Openbaar vervoer in Nederland

Arriva en Connexxion hebben samen verreweg het grootste deel van het Nederlandse streekvervoer in handen. Qbuzz heeft het meeste streekvervoer in de twee noordelijke provincies in handen, plus het vervoer in de stadsregio Utrecht en het zuidoosten van Zuid-Holland.

Connexxion en Veolia Transport zijn beide onderdeel van Veolia Transdev.[2]. Echter is de naam Veolia Transport per 11 december 2016 vervangen door de naam Connexxion.

Er zijn ook taxidiensten die tot het openbaar vervoer in Nederland worden gerekend zoals enkele tussenvormen tussen bus en taxi, de treintaxi, lijntaxi, ov-taxi, belbus, Regiotaxi, CVV, en de motor, fietstaxi en tukki in Amsterdam.

Daarnaast gaan er ook diverse Nederlandse vervoerders de grens over.

In Nederland geldt een kilometertarief bij het reizen met bus, tram, metro en sommige treinen. Boven op het kilometertarief komt een basistarief (starttarief). Er is geen landelijk kilometertarief; de prijzen verschillen per provincie en dikwijls zijn er binnen de provincie nog verschillen afhankelijk van regio, lijn, stads- of streekvervoer, of de tijd (nachttarief).[3]

De Nederlandse Spoorwegen (NS) en de andere spoorwegmaatschappijen werken met tariefeenheden.[4] Deze tariefeenheden komen dikwijls ongeveer overeen met het aantal kilometers. Het minimumtarief bij NS is acht eenheden. Dat betekent dat korte ritten relatief zeer duur zijn, de reis van Krommenie-Assendelft naar Zaandam (acht eenheden) is even duur als de reis tussen en naar een van de drie tussengelegen stations Wormerveer, Zaandijk Zaanse Schans en Koog aan de Zaan die slechts één tot drie tariefeenheden van elkaar verwijderd liggen. Meestal wordt de ritprijs berekend op grond van de kortste route tussen twee stations, maar voor bijvoorbeeld de reis van Amsterdam naar Rotterdam via de hogesnelheidslijn wordt evenveel berekend als voor de langere route via Haarlem en bovendien wordt er een toeslag in rekening gebracht. Er is geen verschil in prijs tussen het type trein. Een reis met een sprinter zonder wc of met een dubbeldekker kost evenveel als een reis met een comfortabelere trein. Alleen voor hogesnelheidstreinen wordt een toeslag of hoger tarief in rekening gebracht.

In het kader van het project Nationale Data Openbaar Vervoer (NDOV, ook wel geschreven ND-OV) heeft de Nederlandse overheid geconstateerd dat twee partijen, REISinformatiegroep en Stichting OpenGeo hebben laten zien bereid en in staat te zijn de functie van een "NDOV-loket" uit te voeren. Dit houdt in het ontvangen van gegevens van vervoerders en deze aan reisinformatiediensten ter beschikking stellen voor doorlevering aan reizigers. De overheid heeft hieruit geconcludeerd dat het niet nodig is dat zij zelf zo'n loket opzet.[5][6][7]

Een NDOV-loket mag voor het doorgeven van brongegevens niet meer dan € 1000 exclusief BTW per jaar per afnemer vragen. Dit kan een knelpunt zijn[8]. Het verwachte totaal aantal afnemers voor brongegevens in Nederland wordt door het reviewteam geschat op niet meer dan 30. Hierdoor is een NDOV-loket nauwelijks als commerciële activiteit uit te voeren.

REISinformatiegroep speelt bij het NDOV een viervoudige rol waardoor het door Kamerlid Carla Dik-Faber als monopoliserend werd bestempeld[9]:

• door sommige vervoerders ingeschakelde conversiedienst tussen internationale reisinformatie standaarden en de Nederlandse BISON standaarden
• door sommige vervoerders ingeschakelde doorleveraar van reisdata van die vervoerders naar de NDOV-loketten
• een van de beide NDOV-loketten
• een van de reisinformatiediensten

Voor wat betreft tariefinformatie gaat het bij NDOV voorlopig slechts om het tarief reizen op saldo vol tarief (voor de trein: alleen 2e klas).

• Rijksbijdrage voor het openbaar vervoer
• Geschiedenis van het Nederlandse openbaar vervoer
• Lijst van organisaties actief in openbaar vervoer in Nederland
• Regionaal openbaar vervoer
• Collectief Vraagafhankelijk Vervoer