Tramlijn 26 (Amsterdam)

Tramlijn 26 is een tramlijn in Amsterdam op de route Centraal Station – Rietlandpark – Zeeburgereiland – IJburg.

Lijn 26
Totale lengte8,5 km
Aangelegd doorGVB
Geopend
28 mei 2005: Centraal Station – IJburg
Huidige statusIn gebruik
Aantal sporen2
MaterieelCombino
Tramdienst doorGVB
Lijn 26
Centraal Station
tram 4, 14, 24
Spoorlijn Utrecht - Amsterdam
Spoorlijn Amersfoort - Amsterdam
Brug over Oostertoegang
Brug over Oosterdok
Muziekgebouw / Bimhuis
keerlus Passenger Terminal Amsterdam
Kattenburgerstraat
Onderdoorgang Piet Heinkade
Rietlandpark
tram 7
Piet Heintunnel onder Spoorwegbassin
Zuiderzeeweg
Opstelterrein Zeeburg en Keerlus Zuiderzeeweg
Bob Haarmslaan
A10
Enneüs Heermabrug over het Buiten-IJ
Steigereiland
Brug 2002
Vennepluimstraat
Diemerparklaan
Lumièrestraat
IJburg (Pampuslaan)

De lijn, ook bekend als de IJtram, loopt van het Centraal Station via de Piet Heintunnel naar de IJburglaan in de oostelijke wijk IJburg. De lijn, die sinds 2005 in gebruik is, zal in de toekomst wellicht doorgetrokken worden.

Voormalige tramlijn 26

De huidige Amsterdamse lijn 26 is de tweede tramlijn met dit lijnnummer. Op 3 december 1945 werd ter compensatie van de nog niet ingestelde lijn 11 en ter versterking van lijn 9 een "noodlijn" 26 met losse motorwagens ingesteld. De route was: Centraal Station – Prins Hendrikkade – Geldersekade – Nieuwmarkt – Sint Antoniesbreestraat – Jodenbreestraat / Waterlooplein – Muiderstraat – Plantage Middenlaan – Alexanderplein – Linnaeusstraat – Van Swindenstraat. De lijn reed niet op zondag behalve op de twee laatste zondagen.

Op 20 december 1948 nam lijn 11 een groot deel van deze route over, maar vanaf de Linnaeusstraat ging lijn 11 via de Wijttenbachstraat naar de Insulindeweg. Lijn 11 werd op 26 mei 1955 vervangen door een busdienst met hetzelfde lijnnummer.

Huidige tramlijn 26: de IJtram
Lijn 26 op de Middentoegangsbrug voor het Centraal Station van Amsterdam; 31 december 2015.

De lijn begint aan de oostzijde van het Stationsplein, voert langs de zuidelijke IJoever langs de De Ruijterkade en Piet Heinkade en door het Oostelijk Havengebied. Bij de Panamaknoop (halte Rietlandpark), loopt de trambaan door een tunnel, om het drukke verkeer ongelijkvloers te kruisen. Daarna volgt de Piet Heintunnel, het Zeeburgereiland en vervolgens wordt naar IJburg overgestoken via de Enneüs Heermabrug. Het is geen sneltram, maar een snelle tram, geheel op een vrije baan.

Aanvankelijk (1993) was gekozen voor een metro. In verband hiermee werd nabij het Centraal Station in hoog tempo een 180 meter lange metrotunnel aangelegd, omdat dit nadien door de uitbreiding van de treinsporen onmogelijk zou worden. Nadat in 1996 was besloten het aantal woningen op IJburg van 45.000 te beperken tot 18.000, werd gekozen voor een tramlijn en was de tunnel overbodig geworden.[1]

Aanleg en opening
De IJtram op de Enneüs Heermabrug.
Tramlijn 26 op de IJburglaan, op het Steigereiland.
Tramhalte langs de IJburglaan; september 2006.

De aanleg van de eerste fase van Centraal Station tot Haveneiland vond plaats tussen 2000 en 2004. Met een vertraging van een jaar (in verband met de beveiliging in de tunnel) werd tramlijn 26 op 28 mei 2005 officieel geopend door minister Karla Peijs (CDA). De tramlijn verving buslijn 326, die deze route had gereden sinds november 2002.

Meteen na de opening op 28 mei 2005 was er een storing met de seinen in de Piet Heintunnel en de wissels. Ook op 30 mei 2005 zorgden de seinen voor problemen. De exploitatie is nog wel kwetsbaar, mede omdat de lijn maar op één punt met de rest van het tramnet van Amsterdam is verbonden.

Dienstuitvoering

Met ingang van de zomerdienst van 2005 (30 mei) is de lijn geopend voor reizigersvervoer. Tijdens de spits op maandag tot vrijdag en op zaterdag en zondag overdag werd zesmaal per uur gereden. Op andere tijden wordt er viermaal per uur gereden. De rijtijd CS – Haveneiland bedraagt 20 minuten. De lijn is een groot succes en rijdt in de spits met een frequentie van 5 minuten. Vanaf 1 januari 2012 is dit in de ochtendspits om de 4 minuten. vanaf de zomer van 2018 rijdt lijn 26 in de ochtend- en avondspits 15 keer per uur (vierminutendienst). Vanaf de zomer van 2020 gaan er gekoppelde Combino-trams rijden om de capaciteit te vergroten, vanaf 2017 werden hiervoor testritten gehouden.[2]

Kenmerken

Bij de opening was lijn 26 zo'n 8,5 kilometer lang, waarvan 1,9 kilometer in de in 1997 geopende lange Piet Heintunnel tussen de Panamaknoop en Zeeburgereiland. De lijn telt elf haltes per richting en beschikt over een vrijliggende trambaan. In de route liggen twee grote bruggen die de verbinding vormen tussen Zeeburgereiland, het Steigereiland en het Haveneiland.

De haltes zijn verhoogd, en zijn voorzien van een display en een omroepinstallatie, zodat men weet over hoeveel minuten de tram komt. Ze zijn in 2019 vervangen door een nieuwe versie die ook in de rest van de stad wordt gebruikt. De vorige displays en omroepinstallatie geven in het algemeen echter geen actuele informatie als de dienstregeling verstoord is, terwijl de wachtende reizigers daar juist in die situatie behoefte aan hebben.

Op 16 augustus 2015 is met de nieuwe halte Bob Haarmslaan,[3] gesitueerd tegenover tankstation Kriterion,[4] een tweede halte op het Zeeburgereiland geopend.

Maximumsnelheid

De baanvaksnelheid is 70 km/h. Tussen de Kattenburgerstraat en de kruising met de A10 bedraagt de maximumsnelheid 70 km/h, op de overige delen 50 km/h en op de beweegbare brug (nr. 485) ter hoogte van de IJtunnel 40 km/h. In het begin werd ervan uitgegaan dat lijn 26 een sneltram zou worden.

Keermogelijkheden langs de lijn

Bij de Passagiers Terminal Amsterdam is een keerlus aangelegd. Deze werd aanvankelijk gebruikt als eindpunt van tram 16; sinds 28 mei 2006 was dit het eindpunt van tram 25. Vanaf 1 januari 2012 is lijn 25 ingekort tot het Centraal Station. In 2018 is de lus buiten dienst gesteld en zijn de wissels vastgelegd.

De achilleshiel van de lijn ligt nog steeds in het centrum. Het enig mogelijke eindpunt is het Centraal Station. De keerlus bij de Passagiers Terminal Amsterdam kan niet gebruikt worden om lijn 26 vanaf IJburg in te korten waardoor deze lijn bij een stremming in de omgeving van het Centraal Station dan noodgedwongen tot het Zeeburgereiland moet worden ingekort met een aanvullende buslijn 326. Op Zeeburgereiland is er een keermogelijkheid, voor als er op het gedeelte Piet Heintunnel – Centraal Station een verstoring is.

Omdat tramlijn 26 bij verstoringen bij het Centraal Station geheel niet kon rijden ten westen van het Zeeburgereiland was een extra keermogelijkheid gewenst. Dit wordt nog versterkt door de uitgebreide werkzaamheden bij het Stationsplein in de komende jaren.

In 2017 werd een ontwerp gemaakt voor een keerlus op de De Ruijterkade ten westen van de Oostertoegang, bij de op- en afritten van het busstation. Tussen maart 2018 en zomer 2019 is de nieuwe keerlus aangelegd.[5] Vanaf eind oktober 2019 is de lus beschikbaar voor inkortingen en werd tijdens werkzaamheden bij de Prins Hendrikkade meteen in gebruik genomen.

Materieel

Voor deze lijn zijn 25 Combino's geschikt gemaakt met een treinbeïnvloedingssysteem voor in de tunnel en de wissels (wagennummers 2131-2151 en 2201-2204). Veertien trams (2131-2144), die zijn voorzien van fietsklemmen voor het meenemen van twee fietsen, zijn beschikbaar voor de dagelijkse dienst.[6] Voor dit materieel is een apart opstelterrein aangelegd op het Zeeburgereiland, dat valt onder het beheer van de Remise Lekstraat. Vanaf de zomer van 2020 zal met gekoppelde Combino-trams gereden gaan worden ter vergroting van de vervoercapaciteit.

De vijf eerste 15G-trams, van het type Urbos 100 van de Spaanse fabrikant CAF, worden uitgerust met ATB-treinbeïnvloeding voor inzet op de IJtram. De overige 15G-trams worden voorbereid op eventuele latere inbouw van ATB.[7] Ook deze trams zullen gekoppeld kunnen gaan rijden.

Toekomst

In 2009 werd voorzien dat de IJtram enkele jaren later zou worden verlengd naar het Strandeiland.[8] Oorspronkelijk was voorzien dat de tramlijn later nogmaals zou worden verlengd naar het Buiteneiland, maar in de laatste plannen zal het Buiteneiland door de te verlengen Zuidtangent worden ontsloten.[9] Deze ontwikkelingen zijn wel afhankelijk van de voortgang van de ontwikkeling van de tweede fase van IJburg.

Uitbreidingen

Met de uitbreiding van IJburg met woningen op Centrumeiland en Strandeiland komen er nog circa 20.000 inwoners bij. De bestaande capaciteit van tramlijn 26 is niet voldoende om het extra vervoer dat dit oplevert op te vangen. Daarom heeft de gemeente in februari 2018 voorstellen gedaan voor uitbreiding. De kosten zijn begroot op 330 miljoen euro.

In eerste instantie wordt de dienst op de bestaande lijn uitgebreid: vanaf de zomer van 2018 rijdt lijn 26 in de ochtend- en avondspits 15 keer per uur (vierminutendienst). Vanaf de zomer van 2020 gaan er gekoppelde trams rijden.

Bij de oplevering van de woningen op Centrumeiland zou lijn 26 omstreeks 2023 hierheen verlengd kunnen worden, als ook de woningen op Strandeiland opgeleverd worden kan lijn 26 omstreeks 2026 daarheen verlengd worden.

Ter aanvulling op lijn 26 wordt er ook gedacht aan een tweede tramverbinding tussen Amsterdam-Oost en IJburg, via het Zeeburgereiland. Vanaf het Flevopark moet er dan een extra trambrug over het Amsterdam-Rijnkanaal komen, de tramlijn sluit dan ten oosten van de ingang van de Piet Heintunnel aan op de bestaande tramlijn. Deze verbinding zou eventueel ook een busdienst kunnen worden, dit wordt nog onderzocht.[10]

  • Nieuwgelegde tramrails voor de IJtram op de De Ruijterkade
  • De verdiepte halte Rietlandpark vlak voor de ingang van de Piet Heintunnel
  • De IJtram op de Enneüs Heermabrug
  • Het eindpunt van de IJtram op de hoek IJburglaan / Pampuslaan.
Zie de categorie Tramlijn 26 (Amsterdam) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Amsterdamse tramlijnen
Huidige tramlijnen:1 · 2 · 3 · 4 · 5 · 6 · 7 · 11 · 12 · 13 · 14 · 17 · 19 · 24 · 26
Voormalige tramlijnen:8 · 9 · 10 · 15 · 16 · 18 · 20 · 21 · 22 · 23 · 25 · 27 · S
Voormalige sneltramlijn:51
Voormalige interlokale tramlijnen:Gooische Tram · Haarlemse Tram · Slotense tram · Sloterdijkse tram · Waterlandse Tram
Museumtramlijn: Electrische Museumtramlijn Amsterdam
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.