Keizer Matthias
Matthias van Oostenrijk (Wenen, 24 februari 1557 — aldaar, 20 maart 1619), aartshertog van Oostenrijk (1608 - 1619), was keizer van het Heilige Roomse Rijk, koning van Hongarije (als Matthias II) en enige tijd landvoogd van de Nederlanden. Matthias van Oostenrijk was de zoon van keizer Maximiliaan II en prinses Maria van Spanje. Hij was de jongere broer van keizer Rudolf II en achterneef van koning Filips II van Spanje.
Matthias
| ||
 | ||
Portret van Matthias als aartshertog door Lucas van Valckenborch, 1583 | ||
| Rooms-Duits koning en keizer | ||
| Regeerperiode | 1612 - 1619 | |
| Voorganger | Rudolf II | |
| Opvolger | Ferdinand II | |
| Koning van Hongarije en Markgraaf van Moravië | ||
| Regeerperiode | 1608 - 1618 | |
| Voorganger | Rudolf II | |
| Opvolger | Ferdinand II | |
| Regerend aartshertog van Oostenrijk | ||
| Regeerperiode | 1608 - 1619 | |
| Voorganger | Rudolf II | |
| Opvolger | Ferdinand II | |
| Koning van Bohemen | ||
| Regeerperiode | 1611 - 1617 | |
| Voorganger | Rudolf II | |
| Opvolger | Ferdinand II | |
| Huis | Habsburg | |
| Vader | Maximiliaan II | |
| Moeder | Maria van Spanje | |
| Geboren | 24 februari 1557 Wenen, Oostenrijk | |
| Gestorven | 20 maart 1619 Wenen, Oostenrijk | |
| Begraven | Kapuzinergruft, Wenen | |
| Echtgenote | Anna van Tirol | |
| Religie | Rooms-katholiek | |
Carrière
Landvoogd van de Nederlanden
In 1577 werd hij op 19-jarige leeftijd door de Staten-Generaal van de opstandige Habsburgse Nederlanden gevraagd om als landvoogd op te treden. De toenmalige landvoogd Don Juan had het Eeuwige Edict, waarin de opstandige gewesten afspraken met de Spaanse landvoogd hadden gemaakt, geschonden met een aanval op Namen en Antwerpen. Hierna weigerden de Staten-Generaal Don Juan nog als landvoogd te erkennen, en werd Matthias van Oostenrijk benaderd.
Matthias van Oostenrijk was vier jaar lang landvoogd (van 1577 tot 1581). Zijn bewind werd niet erkend door Filips II, voor wie Don Juan en na diens dood de hertog van Parma gewoon landvoogd waren. Lucas van Valckenborch was in zijn dienst als kunstschilder.
Matthias van Oostenrijk was nog erg jong en politiek totaal onervaren toen hij landvoogd werd. In de dagelijkse praktijk had Matthias dan ook weinig in te brengen tegen de ervaren Willem van Oranje.
Stadhouder in Oostenrijk
In 1595 volgde Matthias zijn broer Ernst van Oostenrijk op als stadhouder van Oostenrijk (de aartshertogdommen Oostenrijk boven de Enns en Oostenrijk beneden de Enns (nu Opper- en Neder-Oostenrijk[1]).
Koning van Hongarije
Met het Verdrag van Wenen (1606) werd de wrede generaal Giorgio Basta bedankt voor bewezen diensten en kreeg Transsylvanië zijn autonomie terug. Het Verdrag van Zsitvatorok maakte een einde aan de Lange Oorlog met de Ottomanen. Opstanden her en der in het Rijk leidden tot spanningen tussen Matthias en zijn broer, Keizer Rudolf. Met het Verdrag van Libeň in 1608 werd Rudolf gedwongen verschillende bevoegdheden af te staan. Vanaf dan was Matthias koning van Hongarije, aartshertog van Oostenrijk en markgraaf van Moravië.
Keizer van het Heilig Roomse Rijk
In 1612 volgde hij zijn broer Rudolf II op als keizer van Duitsland. Zijn regeerperiode werd voornamelijk gedomineerd door kardinaal Melchior Khlesl, die een voorstander was van godsdienstverdraagzaamheid.
Opvolging
Aangezien Matthias kinderloos was, werd achter zijn rug heel wat mogelijkheden geopperd. Het Oñateverdrag tussen Filips III van Spanje en de Habsburgse tak uit Binnen-Oostenrijk beslisten dat zijn neef Ferdinand II, de fakkel zou overnemen. Een hardere aanpak ten opzichte van de protestanten en een strategische route, de Spaanse Weg, waren de opzet.
Huwelijk
Matthias huwde met zijn nicht Anna (1585-1618), een dochter van Ferdinand II van Tirol. Het huwelijk bleef kinderloos.
Anna en Matthias werden na hun dood bijgezet in de Kapuzinergruft (Kapucijner Grafkelder) te Wenen.
Voorouders
| Voorouders van Keizer Matthias | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overgrootouders | Filips I van Castilië (1478-1506) ∞ 1496 Johanna van Castilië (1479–1555) |
Wladislaus II van Hongarije (1456-1516) ∞ 1502 Anna van Foix-Candale (1484-1506) |
Filips I van Castilië (1478-1506) ∞ 1496 Johanna van Castilië (1479-1555) |
Emanuel I van Portugal (1469-1521) ∞ Maria van Aragón (1482-1517) | ||||
| Grootouders | Keizer Ferdinand I (1503-1564) ∞ 1521 Anna van Bohemen en Hongarije (1503–1547) |
Keizer Karel V (1500-1558) ∞ Isabella van Portugal (1503-1539) | ||||||
| Ouders | Keizer Maximiliaan II (1527-1576) ∞ 1548 Maria van Spanje (1528-1603) | |||||||
| Keizer Mathias (1557-1619) | ||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|
vet = keizer · cursief = tegenkoning · 1 = medekoning (in een deelrijk) · 2 = afkomstig uit een andere dynastie
| Koningen van Hongarije |
|---|
|
Árpáden: Stefanus I · Peter Orseolo · Sámuel Aba · Peter Orseolo · Andreas I · Béla I · Salomo · Géza I · Ladislaus I · Koloman · Stefanus II · Béla II · Géza II · Stefanus III · Ladislaus II · Stefanus IV · Stefanus III · Béla III · Emmerik · Ladislaus III · Andreas II · Béla IV · Stefanus V · Ladislaus IV · Andreas III * = tegenkoningen van elkaar |
| Voorganger: Don Juan van Oostenrijk |
Landvoogd van de Nederlanden (aangesteld door de Staten-Generaal) 1577-1581 |
Opvolger: Frans, hertog van Anjou |
 |
Zie de categorie Matthias, Holy Roman Emperor van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |