Tweede Kamerverkiezingen 1937

De Tweede Kamerverkiezingen 1937 waren verkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij werden gehouden op 26 mei 1937.

Tweede Kamerverkiezingen 1937
Datum26 mei 1937
Land Nederland
Te verdelen zetels100
Opkomst94,40%
Resultaat
Grootste partijRKSP
Nieuwe minister-presidentHendrik Colijn
Begin regeerperiodeColijn IV
Opvolging verkiezingen
← 1933  1946 →
Portaal    Politiek

Een wijziging van de Kieswet had grote invloed op de verkiezingen. Voor het eerst moesten partijen, om te mogen deelnemen, een waarborgsom betalen. Het aantal deelnemende partijen daalde daardoor fors, naar 20. Tevens werd de kiesdrempel verhoogd van 75% naar 100% van de kiesdeler en veranderde de wijze waarop restzetels werden verdeeld. Voortaan werd uitgegaan van het stelsel van verdeling volgens de grootste gemiddelden in plaats van dat van het grootste stemmenoverschot.

Uitslag

Opkomst en kiesdeler
1933 1937
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 4.135.983 4.462.859
Niet opgekomen 238.470 5,77[1] 249.956 5,60[1]
Opkomst 3.897.513 94,23[1] 4.212.903 94,40[1]
Blanco stemmen 107.097 2,75[2] 77.587 1,84[2]
Ongeldige stemmen 68.585 1,76[2] 77.239 1,83[2]
Geldige stemmen 3.721.831 95,49[2] 4.058.077 96,32[2]
Kiesdeler 37.218,31 - 40.580,77 -

Verkiezingsuitslag naar partij

Door de wijziging van de Kieswet verdween een aantal kleine partijen uit de Tweede Kamer (HGSP, KDP, RSAP, NBTM en VNH).

De RKSP profiteerde het meest van de nieuwe methode van verdeling van de restzetels; zij won drie zetels. De SDAP won eveneens een zetel. De CDU, die als enige partij nog een pacifistisch standpunt uitdroeg, won ook een zetel en kwam op twee.

Verliezers waren vooral de Liberalen, die hun oproep 'zet meer liberalen naast Colijn' niet beantwoord zagen. Zij verloren drie zetels en hielden er slechts vier over. De CHU verloor twee zetels. SGP en CPH gingen één zetel terug. De VDB bleef in zeteltal gelijk.

Grote winnaar van de verkiezingen was de ARP, en meer nog de zittende minister-president Colijn. Zijn partij ging drie zetels vooruit en komt op 17. Dat de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) van Mussert als nieuwkomer vier zetels behaalde, was niet het succes dat het wellicht lijkt. De teruggang ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen van 1935 was zo groot dat de uitslag voor de nationaal-socialisten in feite een zware klap was; het stemmenpercentage daalde van 7,94 tot 4,22. Lijsttrekker Mussert nam om die reden geen zitting in de Kamer.

Partij 1933 1937 verschil Zetelverdeling (grafisch)
# stemmen %[3] zetels # stemmen %[3] zetels % zetels
RKSP 1.037.522 27,86 28 1.170.431 28,84 31 +0,98 +3  
1933


1937


SDAP    799.446 21,47 22    890.661 21,95 23 +0,48 +1  
ARP    500.150 13,43 14    665.501 16,40 17 +2,97 +3  
CHU    340.180   9,14 10    302.829   7,46  8  1,68 -2 
VDB    189.007   5,08  6    239.502   5,90  6 +0,82 0
NSB - - -    171.137   4,22  4 +4,22 +4 
LSP[4]    258.836   6,95  7    160.260   3,95  4  -3,00 -3 
CPN    118.249   3,18  4    136.026   3,35  3 +0,17 -1 
CDU     38.459   1,03  1      85.004   2,09  2 +1,06 +1  
SGP     93.300   2,51  3      78.619   1,94  2  -0,57 -1 
RSP[5]     48.405   1,30  1
OSP[5]     27.476   0,74  0
RSAP[5] - - -      32.846   0,81  0
subtotaal     75.881   2,04  1      32.846   0,81  0  -1,23 -1 
RKVP[6]     40.904   1,10  1
KDB[6]     20.427   0,55  0
KDP[6] - - -      27.665   0,68  0
subtotaal     61.331   1,65  1      27.665   0,68  0  -0,97 -1 
HGSP     33.992   0,91  1      24.543   0,60  0  -0,31 -1 
AB[7] - - -      21.191   0,52  0 +0,52 0
CNA[8] - - -      20.487   0,50  0 +0,50 0
KAB[9]     14.567   0,39  0       9.038   0,22  0  -0,17 0
ZF[10] - - -       8.178   0,20  0 +0,20 0
NBTM     47.671   1,28  1       6.891   0,17  0  -1,11 -1 
VNH     30.331   0,81  1       6.270   0,15  0  -0,66 -1 
NSAP[11] - - -          998   0,02  0 +0,02 0
overige partijen in 1933     82.909   2,23  0 - - -  -2,23 0
Totaal 3.721.831 100 100 4.058.077  100 100 0 0

Gekozen leden

Kabinetsformatie

Vooral op aandringen van de RKSP werd het rechtse kabinet-Colijn IV gevormd, waardoor LSP en VDB uit de regering verdwenen.

Tweede Kamerverkiezingen

1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.