dordrecht 14
Leefbaar Rotterdam Rotterdam 14
ONS[n 5] Nissewaard 13
Leefbaar Capelle Capelle aan den IJssel 12
Kernachtig Wijchen Wijchen 11
Stadspartij Den Helder Den Helder 11
Inwonersbelang Hellevoetsluis Hellevoetsluis 11
Team Meierijstad[n 6] Meierijstad 11
Voor De Gemeenschap (V.D.G.)[n 5] Oss 11
Lokaal Dinkelland Dinkelland 10
Lokaal Belang[n 7] Zevenaar 10
Onafhankelijke Partij Alkmaar (OPA)[n 5] Alkmaar 10
TOP/GEMEENTEBELANGEN Terneuzen 10
Liberale Volkspartij Roermond (LVR) Roermond 10

Leden
Totaal aantal leden van in de Tweede Kamer vertegenwoordigde politieke partijen in Nederland.
Aantal leden van in de Nederlandse Tweede Kamer vertegenwoordige partijen. Klik op de afbeelding voor een grotere versie

Het gezamenlijke ledental van de Nederlandse politieke partijen schommelt sinds 1994 rond de 300.000. Voorheen hadden met name de grote traditionele partijen veel meer leden. Het CDA telde in 1980 nog ruim 162.000 leden, in 1990 ongeveer 125.000 en per 1 januari 2016 nog maar 50.181 leden. De PvdA ging in diezelfde periode van bijna 113.000 naar ruim 91.000 naar 46.045 en de VVD van 85.000 naar bijna 60.000 naar slechts 28.436

Kleinere partijen zagen hun ledental juist groeien. GroenLinks had in 1996 een ledental van 11.700, maar staat anno 2016 op 21.180 leden. De SP had bijna 16.000 leden toen ze bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 in het parlement kwam en heeft per 1 januari 2016 41.710 leden. Ook de PvdD is gegroeid in ledental, van 6.370 in 2007 naar 12.131 in 2016. De SGP en ChristenUnie zijn al jaren vrij stabiel en hebben respectievelijk 29.928 en 23.398 leden. De PVV, sinds 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, kent buiten Geert Wilders geen leden. Denktank Forum voor Democratie wist binnen een jaar na oprichting als partij 22.884 leden aan zich te binden; een stijging van meer dan 1.100 procent[1].

Op 27 januari 2020 verscheen in Elsevier Weekblad een artikel over het feit dat Forum voor Democratie op 1 januari 2020 de grootste politieke partij in Nederland was qua ledental. [2].

Ontwikkeling ledental Nederlandse politieke partijen vertegenwoordigd in de Tweede Kamer 2010-2019 (gemeten op 1 januari)
Partij 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
CDA[3] 67.592 65.905 61.294 59.126 56.310 53.107 50.181 48.775 46.630 43.133 39.187
ChristenUnie[4] 26.441 25.489 24.776 24.080 23.631 23.521 23.398 23.695 25.071 25.170 25.234
D66[5] 18.507 21.599 21.985 23.105 23.767 25.190 25.349 26.284 28.820 26.451 24.955
DENK[6] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 9] 3.488 3.678 3.705
FVD[7] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 8] -[n 10] 22.884 30.674 45.000
GroenLinks[8] 20.961 27.477 26.505 23.953 22.435 21.252 21.180 23.389 28.429 28.829 30.438
PvdA[9] 54.504 55.723 54.279 55.564 52.317 49.155 46.045 46.162 45.040 42.416 41.078
PvdD[10] 10.310 11.610 12.250 12.519 12.254 12.019 12.131 12.866 16.156 17.043 18.344
SGP[11] 27.196 27.687 28.048 29.648 29.964 29.974 29.928 30.122 30.325 30.081 29.655
SP[12] 46.507 46.308 44.186 45.815 44.242 42.679 41.710 39.571 36.465 36.286 31.977
VVD[13] 36.371 37.942 38.412 35.362 33.498 30.895 28.436 26.497 27.692 25.557 23.907
50Plus[14] -[n 8] -[n 8] 1.321 5.768 10.428 7.534 6.056 6.180 6.081 5.701 5.104
Totaal 308.389 319.740 313.056 314.940 308.846 295.326 284.414 283.541[n 11] 317.081 315.019 316.378

Opgeheven partijen
Geschiedenis en ontwikkeling van alle Nederlandse partijen die ooit zetels behaalden in de Tweede Kamer.

De volgende landelijke politieke partijen zijn opgeheven, gefuseerd met andere partijen of opgegaan in een nieuwe partij.

Partij Reden
Ad Bos Collectief (ABC) Opgeheven
Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen Omgevormd tot Roomsch-Katholieke Staatspartij
Algemeen Ouderen Verbond (AOV) Restanten opgegaan in Verenigde Senioren Partij
Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond (ANFB) Opgedeeld in de vuurslag en Zwart Front
Anti-Revolutionaire Partij (ARP) Fusie tot CDA
Artikel 1 naamsveranderding in: BIJ1
Artikel 50 Fusie met VoorNederland
Boerenpartij Hernoemd tot Rechtse Volkspartij
Bond van Christen-Socialisten (BCS) Opgesplitst tussen SDAP, CVP en de CPN
Bond van Vrije Liberalen Fusie tot Liberale Staatspartij "De Vrijheidsbond"
Centrumpartij (CP) Failliet verklaard
Centrumpartij '86 (CP'86) Door rechtbank ontbonden
Centrum Democraten (CD) Bij notariële akte ontbonden
Christelijk-Democratische Unie (CDU) Fusie tot PvdA
Christelijk-Historische Kiezersbond (CHK) Fusie tot CHP
Christelijk-Historische Partij (CHP) Fusie tot CHU
Christelijk-Historische Unie (CHU) Fusie tot CDA
Christelijk-Sociale Partij (CSP) Opgegaan in CHU
Christelijke Volkspartij (CVP) Opgegaan in CDU
Christen-Democratische Partij (CDP) Opgesplitst en opgegaan in ARP en CDU
Communistische Partij Holland (CPH) Naam veranderd in CPN
Communistische Partij van Nederland (CPN) Fusie tot GroenLinks
Democratisch Socialisten '70 (DS'70) Opgeheven
Economische Bond Fusie tot Liberale Staatspartij "De Vrijheidsbond"
Evangelische Volkspartij (EVP) Fusie tot GroenLinks
Friese Bond Fusie tot Christelijk-Historische Unie (CHU)
Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) Fusie tot ChristenUnie
God Met Ons Opgeheven
Hervormd-Gereformeerde Staatspartij (HGSP) Opgegaan in Protestantse Unie
Katholiek Democratische Partij (KDP) Aangesloten bij RKSP
Katholiek Nationale Partij (KNP) Teruggekeerd naar KVP
Katholieke Volkspartij (KVP) Fusie tot CDA
Kommunistiese Arbeiders Organisatie (marxisties-leninisties) (KAO(ml)) Opgeheven
Leefbaar Nederland (LN) Opgeheven
Liberale Staatspartij (LSP) Opgegaan in Partij van de Vrijheid
Liberale Unie Opgegaan in Liberale Staatspartij "De Vrijheidsbond"
Lijst Pim Fortuyn Opgeheven
Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) Verboden
Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij (NSNAP) Verplicht gefuseerd met de Nationaal-Socialistische Beweging
Nationale Alliantie (NA) Opgeheven
Natuurwetpartij Ontbonden
Nederlands Blok (NB) Opgeheven
Nederlandsche Bond van Belastingbetalers Opgegaan in Nationale Bond voor Bezuiniging
Nederlandse Moslim Partij (NMP) Opgeheven
Nieuw Rechts (NR) Opgeheven
Onafhankelijke Socialistische Partij (OSP) Fusie tot Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij
Ouderenunie Fusie tot Verenigde Senioren Partij
Pacifistisch Socialistische Partij (PSP) Fusie tot GroenLinks
Partij van de Vrijheid (PvdV) Fusie tot VVD
Partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang (PRDV) Vereniging omgevormd tot 50plus
Plattelandersbond Naam veranderd in Nationale Boeren-, Tuinders-, en Middenstandspartij
Politieke Partij Radikalen (PPR) Fusie tot GroenLinks
Radicale Bond Fusie tot Vrijzinnig Democratische Bond (VDB)
Realisten Nederland Fusie tot Groenrechts
Reformatorische Politieke Federatie (RPF) Fusie tot ChristenUnie
Revolutionair Socialistische Partij (RSP) Fusie tot Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij (RSAP)
Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP) Opgevolgd door Katholieke Volkspartij
Rooms-Katholieke Volkspartij (RKVP) Opgeheven
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) Fusie tot PvdA
Sociaal-Democratische Bond (SDB) Fusie tot SDAP
Sociaal-Democratische Partij (SDP) Naam veranderd in CPH
Socialistische Unie (SU) Opgegaan in de PSP
Unie 55+ Opgegaan in Ouderenunie
Vrij-Antirevolutionaire Partij (VAR) Fusie tot CHP
Vooruitstrevende Partij voor de Wereldregering (VPvW) Opgegaan in SU
Verbond van Actualisten (VVA) Opgeheven
Verbond van Nationalisten (VVN) Failliet verklaard
Verbond voor Nationaal Herstel (VNH) Opgeheven tijdens Duitse bezetting
VoorNederland (VNL) Opgeheven na Tweede Kamerverkiezingen 2017
Vrijzinnig Democratische Bond (VDB) Fusie tot PvdA
Zwart Front (ZF) Verboden tijdens Duitse bezetting

Andere opgeheven partijen

Partijen met kruis (†) zijn "schijndood", een officieel einde is nooit aangekondigd of status van politiek verkeer of enige activiteit is onbekend.

Zie ook

Referenties
  1. GroenLinks en D66 hebben meer leden dan VVD Nederlands Dagblad, 25 januari 2018
  2. Elsevier Weekblad, 27 januari 2020
  3. CDA ledentallen per jaar (1975- ), DNPP.
  4. ChristenUnie ledentallen per jaar (2002- ), DNPP.
  5. D66 ledentallen per jaar (1966- ), DNPP.
  6. DENK ledentallen (2017), DNPP.
  7. FVD ledentallen (2017), DNPP.
  8. GroenLinks ledentallen per jaar (1990- ), DNPP.
  9. PvdA ledentallen per jaar (1946- ), DNPP.
  10. PvdD ledentallen per jaar (2007- ), DNPP.
  11. SGP ledentallen per jaar (2002- ), DNPP.
  12. SP ledentallen per jaar (1992- ), DNPP.
  13. VVD ledentallen per jaar (1948- ), DNPP.
  14. 50Plus ledentallen per jaar (2012- ), DNPP.

Noten
  1. In een gezamenlijke delegatie met SGP
  2. In een gezamenlijke delegatie met ChristenUnie
  3. als Sociaal Zevenaar
  4. Nederland Transparant is lokaal vertegenwoordigd door de fracties van Anna Paulowna Transparant, Bladel Transparant en Middelburg Transparant en op 31 december 2007 met Europa Transparant gefuseerd.
  5. herindelingsverkiezingen 2014
  6. herindelingsverkiezingen 2016
  7. herindelingsverkiezingen 2017
  8. Niet vertegenwoordigd in de Tweede Kamer en daarom niet meegenomen in het totaal.
  9. Op 1 januari 2017 bedroeg het aantal leden van DENK 3.425, ze waren op dat moment echter nog niet vertegenwoordigd in de Tweede Kamer en zijn daarom niet meegenomen in het totaal.
  10. Op 1 januari 2017 bedroeg het aantal leden van FVD 1.863, ze waren op dat moment echter nog niet vertegenwoordigd in de Tweede Kamer en zijn daarom niet meegenomen in het totaal.
  11. Dit aantal ligt lager dan het door het DNPP gepubliceerde aantal. Dit komt voort uit het feit dat het DNPP de leden van DENK wel heeft meegenomen in het totaal. Hoewel DENK officieel nog niet in de Tweede Kamer vertegenwoordigd was, was de voorloper van DENK, Groep Kuzu/Öztürk, wel met twee zetels in de kamer aanwezig nadat zij uit de PvdA waren gestapt.
Politieke partijen in Nederland

(aantal zetels tussen haakjes)

Tweede Kamer:Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (33/32) · Partij voor de Vrijheid (20) · Christen-Democratisch Appèl (19) · Democraten 66 (19) · GroenLinks (14) · Socialistische Partij (14) · Partij van de Arbeid (9) · ChristenUnie (5) · Partij voor de Dieren (5/4) · 50PLUS (4) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · DENK (3) · Forum voor Democratie (2) · afsplitsingen (1, 1)
Eerste Kamer:Forum voor Democratie (12/9) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (12) · Christen-Democratisch Appèl (9) · Democraten 66 (7) · Partij voor de Vrijheid (5) · Socialistische Partij (4) · Partij van de Arbeid (6) · GroenLinks (8) · ChristenUnie (4) · 50PLUS (2) · Partij voor de Dieren (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · afsplitsing (3)
Europees Parlement:Partij van de Arbeid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (5) · Christen-Democratisch Appèl (4) · Forum voor Democratie (4) · GroenLinks (3) · Democraten 66 (2) · ChristenUnie-SGP (2) · Partij voor de Dieren (1) · 50PLUS (1) · Partij voor de Vrijheid (1)
Zie de categorie Political parties in the Netherlands van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.