Wijk bij Duurstede

Wijk bij Duurstede ( uitspraak (info / uitleg)) is een vestingstad en gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Utrecht.

Wijk bij Duurstede
Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie Utrecht
Coördinaten51° 59′ NB, 5° 20′ OL
Algemeen
Oppervlakte50,40 km²
- land47,62 km²
- water2,78 km²
Inwoners (1 januari 2019)23.762?
(499 inw./km²)
BestuurscentrumWijk bij Duurstede
KernenCothen, Langbroek
Naam inwonersWijkenaren
Belangrijke verkeersadersN227 N229
Politiek
Burgemeester (lijst)I.P. Meerts (PvdA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)€ 39.500 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)€ 261.000
WW-uitkeringen (2014)38 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)3945, 3947, 3960-3962
Netnummer(s)0343
CBS-code0352
CBS-wijkindelingzie wijken en buurten
Amsterdamse code10760
Websitewww.wijkbijduurstede.nl

Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland
Topografische gemeentekaart van Wijk bij Duurstede, december 2016
Zicht over Wijk bij Duurstede met in de verte de Utrechtse Heuvelrug
Straatbeeld met de oude Sint-Jan de Doperkerk op de achtergrond
Tot 1929 was Wijk bij Duurstede bereikbaar per stoomtram

De gemeente telt 23.762 inwoners (1 januari 2019, bron: CBS) op een oppervlakte van 50,3 km² waarvan 2,68 km² water. Door en langs Wijk bij Duurstede stromen de waterwegen Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.

De gemeente grenst aan de gemeenten Houten, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug, Culemborg en Buren.

Wijk bij Duurstede had een stedenband met Jičín (Tsjechië).

Naamsverklaring

Voor het naamdeel Wijk worden verschillende verklaringen gegeven, zoals dat het onder meer herleid zou kunnen worden tot het Romeinse vicus, of het Germaanse wik wat weer "bocht" of "inham" betekent.[1] Het naamdeel Duurstede laat zich herleiden tot de vroegere handelsplaats Dorestad, welke naam op zijn minst deels van Keltische oorsprong is.[2]

Geschiedenis

Tijdens de Romeinse tijd bevond zich hier aan de Rijn een Romeins castellum, wellicht Levefanum. Ook liep de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk dwars door Wijk bij Duurstede.

Fibula van Dorestad uit circa 775-800 gevonden in een waterput van Dorestad, anno 2015 maakt het onderdeel van de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

In de vroege middeleeuwen lag er een van de belangrijkste handelsplaatsen van Noordwest-Europa: Dorestad. Rond 850 viel Dorestad door aanvallen van de Vikingen. Zo was tot vrij recent de geschiedschrijving. Er wordt inmiddels echter ernstig rekening mee gehouden dat natuurlijke en (kerk)politieke factoren tezamen met de verschuivende machtsverhoudingen waarschijnlijk een belangrijkere rol speelden. De Rijnbedding zou zich wat verplaatst hebben, de haven zou op dat moment ook beginnen te verzanden en daarenboven kwam er een waterstijging. Het verval van Dorestad betekende bloei voor Tiel, Deventer en later Utrecht. Er zijn vele vondsten gedaan in en rond Wijk bij Duurstede uit deze geschiedenisperiodes, die te zien zijn in Museum Dorestad.

Wijk bij Duurstede kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude en was gebouwd aan een in 1270 gebouwde woontoren die zou groeien tot kasteel Duurstede. Waarschijnlijk is kort daarop ter verdediging van de stad begonnen met het aanbrengen van een aarden omwalling en omgrachting waarbij voor de omgrachting deels gebruik werd gemaakt van de oude rivierbeddingen. Midden 14e eeuw werd de stad in oostelijke richting uitgebreid en vermoedelijk werd in dezelfde periode de stad voorzien van een stadsmuur die voorzien was van stadspoorten en versterkingstorens. De stadsmuur en omgrachting werden rond 1445 vernieuwd.[3]

Ligging
Panorama van Wijk bij Duurstede. Bovenaan de Nederrijn, die overgaat in de Lek. Rechts het Amsterdam-Rijnkanaal, dat de Lek kruist

De gemeente Wijk bij Duurstede heeft een landelijke ligging boven de grote rivieren in het midden van Nederland. En ligt aan de kruising van het Amsterdam-Rijnkanaal met de Lek en de splitsing van de Nederrijn in de Lek en de Kromme Rijn.

Aangrenzende gemeenten
   Aangrenzende gemeenten   
 Bunnik    Utrechtse Heuvelrug 
 Houten   
 Culemborg (Gld)    Buren (Gld) 

Indeling

De gemeente bestaat uit de stad Wijk bij Duurstede (18.175 inwoners) en is op 1 januari 1996 samengevoegd met de gemeenten Cothen (3.215 inwoners) en Langbroek (2.365 inwoners).[4]

Voor de wijkindeling zie wijken en buurten in Wijk bij Duurstede.

Politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Wijk bij Duurstede bestaat uit 19 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij1994199820022006201020142018
VVD5553434
GroenLinks5443333
WijkNu------3
SP---3353
Prot-Christ Groepering1212223
CDA4343322
D6611--121
PvdA232421-
Burger Belangen Nu113111-
Totaal19191919191919

Raadsgriffier:

  • Marcella van Esterik

College van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit:

Burgemeester:

Wethouders:

Gemeentesecretaris:

  • Judith de Jonge

Toerisme
Kasteel Duurstede
Recreatiegebied Gravenbol
Molen Rijn en Lek met de Runmolenpoort
Voormalig stadhuis aan de Markt 24, anno 2015 een VVV-kantoor

Kerken
  • Sint Jan de Doperkerk aan de Markt in het oude stadscentrum, middeleeuwse pseudobasiliek met een laat-gotische toren die drie geledingen zou krijgen, naar het voorbeeld van de Utrechts Domtoren, waarvan echter alleen de onderste en een klein deel van de middelste is voltooid. De kerk bezit het Kiespenningorgel uit 1631 en het Harrison & Harrisonorgel uit 1883. In het Zuidertransept staat een klein orgel van de orgelmakers Van Vulpen, de kas is gemaakt door Friedrichs.
  • Rooms-katholieke Sint Johannes de Doperkerk aan de Klooster Leuterstraat in het oude stadscentrum, neogotische pseudo-basiliek naar het ontwerp van de bouwmeester Wolter te Riele, gerealiseerd in 1907 door verbouwing van een eenvoudig kerkgebouw uit het midden van de 19-de eeuw, hierna nog enkele malen verbouwd.

Kastelen

Molens

Monumenten

In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, een beschermd stadsgezicht en enkele oorlogsmonumenten, zie:

Festivals
  • Blues kroegentocht (BluesinWijk)
  • Kleurrijk uit in Wijk
  • Shantyfestival
  • Lekkodagen
  • Mazijkpop
  • Catch-Up Festival
  • Brood en spelen
  • Kerst bij Duurstede
  • Wijn bij Duurstede
  • Dance Behind The Wall
  • Zondagmiddagconcerten in de Grote Kerk
  • Evensongs in de Grote Kerk

Musea

Recreatiegebieden

Verkeer en vervoer

Afstanden

Provinciale wegen
Prinses Irenesluizen in het Amsterdam-Rijnkanaal

Waterwegen

Openbaar vervoer

De bussen (m.u.v. nachtbus 441) vertrekken vanaf het Wijkse Busstation.

Veerdiensten
  • Veerboot Spes Futura van het Wijkse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Rijswijk (GLD).
Wijkse veer
  • Veerboot Spes Salutis van het Beusichemse Veer vaart over de rivier de Lek en verbindt Wijk bij Duurstede met Beusichem.

Sport

Wijk bij Duurstede kent een voetbalclub (CDW) en een hockeyclub (Dorsteti). Ook zijn er onder meer verenigingen voor judo, karate, tennis, basketbal, badminton, volleybal, honkbal en korfbal.

In 1955 werd het Nederlands kampioenschap wegwielrennen in Wijk bij Duurstede gehouden, Thijs Roks werd toen Nederlands kampioen.

Bekende (voormalige) inwoners

Fotogalerij
  • Centrumkaart van Wijk bij Duurstede
Zie de categorie Wijk bij Duurstede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Beluister (info)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.