Wuppertal

Blik op Barmen in het Wuppertal 1870, schilderij van August von Wille

De Wuppervallei, met als hoofdsteden Barmen en Elberfeld, hoort met Leipzig tot de oudste industrieregio's van Duitsland en na Manchester ook tot een van de oudste en grootste in Europa.

Het snelstromende water van rivier de Wupper en van de tientallen beken in de zijdalen leverden energie voor de aandrijving van kleine en grote machines als slijpstenen en weefgetouwen. Het Bergische Land was regenrijk, de bossen leverden hout, de grond ijzererts en steenkool. Deze combinatie van factoren trok ondernemers aan die langs het water werkplaatsen bouwden voor het vervaardigen van gereedschap, zwaarden, messen, garen, kant en stof. De textiel-industrie vroeg om chemische producten waarmee de stoffen gebleekt en geverfd konden worden. Vanaf midden 18e eeuw, na de uitvinding van de stoommachine, werden fabrieken gebouwd, vooral voor textiel, verfproductie en smederijen. Rond de fabrieken in het dal werden huizen gebouwd voor de arbeiders, op de heuvelflanken, waar de lucht schoner was, villa's voor de eigenaren. Een voortdurend vernieuwingsproces was mogelijk door werkplaats-uitvinders die uitgroeiden tot machine- en onderdelenbouwers.

Voor de aanvoer van grondstoffen en de distributie van goederen ontstonden er wegen, vervoersfirma's en uitspanningen. Het gebied was een van de eerste in Duitsland met spoorlijnen. Er vestigden zich banken en handelshuizen en gelovige ondernemers stichtten al vroeg bedrijfsziekenfondsen. Structuur en economie in het Wuppertal van toen zijn vergelijkbaar met die in het Silicon Valley van nu, de sociale verzekeringsaspecten en belastingbetalingen uitgezonderd.

Het noordelijker gelegen Ruhrgebied dankt ontstaan en groei mede aan de vraag naar kolen en ijzererts van de expanderende Wupperregio in de 18e en 19e eeuw.

• Tanztheater Wuppertal - Pina Bausch.[4]
• Von der Heydt-Museum met een schilderijenverzameling uit bezit van voormalige groot-industriëlen en met regelmatige bijzondere tentoonstellingen van internationaal niveau, bijvoorbeeld in 2010 een overzichtstentoonstelling van Monet. Hier werden als vernieuwing een aantal schilderijen naar onderwerp geordend, niet naar tijd.
• Museum voor vroege industrialisering waar ontwikkelingen in industrie en maatschappij worden getoond.
• Engelshuis, woonhuis van textielondernemer en filosoof Friedrich Engels, internationaal beroemd als denker over, en actievoerder voor, communisme en feminisme.
• Skulpturenpark Waldfrieden, een beeldenpark met tentoonstellingsruimte van de Engelse beeldhouwer Tony Cragg en anderen.
• Beeldenroute Johannisberg, van het Von der Heydt-Museum naar de Stadthalle op de Johannisberg.
• Schüler-Rockfestival, jaarlijks evenement waar een selectie van jong pop-rock talent zich voorstelt op een professioneel podium.[5]
• Bergisches Straßenbahnmuseum, trammuseum in Wuppertal-Kohlfurth

• De Bergische Universität Wuppertal is een universiteit opgericht in 1972 en gelegen in Wuppertal met circa 20.000 studenten.
• Het de:Wuppertal Institut für Klima, Umwelt, Energie ontwikkelt onderzoek, strategie en instrumenten op het gebied van duurzame ontwikkeling op nationaal en internationaal niveau. Het werkt samen met meerdere universiteiten.

Wuppertal is niet bekend als toeristenstad maar sinds het Von der Heydt museum van zich doet spreken met opzienbarende tentoonstellingen ontwikkelt er zich weer Fremdenverkehr.

• De bekendste attractie en een tevens belangrijk openbaar vervoermiddel is een hooggebouwde monorail met hangende wagens, de "Wuppertaler Schwebebahn", geopend in 1901. Het traject is 13,3 km lang, het spoor hangt acht meter boven de weg (tussen westelijk eindstation Vohwinkel en station Zoo) en twaalf meter boven de Wupper (tussen station Zoo en oostelijk eindstation Oberbarmen). Kaartjes zijn verkrijgbaar aan automaten in de stations.
• De dierentuin Zoo Wuppertal biedt een moderne leeuwentuin en pinguïn-onderwater-aquarium in een tegen een heuvel aangelegd park.
• Natuur. In de stad zijn meerdere grote parken en vanaf nagenoeg elk punt in de bebouwde kom zijn binnen 10 autominuten de glooiende landerijen en bossen rondom de stad te bereiken, met wandel- fiets- en paardrijpaden.
• De stilgelegde spoortrajecten Sambatrasse (tussen Cronenberg en Zoo) en Nordbahntrasse (door de Nordstadt) zijn door burgerinitiatieven en met openbare middelen omgebouwd tot wandel- en fietspaden met in de oude stationsgebouwen kunst en ontspanning. Een verbinding richting Essen maakt lange fietstouren met geringe hoogteverschillen mogelijk.
• Downhill pistes voor mountain bikers Kothener Busch en Burgholz.[6][7]

Wuppertal ligt in het westen van Duitsland en heeft een zeeklimaat met koele zomers en milde winters. Door de hoogte regent het er vaker en méér dan op het vlakke land. De wolken die met de overwegend westelijke luchtstroming worden aangevoerd, komen bij het Bergische Land de eerste hindernis tegen. Ze worden naar hogere en koelere luchtlagen gestuwd, waardoor stijgingsregens ontstaan. Wuppertal heeft in de dalen een gemiddelde jaarlijkse neerslag van 1116 mm; in de hoger gelegen gebieden valt jaarlijks gemiddeld 1183 mm. Deze waarden zijn ruim anderhalf maal zo hoog als in Amsterdam. Het aantal zonuren ligt met 1300-1400 uur onder het Duitse gemiddelde van 1550 uur. Duitsland kent het gezegde: "Kinderen in Wuppertal worden met een paraplu geboren".

Voetbalclub Wuppertaler SV speelde in de jaren zeventig drie seizoenen in de Bundesliga (mannenvoetbal Duitsland). Vele clubs uit de stad zijn een product van een fusie. Wuppertaler SV ontstond door een fusie van SSV 04 Wuppertal (opgericht als SSV 04 Elberfeld) en TSG Vohwinkel 80 en fuseerde op zijn beurt in 2004 met SV Borussia Wuppertal en nam zo de naam Wuppertaler SV Borussia aan. Borussia was zelf ook een fusieproduct, waarvan SV Germania 1907 Wuppertal (opgericht als Elberfeld) de meest succesvolle was.

Voor de Tweede Wereldoorlog was ook Sportfreunde Schwarz-Weiß Wuppertal (voor 1936 Schwarz-Weiß Barmen) succesvol. Deze club was een fusie van onder andere VfB Barmen en BV Barmen. Eind jaren twintig werd ook SSV Barmen succesvol dat in 1970 fuseerde tot ASV Wuppertal.

• South Tyneside (Verenigd Koninkrijk), sinds 1951
• Saint-Étienne (Frankrijk), sinds 1960
• Berlijn-Schöneberg (Duitsland), sinds 1964
• Beersheba (Israël), sinds 1977
• Košice (Slowakije), sinds 1981
• Schwerin (Duitsland), sinds 1987
• Matagalpa (Nicaragua), sinds 1987
• Legnica (Polen), sinds 1993

• Friedrich Bayer, oprichter van de Friedrich Bayer verffabriek, later uitgegroeid tot Bayer AG
• Udo Dirkschneider, zanger van de heavymetalband U.D.O. en voormalig zanger van Accept
• Cherry Duyns, Nederlandse schrijver, journalist, regisseur en programmamaker, geboren 1944 in Wuppertal, opgegroeid gedeeltelijk in Wuppertal maar voornamelijk in Haarlem
• Friedrich Engels ondernemer, denker, voorman communistische beweging
• Else Lasker-Schüler, schrijfster
• Christian vom Lehn, zwemmer
• Johannes Rau, voormalig Bondspresident van Duitsland
• Alice Schwarzer, uitgeefster tijdschrift Emma, voorvrouw Duitse feministische beweging
• Rita Süssmuth, voormalig voorzitster van de Bondsdag
• Horst Tappert, acteur, bekend uit de televisieserie "Derrick"
• Tom Tykwer, filmregisseur en filmproducent
• De danseres en choreografe Pina Bausch is niet in Wuppertal geboren, maar woonde en werkte er tot haar dood in 2009. Zij gaf haar naam aan het stedelijke Tanztheater Wuppertal Pina-Bausch.
• Serdar Kesimal, Turks internationaal voetballer
• Ilse Steppat (1917-1969), actrice

• De rode leeuw uit het stadswapen is terug te voeren tot de leeuw uit het wapen van de graaf van Limburg en is historisch dus van Nederlandse afkomst.
• De typisch Bergische tinnen koffiekan Dröppelmina is door banden met de graven van Gelre, uit de provincie Gelderland naar de regio geëxporteerd. De kan is middelpunt van de Bergische Kaffeetafel, die op de Brabantse koffietafel lijkt.
• Wuppertal wordt genoemd in een conference van Toon Hermans uit de jaren zeventig en in het Wuppie-lied voor de EK 2006 van een supermarktketen.
• In 1992 is Cherry Duyns' half-autobiografische De Zondagsjongen verfilmd door Pieter Verhoeff. De film is in Wuppertal opgenomen.

• Johannes Rau (1931-2006), bondspresident van Duitsland (1999-2004)
• Erich Ribbeck (1937), voetballer en voetbalcoach
• Simone Osygus (1968), zwemster
• Torsten Schmidt (1972), wielrenner
• Christian Lindner (1979), politicus
• Serdar Kesimal (1989), Turks-Duits voetballer
• Richard Sukuta-Pasu (1990), voetballer