vuur

vuur

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  vuur    (hulp, bestand)
  • IPA: / vyr /, /vyːr/
Woordafbreking
  • vuur
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘lichtend verschijnsel bij brand’ voor het eerst aangetroffen in 901 [1] [2]
enkelvoud meervoud
naamwoord vuur vuren
verkleinwoord vuurtje vuurtjes

Zelfstandig naamwoord

vuur o

  1. een lichtend verschijnsel dat ontstaat wanneer iets verbrandt
    • De brandweer doofde het vuur met water en andere blusmiddelen. 
  2. - beschieting met vuurwapens
    • - Halverwege de oorlog deserteerden er iedere maand meer dan vijfduizend soldaten; sommige bleven gewoon ergens hangen tijdens de oneindig lange marsroutes, andere vluchtten zodra het vuur werd geopend. In mei 1864 — de maand waarin generaal Grant zijn opmars naar het zuiden begon en de maand van de Wildernis — waren er niet minder dan 5371 federale soldaten die het hazenpad kozen. Meer dan 170 verlieten iedere dag het strijdtoneel — zowel dienstplichtigen als vrijwilligers, ontmoedigd of vol heimwee, gedeprimeerd, verveeld, gedesillusioneerd, onbetaald of gewoonweg bang.[3] 
    • - Zo kwam de stad onder vuur te liggen. 
  2. enthousiasme, bezieldheid
    • hij verdedigde zijn ideeën vol vuur 
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Uitdrukkingen en gezegden
   
  • De kastanjes voor iemand uit het vuur halen
Iemand anders het gevaarlijke werk laten doen
  • Die het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best.
als je ergens vlak bij bent heb je daar vaak meer voordeel van dan wanneer dat niet het geval is
  • Een ijzer in het vuur hebben
een plan hebben dat nog onbekend is voor de buitenwereld
  • Ergens/er de hand voor in het vuur steken
heel erg zeker weten dat iets zo is, iets overtuigend garanderen
  • Geen rook zonder vuur.
bij iedere gebeurtenis hoort een oorzaak. Van de meeste geruchten is er altijd wel iets waar
  • Iemand het vuur na aan de schenen leggen
streng ondervragen
  • In vuur en vlam staan
hevig branden ofwel: gauw kwaad zijn of erg driftig zijn
  • Met vuur spelen
met gevaarlijke dingen laks omgaan, gevaarlijke dingen doen
  • Olie in het vuur gooien.
iets doen waardoor de ruzie opnieuw begint of oplaait
  • Tussen twee vuren zitten
moeten kiezen tussen twee onaangename mogelijkheden ofwel: zich bevinden tussen twee ruziemakers
  • Voor hetere vuren gestaan hebben
wel moeilijkere dingen gedaan hebben
  • Voor iemand door het vuur gaan
elkaar altijd helpen
  • Water en vuur zijn
elkaar niet kunnen verdragen
  • Zich het vuur uit de sloffen lopen
heel erg zijn best doen
  • het olympisch vuur
de vlam van de olympische spelen
  • in vuur en vlam staan
heel erg verliefd zijn
  • olie op het vuur gooien
een ruzie erger maken dan zij al is
  • onder vuur
dat iets of iemand kritiek op iemand anders heeft
  • onder vuur genomen worden
iemand levert veel kritiek op iemand
  • onder vuur komen te liggen
iemand levert veel kritiek op je
  • onder vuur nemen
je levert zelf veel kritiek op iemand
  • te vuur en te zwaard
  • zich het vuur uit de sloffen lopen
heel hard werken
  • zwaar onder vuur liggen
veel kritiek ontvangen
  • uw vuur ligt zeker uit?
waarom ben je zo haastig?
Vertalingen
    1. een lichtend verschijnsel dat onstaat wanneer iets verbrandt   
    als een lopend vuurtje   
    het olympisch vuur   
  • Duits: das olympische Feuer
    in vuur en vlam staan   
  • Duits: lichterloh brennen
    olie op het vuur gooien   
  • Duits: Öl ins Feuer gießen
    onder vuur   
    onder vuur genomen worden   
  • Duits: unter Beschuss geraten
    onder vuur komen te liggen   
  • Duits: unter Beschuss geraten
    onder vuur nemen   
  • Duits: das Feuer eröffnen, unter Beschuss nehmen
    vuur stoken   
    zwaar onder vuur liggen   
  • Duits: unter starkem Beschuss stehen

Werkwoord
vervoeging van
vuren

vuur

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vuren
    • Ik vuur. 
  2. gebiedende wijs van vuren
    • Vuur! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vuren
    • Vuur je? 

Gangbaarheid
  • Het woord vuur staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "vuur" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. vuur op website: Etymologiebank.nl
  3. Winchester, Simon De gekwelde woordenaar vertaald door Peter Out 1998 ISBN 90-254-2146-6 pagina 69


Limburgs
Uitspraak
  • IPA: /ˈvyːr/ (Etsbergs)

Zelfstandig naamwoord

vuur o

  1. vuur
  1. «'d Vuur versprij zich zoefrasj dórche bósj.»
    Het vuur verspreidde zich razendsnel door het bos.
Verbuiging
enkelvoud meervoud
geheel gemuteerd verkleind gemuteerd verkleind geheel gemuteerd verkleind gemuteerd verkleind
nominatief vuur-vuurke-vuur-vuurkes-
genitief vuurs-vuurkes-vuur-vuurkes-
locatief vures-vureske-vurese-vureskes-
datief vure-vuurke-vuur-vuurkes-
accusatief vuur-vuurke-vuur-vuurkes-
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.