Citroenzuur
Citroenzuur is een organisch zuur. Het komt in citrusvruchten voor en is een natuurlijk conserveermiddel en antioxidant. Daarnaast wordt het gebruikt om een zure smaak aan voedsel te geven. In de biochemie is het een belangrijke intermediair in de citroenzuurcyclus. Het is een voedingszuur met E-nummer E330.
Citroenzuur
| ||||
| Structuurformule en molecuulmodel | ||||
 | ||||
Structuurformule van citroenzuur | ||||
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule (uitleg) | C6H8O7 | |||
| IUPAC-naam | 2-hydroxy-1,2,3-propaantricarboxylzuur | |||
| Andere namen | β-hydroxytricarballylzuur, 2-hydroxypropaantricarbonzuur | |||
| Molmassa | 192,12 g/mol | |||
| SMILES | C(C(=O)O)C(CC(=O)O)(C(=O)O)O | |||
| InChI | 1/C6H8O7/c7-3(8)1-6(13,5(11)12)2-4(9)10/h13H,1-2H2,(H,7,8)(H,9,10)(H,11,12)/f/h7,9,11H | |||
| CAS-nummer | 77-92-9 | |||
| EG-nummer | 201-069-1 | |||
| PubChem | 311 | |||
| Beschrijving | Kristallijne witte vaste stof | |||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | ||||
| ||||
| H-zinnen | H315 - H318 | |||
| EUH-zinnen | geen | |||
| P-zinnen | P280 - P305+P351+P338 | |||
| Omgang | Irriterend voor de ogen en huid | |||
| LD50 (ratten) | (oraal) 3000 - 12000 mg/kg | |||
| Fysische eigenschappen | ||||
| Aggregatietoestand | vast | |||
| Kleur | wit | |||
| Dichtheid | 1,665 g/cm³ | |||
| Smeltpunt | 155-157 °C | |||
| Kookpunt | (ontleedt) 175 °C | |||
| Vlampunt | 345 °C | |||
| Dampdruk | < 10 Pa | |||
| Oplosbaarheid in water | 576 - 771 g/l | |||
| Goed oplosbaar in | water | |||
| Thermodynamische eigenschappen | ||||
| ΔfH | −1543,8 kJ/mol | |||
| S | 252,1 J/mol·K | |||
| C | 226,5 J/mol·K | |||
| Evenwichtsconstante(n) | pKa1 = 3,15 pKa2 = 4,77 pKa3 = 6,40 | |||
| Nutritionele eigenschappen | ||||
| Type nutriënt | antioxidant, intermediair in citroenzuurcyclus | |||
| Komt voor in | citrusvruchten | |||
| Type additief | zuurteregelaar, conserveermiddel | |||
| E-nummer | E330 | |||
| Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Zure eigenschappen
Citroenzuur is een organisch zuur (meer bepaald een carbonzuur) dat van nature in heel veel levende wezens voorkomt. Ook mensen maken citroenzuur aan en zetten dit weer om. Vooral citrusvruchten bevatten citroenzuur. Het werd vroeger vooral gewonnen uit citrusvruchten, maar het wordt tegenwoordig vooral gewonnen uit suiker met behulp van bepaalde schimmels, zoals Aspergillus niger. Het is een driewaardig zuur. De pH van een oplossing van 50 gram per liter bedraagt 1,8 (bij 20 °C).
Toepassingen
Citroenzuur wordt onder andere gebruikt:
- om levensmiddelen op de juiste zuurtegraad te brengen (zuurteregelaar)
- om cosmetica op de juiste zuurtegraad te brengen
- als hulpmiddel bij het etsen van metalen
- als schoonmaakmiddel om kalkaanslag en aanslag van algen (bijvoorbeeld op warmtewisselaars) te verwijderen of te voorkomen
- voor het ontkalken van huishoudelijke apparatuur, zoals koffiemachines
- om metalen voorwerpen te ontdoen van roest
- als reukloos stopbad bij het ontwikkelen van fotoafdrukken
- als antistollingsmiddel bij bloedafname
- als (biologische) toiletreiniger
Het citraation wordt toegepast bij de bereiding en stabilisering van goud-nanopartikels ofwel goud-solen.
Zie ook
Externe links
- Broodje-aapverhaal over het kankerverwekkend zijn van citroenzuur
| Carbonzuren | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|