Station Ede-Wageningen

Het station in 1974

In de eerste plannen van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij zou de spoorlijn niet via Ede, maar via Wageningen worden aangelegd. Dit stuitte echter op militaire bezwaren. Zoals bij de gehele Rhijnspoorweg gebruikelijk was, werd het station op ruime afstand van het dorp gebouwd, in dit geval op circa twee kilometer. Oorspronkelijk zou het aan de noordzijde van het dorp Ede komen, maar de bewoners voelden daar niets voor. De lijn, en dus het station, werd toen verlegd naar het zuiden, op grotere afstand van het dorp. Het station heette aanvankelijk "Station Ede van den Rhijnspoor". In 1845 stopten er dagelijks vier treinen uit elke richting. Er werden gemiddeld achtentwintig kaartjes per dag verkocht. Na de bouw van het station ontwikkelde de omgeving zich snel. In 1877 werd het eerste station dan ook al vervangen door een nieuw station van het Standaardtype Harmelen. Het (nu nog bestaande) eilandperron werd toen aangelegd. Daarnaast werd het station uitgebreid met een wachtkamer derde klasse, een plaatskaartenbureau , bagageruimte en restauratie. In 1882 werd de tramverbinding naar Wageningen geopend. Op 1 mei 1902 werd een tweede spoorlijn geopend, de lokaalspoorweg naar Nijkerk, die al snel de bijnaam Kippenlijn kreeg. De treinen van en naar Nijkerk stopten aanvankelijk op een apart buurtstation, dat ook gebruikt werd voor de stoptreinen naar Arnhem. Dit buurtstation werd in 1940 gesloten. Vanaf 1937 reden de treinen niet verder dan Barneveld Dorp. In 1944 werd de hele spoorlijn zelfs gesloten, om enkele jaren later, in 1951, weer in gebruik te worden genomen. Nu echter reden de treinen vanaf Barneveld door naar Amersfoort.

In de stationshal hangt een Plaquette voor het gevallen Spoorwegpersoneel met vier namen van stationspersoneel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gesneuveld is.

In 1984 werd het stationsgebouw vervangen door een nieuw station (ontworpen door Paul Corbey). De houten perronoverkappingen doen denken aan die van de stations Ede Centrum, Lunteren en Voorthuizen aan de Kippenlijn. De opening van het nieuwe station op 29 mei van dat jaar, betekende de afronding van een jarenlange reconstructie van het stationsgebied. Er ontstond een eigen perron (spoor 1) voor de treinen naar Amersfoort - later verlengd voor de stoptreinen naar Arnhem - en een passeerspoor (spoor 2) voor goederentreinen. De grote overweg in de Stationsweg-Bennekomseweg is in dezelfde periode vervangen door een verkeerstunnel en een perrontunnel die de enige toegang vormt tot het eilandperron (spoor 3 en 4).

In najaar 2011 werden de perronaanwijzers vervangen door het nieuwe systeem van ProRail met lcd-beeldschermen. Ook kwamen er grotere tegels op het eilandperron.

Eind 2016 zouden de werkzaamheden voor herinrichting van het stationsgebied gaan starten. In het programma Hoogfrequent Spoorvervoer van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moesten in 2020 op de drukste trajecten zes intercity's en zes sprinters per uur gaan rijden. De bouw van het nieuwe station zou eerst niet voor eind 2018 starten, maar werd later bijgesteld tot niet voor 2021.[2] De perrons worden breder en langer en de perronoverkapping wordt hierop ook aangepast. Er komt onder meer een nieuw parkeergebouw met plekken voor 500 auto's en er zullen fietsenstallingen gebouwd worden met plaats voor in totaal 7650 fietsen. Deze plannen zouden aanvankelijk al vanaf 2012 worden gerealiseerd. Het vernieuwde station krijgt een oostelijker gelegen entree.

Anders dan de naam doet vermoeden, ligt Wageningen op circa acht kilometer van Ede. In 1937 werd de tramverbinding ('Bello') naar Wageningen gesloten en overgenomen door een busdienst. Als compensatie werd in 1938 de naam van het station (toen Ede S.S. geheten) gewijzigd in Ede-Wageningen. Onder druk van de gemeente Wageningen en de aldaar gevestigde universiteit heeft het station de toevoeging 'Wageningen' altijd behouden.

• 
  Station Ede-Wageningen, gezien richting het oosten (2013)
• 
  Station Ede-Wageningen, noordzijde
• 
  Treinstel van de Valleilijn op station Ede-Wageningen

• Oude en nieuwe foto's
• Ontwerp nieuw station

Zie de categorie Station Ede-Wageningen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.