SBV Vitesse

De eerste wortels van Vitesse dateren van het jaar 1887 toen de Arnhemsche cricket- en voetbalvereeniging Vitesse werd opgericht.[4][5][6] Deze vereniging is opgericht door een groep jonge mannen, die al op de jeugdige leeftijd cricket speelde op de Rijnkade. In het eerste jaarverslag van de Nederlandse Voetbal en Atletiek Bond, over het seizoen 1889/'90, wordt melding gemaakt van het toetreden van twaalf nieuwe clubs waaronder het Arnhemse Vitesse. De clubnaam Vitesse is bedacht door de jongens in het huis van oprichter en speler Frits Couvée, aan de Parkstraat 84 in het Spijkerkwartier. Een Nederlandse of Engelse benaming wilden ze niet, door de wat elitaire invloed zochten de jongens het in de Franse termen. In het Franse woord ‘Vitesse’, dat in het Nederlands ‘snelheid’ betekent, hebben de jongens een geschikte naam voor hun nieuwe club gevonden.

Het 'oude' Vitesse werd na een kleine vijf jaar in november 1891 weer opgeheven omdat de vereniging niet langer kon beschikken over een speelveld; in Klarenbeek werd een wielerbaan aangelegd op het tot dan toe gebruikte terrein. Het zou echter niet lang duren tot een heroprichting van Vitesse.

Vitesse anno 1894

Vitesse wordt op 14 mei 1892 (her-)opgericht als cricketclub door zestien scholieren van het gymnasium en de HBS. De oprichters zijn afkomstig uit de gegoede stand en konden zich veroorloven duur cricketmateriaal aan te schaffen. Onder deze scholieren bevonden zich ook vier Indische neefjes Dezentjé. Frans Dezentjé (geb. 1874) werd gekozen als eerste voorzitter van Vitesse.[7] Als speellocatie worden de weilanden aan de noordzijde van Arnhem nabij de Molenbeekstraat uitgekozen. Op 19 juni 1892 wordt de eerste officiële cricketwedstrijd gespeeld in Barneveld; tegen Be Quick volgt een overwinning met 51 runs. Op 10 september 1892, tijdens een vergadering in gebouw Tivoli aan de Velperweg, besloot het bestuur om naast cricket ook weer voetbal te gaan spelen, met als belangrijkste argumenten dat cricket niet zo makkelijk te leren is als voetbal en de kosten van het cricketmateriaal. Op het terrein van de IJsclub achter de Boulevard Heuvelink wordt zomers cricket gespeeld en voetbal in de lente en de herfst. In het najaar van 1892 speelt Vitesse haar eerste voetbalwedstrijd tegen de Nijmeegsche Football Club (N.F.C.); Vitesse verliest met 0-2. Gedurende de winter van 1893/'94 speelt Vitesse op een veld binnen de Planten- en Vogeltuin en op een weide van landgoed Bronbeek. Twee jaar lang speelde Vitesse alleen vriendschappelijke wedstrijden, totdat in 1894 de Gelderse competitie van de Nederlandse Voetbal Bond (NVB) van start gaat. Met het spelen van competitievoetbal komt het spelen van cricket ten einde. De eerste competitiewedstrijd speelt Vitesse uit tegen Victoria in Vught. Na een ruststand van 0-7 wint Vitesse met 0-17. Doelpunten werden gemaakt door Edmond Dezentjé, Bernard Dezentjé, Willem Hesselink, Deelken en Elie Dezentjé.

Omdat er een boom in het midden van het veld stond was het spelen van officiële wedstrijden op Bronbeek niet toegestaan. Zodoende verhuisde Vitesse vanaf december 1894 noodgedwongen naar de Paasweide, aan de overkant van de Rijn. Hier speelt Vitesse in 1895 ook de eerste internationale voetbalwedstrijd, tegen Maidstone uit Engeland. In 1895 en 1896 wordt Vitesse kampioen van de Gelderse competitie; promotie volgt naar de Eerste klasse Oost die in het leven werd geroepen. In de zomer van 1896 verlaat de club de Paasweide voor het middenterrein van Klarenbeeks wielerbaan; deze wielerbaan wordt in 1898 gesloopt waardoor meer ruimte voor het voetbal ontstaat. Sportief gaat het Vitesse goed, met het behalen van het kampioenschap in de Eerste klasse Oost in 1897, 1898, 1903, 1913, 1914 en 1915, waarmee ze zich vanaf 1898 plaatsen voor de nationale kampioenscompetitie. Het kampioenschap werd echter niet behaald en men moest genoegen nemen met vijf tweede plaatsen. Op 15 januari 1899 speelt Vitesse haar eerst wedstrijd in het buitenland. Als eerste Nederlandse vereniging speelde de Arnhemmers in Duitsland tegen Duisburger TfE 1848, een duel dat eindigt in 0-6. Van het seizoen 1894/1895 tot en met het seizoen 1899/1900 speelde Vitesse in een wit tenue met een diagonale blauwe baan, verwijzend naar de stadskleuren van Arnhem. Op 27 augustus 1900 werd in de bestuursvergadering besloten de clubkleuren te wijzigen in geel en zwart.

In 1912 haalde Vitesse voor het eerst de finale van het Nederlands bekertoernooi. Op het R.A.P.-terrein in Amsterdam verloren de Arnhemmers met 0-2 van HFC Haarlem. In deze periode had Vitesse de beschikking over topspelers zoals Willem Hesselink en Just Göbel die ook actief waren in het Nederlands elftal. In 1914 werd John William Sutcliffe de eerste buitenlandse trainer.

Vitesse anno 1897 met het vroegere blauw-witte tenue. Staand v.l.n.r.: Van Rossum, Rein Hendriks, Herman Hesselink, Roqué, Jager, Piet Hendriks, Meihuizen. Zittend v.l.n.r.: d'Arnaud Gerkens, Jacobsen, Lutjens, Willem Hesselink

Vitesse poserend na het behalen van het Kampioenschap van het Oosten in 1913

Elftalfoto uit 1914, waarin Vitesse het Nederlands kampioenschap op een haar na miste

Op 31 mei 1914 komt Vitesse nog het dichtst bij een kampioenschap van Nederland. In een strijd met Willem II en HVV gaat Vitesse na 3 van de 4 wedstrijden met 6 punten aan de leiding. De beslissende wedstrijd werd de uitwedstrijd in Den Haag tegen de nummer twee HVV, dat aan een kleine zege genoeg zou hebben voor het kampioenschap. 2000 meegereisde Vitesse-supporters zagen hun club in de eerste helft op voorsprong komen door Willem Hesselink. In de tweede helft bracht Guus de Serière de spanning terug in de wedstrijd door een gelijkmaker te produceren. Bij deze gelijke stand mocht Lex Staal even later een strafschop nemen, de aanvoerder van Vitesse faalde echter door de bal over de lat te schieten. De 1-1 stand hield lang aan, waardoor een kampioenschap steeds dichterbij kwam voor de Arnhemmers. Dezelfde Guus de Serière gooide echter roet in het eten door slechts één minuut voor het laatste fluitsignaal uit een rebound de beslissende treffer te maken voor HVV.[8]

Elftalfoto uit 1917 op de toenmalige thuisbasis Klarenbeek

Door de Eerste Wereldoorlog zag de NVB geen mogelijkheid om een normale competitie te organiseren; in plaats van in klassen werden de clubs in het seizoen 1914/1915 door nood ingedeeld in groepen. Vitesse was zoals alle Oostelijke clubs ingedeeld in groep A. Door gebrek aan concurrentie sloot Vitesse met gemak de groep winnend af, waarna het voor het Nederlands kampioenschap twee wedstrijden tegen Sparta, de winnaar van groep B, mocht spelen. Na een 2-1 zege in Arnhem volgde een 1-4 nederlaag in Rotterdam; een beslissingswedstrijd was noodzakelijk. Sparta won op 6 juni 1915 op Amsterdams terrein overtuigend met 3-0, waardoor Vitesse wederom een kampioenschap misliep.

In 1915 huurt Vitesse een stuk land van de gemeente Arnhem waarbij de gemeente zorgt voor de aanleg van een nieuwe speelveld. Vervolgens wordt het clubhuis en de tribune van Klarenbeek naar het nieuwe onderkomen overgeplaatst. Op 26 september 1915 vindt de opening van stadion Monnikenhuize plaats met een wedstrijd tegen Noordelijke Zwaluwen, een duel dat eindigt in 3-3. In de zomer van 1916 pakte verschillende spelers, die ook uitkwamen in het voetbalelftal, cricket opnieuw op. Jarenlang speelde Vitesse alleen vriendschappelijke wedstrijden, totdat Vitesse in 1923 deelneemt aan de Tweede Klasse van de oostelijke cricketcompetitie. In 1928 valt definitief het doek voor de cricketsport bij Vitesse.

Na het seizoen 1914/1915 kende het voetbalelftal van Vitesse een terugval, en werd er 5 seizoenen lang tegen degradatie gestreden. Ondanks een opleving in het seizoen 1920/1921, waarin een vierde plaats werd behaald, gebeurde op 30 april 1922 het onvermijdelijke: Vitesse degradeerde na 25 jaar verblijf uit de eerste klasse.

Vitesse 60 jaar

Vitesse hoefde niet lang te wachten op een rentree in de eerste klasse, na het kampioenschap van de Tweede Divisie B won Vitesse ook haar beide promotiewedstrijden tegen Rigtersbleek, de kampioen van de tweede klasse C. Onder de Engelse trainer Robert William Jefferson presteerde Vitesse tussen 1924 en 1927 goed met een achtereenvolgens 3e, 4e en 5e eindranking in de eerste klasse en in 1927 haalde Vitesse zelfs de bekerfinale, die zij echter met 1-3 verloor van VUC. Jeffersons vertrek voor aanvang van het seizoen 1927/1928 kwamen de resultaten niet ten goede. In 1925 won Vitesse in Engeland met 3-2 van West Ham United. Voor de eerste keer in de Nederlandse voetbalgeschiedenis wordt een Engelse voetbalclub, uit de eerste klasse, verslagen door Nederlandse amateurs. Drie jaar later speelde Vitesse internationale wedstrijden tegen Wimbledon FC en Club Francais uit Frankrijk. Vitesse bivakkeerde de seizoenen erna weer in de onderste regionen van de competitie, waar het in het seizoen 1930/1931 zelfs ternauwernood ontsnapte aan degradatie. Aan de hand van de Duitse trainer Heinrich Schwarz krabbelde Vitesse weer langzaam omhoog. De coach gaf veel jeugdige spelers een kans die later uitgroeiden tot voor Vitesse belangrijke spelers, zoals Kees Meeuwsen, Jan Dommering en Johan Ricken. In het seizoen 1932/1933 eindigde Vitesse 3e en ook het daaropvolgende seizoen werd met de 5e plaats een prima resultaat behaald. In 1935 ging het echter weer mis; Vitesse degradeerde na een dramatisch seizoen, mede door het overlijden van speler Piet Tonneman, naar de tweede klasse.

In de jaren daarop maakte Vitesse door onder andere de Tweede Wereldoorlog een sportief mindere periode mee die tot 1946 zou duren. Het lukte Vitesse maar niet om te promoveren. Vier keer eindigde de club als tweede (1936, 1937, 1939 en 1942), twee keer als derde (1938 en 1940) en in 1941 en 1944 wist Vitesse na het kampioenschap haar promotiewedstrijden niet te winnen. Op 19 oktober 1941 scoorde Nico Westdijk 9 doelpunten voor Vitesse tegen De Treffers. Vitesse won die wedstrijd met 11-0. Daarmee bemachtig Westdijk een clubrecord dat nog altijd stand houdt. In 1942 viert Vitesse haar 50-jarig jubileum met een defilé in Monnikenhuize. Onder toeziend oog van de Duitse bezetters vormen de spelers een enorme V van Vrijheid en Victorie. De Duitsers zagen de V alleen als een symbool voor de naam Vitesse. Op een gegeven moment werd sport in de open lucht in heel Nederland verboden, er was daardoor geen competitie of bekertoernooi. Vitesse speelde dit seizoen alleen enkele oefenwedstrijden, in de periode voor aanvang van de gevechtshandelingen. Door de Slag om Arnhem in september 1944 verordonneerde de Duitse Wehrmacht de burgers van Arnhem om hun stad te verlaten. Van het voetbalveld bleef weinig over, en kort na de bevrijding brandde het clubhuis af. De spelers moesten daardoor omkleden in de kelderruimte van de familie Heyneker, die tegenover het stadion woont en in de garage van de familie Dorpmans. De schade werd in de jaren na de bevrijding hersteld, waarbij een nieuw clubhuis in mei 1947 in gebruik zou worden genomen.

Pas in het seizoen 1945/1946, het jaar na de bevrijding, werd Vitesse kampioen van de Tweede Divisie om vervolgens ook de promotie-competitie winnend af te sluiten. In 1948 besluit de gemeenteraad een nieuw stadion voor Vitesse te bouwen. Het nieuwe stadion wordt gebouwd aan de noordkant van de Monnikensteeg. Gepland zijn een hoofdveld en twee bijvelden. Bij de bouw van het stadion wordt handig gebruikgemaakt van de hoogteverschillen. Zo wordt er in de noordwesthoek van het veld boven op een helling de kleedkamers en clubhuis gebouwd. Om vanuit de kleedkamers het hoofdveld te betreden moet er via een spelerstrap afgedaald worden. In anderhalf jaar wordt het stadion gebouwd.

Op 10 april 1950 vindt er ongeluk plaats op Monnikenhuize. Voor de promotiewedstrijd tegen Rheden worden er diverse noodtribunes geplaatst. Twee tribunes waren niet opgewassen door de vele bezoekers en is uiteindelijk ingestort. Er vallen veel gewonden, maar desondanks gaat de wedstrijd gewoon door. Vitesse wint met 3-1 en promoveert naar de eerste klasse. De jonge spelers van Vitesse deden goed mee in de Eerste Klasse. Sjaak Alberts is als spelers van de Vitesse jeugd uitgegroeid tot een vertrouwde gezicht in de achterhoede. Als aanvoerder behaalde hij deze periode samen met Wim Hendriks het Nederlands Elftal.

Op 3 september 1950 opent burgemeester Matser stadion Nieuw Monnikenhuize officieel.

In het seizoen 1952/1953 pakte Vitesse zelfs de titel in de Eerste Klasse B. Daarna speelden de Arnhemmers wedstrijden voor het kampioenschap van Nederland tegen FC Eindhoven, Sparta Rotterdam en RCH. De Vitesse spelers van trainer Jan Zonnenberg kwamen echter wat te kort, en RCH ging met de landstitel naar huis. In 1952 vierde Vitesse haar 60-jarig jubileum. Ter gelegenheid daarvan vond een evenement plaats in het Musis Sacrum met orkest. De hele week werden er diverse activiteiten gehouden in Arnhem, onder andere een erewedstrijd tegen Daring Club de Bruxelles.

In 1974 wordt Herman Veenendaal (l.) met 23 doelpunten topscorer van de Eerste divisie

Henk Bosveld (r.) (1968)

Doordat de KNVB wilde vasthouden aan het amateurisme vertrokken veel spelers uit de Eerste Klasse naar het buitenland, aangezien het verder in Europa allang was toegestaan om spelers te betalen. Ook vertrokken er veel spelers naar de nieuw opgerichte Nederlandse Beroeps Voetbal Bond (NBVB), die in de zomer van 1954 een eigen competitie begonnen. Dit was ook het geval bij Vitesse, er vertrokken 7 spelers naar De Graafschap die toen voor de NBVB uitkwamen. Deze leegloop van spelers van de vaderlandse competitie had als gevolg dat het niveau schrikbarend daalde. Hierdoor kon de KNVB niet anders dan ook betalingen toe te staan. Op 27 augustus 1954 besloot het bestuur van Vitesse betaald voetbal te gaan spelen. Deze periode was voor Vitesse geen makkelijke periode. Trainer Joseph Grüber sleepte de club door deze moeilijke periode heen. Deelname aan de Hoofdklasse in het seizoen 1955/1956 was een mooi resultaat.

Op 2 september 1956 werden de Eredivisie en de Eerste divisie in het leven geroepen. De eindstand bepaalde dat Vitesse in de Eerste divisie mocht uitkomen. In het seizoen 1959/1960 was de deelname aan de promotiewedstrijden het hoogtepunt. In 1962 werd Vitesse terug gezet naar de Tweede Divisie omdat men met één Eerste Divisie wilde gaan spelen in plaats van twee. Na de terugkeer van trainer Grüber in 1964 ging het sportief weer beter.

In 1966 werd het kampioenschap van de Tweede Divisie behaald en volgde er promotie naar de Eerste divisie. Door een gelukkig toeval promoveerde Vitesse met spelers zoals Joop Heezen en Dick Mulderij zelfs in 1971 naar de Eredivisie. Vitesse profiteerde van het feit dat ADO en Holland Sport fuseerden tot FC Den Haag, waardoor er een plek vrijkwam in de Eredivisie. Op 19 mei 1972 verloor Vitesse uit tegen de landskampioen Ajax met 12-1. De nederlaag is niet alleen een competitierecord uit de clubhistorie van Vitesse, het is ook de grootste nederlaag uit de historie van de Eredivisie. Vitesse eindigde op de 18e en tevens laatste plek door maar 17 punten te halen, evenveel als de nummer 17 FC Volendam, wiens doelsaldo echter beter dan dat van Vitesse was.

Diverse keren nam Vitesse deel aan de nacompetitie, maar promotie zat er niet in. In 1977 werd onder leiding van trainer Henk Wullems en mede dankzij spelers zoals Herman Veenendaal, Willy Veenstra, Henk Bosveld, Boško Bursać, Bennie Hofs en Peter Boeve het kampioenschap van de Eerste divisie behaald. Drie seizoenen verbleef Vitesse in de Eredivisie tussen half 1977 en half 1980, waarna het in 1980 degradeerde naar de Eerste divisie.

Stadion GelreDome

Organisatorisch is het jaar 1984 memorabel. Al vanaf 1982 liep het tussen de voorstanders van het betaald voetbal en de leden, die het opnamen voor de amateurs en de jeugd, niet goed en leidde dat in 1984 tot verzelfstandiging van het betaald voetbal. De amateurs gingen verder als Vitesse 1892 en verhuisden later naar sportcomplex Valkenhuizen aan de Beukenlaan.

De profafdeling had een moeilijke start. Vitesse vreesde voor haar voortbestaan door een schuldenlast uit het verleden. Een financiële bijdrage van onder andere de gemeente Arnhem was noodzakelijk om betaald voetbal voor Arnhem te behouden. Om de gemeente te overtuigen moest de Arnhemse bevolking openlijk laten zien dat zij liefde hadden voor Vitesse, omdat voorzitter Karel Aalbers dan een troef richting de gemeente zou hebben waar hij had aangeklopt voor 200.000 gulden. Aalbers deed met een microfoon op de middenstip een beroep op de bevolking. Op 21 april 1985 mocht iedereen gratis de wedstrijd bezoeken tegen VVV-Venlo (3-0). Er kwamen liefst zevenduizend mensen naar het stadion. Uiteindelijk ging de gemeente op 17 juni 1985 tóch overstag met 20 stemmen voor en 17 tegen. Daarna herstelde Vitesse zich en kon de club weer op de toekomst richten.

Aalbers kwam met beleidsplannen voor de aansluiting met de vaderlandse top, de Europese subtop en voor de bouw van een nieuw stadion voor Vitesse in Arnhem-zuid. Samen met hoofdsponsor NUON groeide provincieclub Vitesse uit naar een stabiele subtopper in de Eredivisie. Aalbers schetste de vergezichten en NUON-voorzitter Tob Swelheim zorgde voor de financiering.

Het eerste grote succes volgt in 1989. Trainer Bert Jacobs werd kampioen van de Eerste Divisie. Een jaar later toog de Arnhemse club voor het eerst Europa in. Tussendoor bereikte de club ook nog de bekerfinale, waarin PSV te sterk was. In de jaren erna eindigde Vitesse altijd bij de eerste zes en werd er negen maal deelgenomen aan het UEFA-Cup toernooi, waarin Vitesse memorabele wedstrijden heeft gespeeld tegen onder andere Real Madrid, Internazionale, SC Braga en Sporting Lissabon. Daarnaast werden diverse spelers uitgenodigd voor het Nederlands Elftal.

Op 25 maart 1998 werd het stadion GelreDome, met een capaciteit van 25.000 zitplaatsen, feestelijk geopend. Eerste doelpuntenmaker werd Dejan Čurović, die ook al het laatste doelpunt in Nieuw-Monnikenhuize maakte. Ondertussen finishen de Arnhemmers met coach Henk ten Cate als derde, de hoogste klassering ooit in de clubhistorie. Nikos Machlas won met 34 competitiedoelpunten de Gouden Schoen.[9]

In 2009 werd Mister Vitesse Theo Bos trainer van Vitesse. Het absolute hoogtepunt van zijn trainerschap was de 4-1 overwinning op AFC Ajax. Het was de grootste overwinning die Vitesse ooit op de Amsterdammers behaalde.

Na het seizoen 2000/2001 kwam er een einde aan een fantastische periode voor Vitesse, zowel sportief als financieel. Op 15 februari 2000 werd voorzitter Aalbers afgezet wegens vermoedelijke fraude. Na zijn vertrek rezen de schulden tot grote hoogte, tijdens het bewind van Aalbers waren deze schulden (tegenvallende transferinkomsten, bouw van duur stadion) nog niet aan het licht gekomen. Mede door de hulp van de Vrienden van Vitesse, de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland werd Vitesse gered van een faillissement.

De financiële perikelen kwamen de resultaten op het veld niet ten goede: Vitesse streed in twee cruciale jaren (2002/2003 en 2003/2004) tegen degradatie. In de UEFA Cup bleef Vitesse sportief fier overeind. De ploeg van trainer Mike Snoei zorgde voor een historische stunt. Na de uitschakeling van Rapid Boekarest, moest ook Werder Bremen eraan geloven. Werder Bremen was in die tijd één van de Duitse grootmachten. Een ronde later vormt Liverpool FC een brug te ver voor de equipe van Snoei.

In 2008 werd een nieuw dieptepunt in de clubhistorie bereikt. Vitesse kampte met een schuld van €27 miljoen en hoopte op een crediteurenakkoord. Daarvoor moest de gemeente wederom garant staan voor de torenhoge schuld. Aanvankelijk wilde deze dat niet, maar uiteindelijk ging de gemeente overstag met 23 stemmen voor en 15 tegen. Vitesse wilde na de deal met de schuldeisers een nieuwe start maken en een einde maken aan deze rumoerige periode waarin Vitesse ook wel gekscherend FC Hollywood aan de Rijn genoemd werd. Ondanks de crediteurenakkoord had Vitesse nog altijd moeite de kop boven water te houden.

In 2008 verkreeg zakenman Maasbert Schouten 20% van de aandelen van Vitesse. Nadat de club een lening van Schouten niet kon terugbetalen, kwam de topman feitelijk in het bezit van alle aandelen. Niet veel later wilde hij van de club af sinds zijn bedrijf AFAB (hoofd- en shirtsponsor) in de moeilijkheden kwam door de kredietcrisis.

Gewonnen bekerfinale in De Kuip op 30-04-2017

In 2010 werd Vitesse de eerste Nederlandse club die in buitenlandse handen kwam. De Georgische ondernemer Merab Zjordania kocht 100% van de aandelen over van Schouten. Al snel kwamen de geruchten dat Zjordania niet meer dan een stroman was van Aleksandr Tsjigirinski. Nadat Zjordania jarenlang forse verliezen had gemaakt, nam Tsjigirinski de regie in handen.

In het seizoen van de overname, waarin trainer Albert Ferrer werd gehaald, wist Vitesse net de nacompetitie te ontlopen. In de jaren erna eindigde Vitesse steevast in de subtop van Nederland. De Arnhemse club kwalificeerde zich ook meermaals voor Europees voetbal. Trainer Fred Rutten bracht vooral professionaliteit binnen de club. De sterspelers van zijn ploeg waren onder andere Wilfried Bony, Marco van Ginkel en Theo Janssen. De meest opvallende speler was Bony. Hij won in 2013 de Nederlandse Gouden Schoen en de titel topscorer van de Eredivisie. Na het vertrek van de sterkhouders onderging Vitesse een metamorfose. Peter Bosz werd aangesteld als trainer en moest bouwen aan een nieuw succesvol elftal. Onder leiding van Bosz speelde Vitesse tussen 2013 en 2016 gedurfd en aantrekkelijk voetbal. Daarnaast mengde Vitesse zich regelmatig in de top van de Eredivisie.

In het jaar waarin het 125-jarig jubileum van Vitesse werd gevierd, werd de eerste prijs van de historie gepakt. Vitesse bereikte namelijk de finale van de KNVB Beker. In deze finale werd met 2-0 gewonnen van AZ Alkmaar door doelpunten van Ricky van Wolfswinkel. De bekerwinst werd in de stad groots gevierd, ongeveer twintigduizend supporters waren aanwezig bij de huldiging op De Grote Markt in Arnhem. Als bekerwinnaar plaatste Vitesse zich rechtstreeks voor de groepsfase van de Europa League. Daarin vertolkte de geel-zwarte formatie een bijrol. Vitesse speelde gelijk tegen SS Lazio (1-1 in Rome) en SV Zulte Waregem (1-1) en won van OGC Nice (1-0 zege in Arnhem).

In 2018 werd Valeriy Oyf grootaandeelhouder van Vitesse. Zijn landgenoot Leonid Sloetski werd aangesteld als de nieuwe trainer van Vitesse, maar dit werd geen succes. Het voetbal was slecht en de bezoekersaantallen liepen dramatisch terug. Sloetski trok zijn conclusies en verliet Arnhem. Edward Sturing werd vervolgens aangesteld voor een half jaar; tot en met het einde van het seizoen 2019/2020. De coronapandemie bracht echter roet in het eten. Op het moment dat de competitie vanwege de pandemie in maart 2020 werd stilgelegd, stond Vitesse op een zevende plaats. Nadat het Nederlandse kabinet besloot om betaald voetbal tot 1 september 2020 te verbieden, besloot de KNVB op 24 april 2020 dat de competitie niet zou worden afgemaakt. De huidige stand werd als eindstand gebruikt. Er werden geen kampioenen, promovendi en degradanten aangewezen. De tickets voor Europees voetbal werden verdeeld onder de top vijf van de Eredivisie. Vitesse greep hierdoor naast Europees voetbal.

Het eerste logo van Vitesse was een schildvormig figuur. In het midden lag een diagonale scheidingslijn tussen het linker gele vlak en het rechter zwarte vak. In het linker vak stond diagonaal "avc Vitesse" geschreven en in het rechter vlak "1892", het oprichtingsjaar van de club. Het oude logo werd vervangen in 1984, het jaar waarin de wegen van de BVO-tak en de amateur-tak zich scheidden. De amateur-tak behield het logo met beperkte wijziging, SBV Vitesse kreeg een nieuw logo.

Het nieuwe logo van de BVO uit 1984 is wederom een schildvormig figuur, deze heeft echter rechte lijnen aan zowel de bovenkant als aan de zijkanten van het logo. Bovenin staat met dikke witte hoofdletters Vitesse. Onder de naam staat een dubbelkoppige adelaar, met linker- en rechterhelft gespiegeld. Ook de kleuren zijn gespiegeld, wat links geel is is zwart rechts en andersom. Deze dubbelkoppige adelaar is ook terug te vinden in het wapen van Arnhem. In het midden van het logo is een voetbal gepositioneerd.

In het najaar van 2011 is een nieuwe versie van het logo in gebruik genomen; in totaal zijn er 13 wijzigingen doorgevoerd.[10] Zo is onder andere de symmetrie van de adelaar verbeterd, de zwarte buitenrand vervangen door een witte, de twee 'S'-en in de naam minder dik gemaakt, de voetbal aangepast qua uiterlijk en stand, schaduwwerking is toegevoegd en (indien de context het toelaat) is het jaar van oprichting als tekst EST. 1892 onder het logo te lezen.

Voormalige AVC Vitesse-logo's

Familiewapen van Pallandt

Van het seizoen 1894/1895 tot en met het seizoen 1899/1900 speelde Vitesse in een wit tenue met een diagonale blauwe baan, verwijzend naar de stadskleuren van Arnhem. De spelers die niet met een blauw-wit tenue kwamen opdagen, werden door de club een boete van 50 cent opgelegd. Op 27 augustus 1900 werd in de bestuursvergadering besloten de clubkleuren te wijzigen in geel en zwart. Vitesse speler Reinhard Jan Christiaan baron van Pallandt zorgde ervoor dat Vitesse een van de eerste clubs van Nederland was met een vast clubtenue. Maar in ruil voor de sponsoring van het tenue wilde de baron dat Vitesse voor altijd in de kleuren van zijn familie zou spelen. En dat werd dus het zwart met geel van de familie Van Pallandt. Toenmalig voorzitter Chris Engelberts stelde deze wijziging ook voor met als argument dat Vitesse zich bij de beste clubs van Gelderland mocht scharen en zij in de Gelderse hoofdstad gevestigd was, waardoor zij ook het recht zou hebben om de kleuren van Gelderland te mogen dragen. Na al deze argumenten werd besloten om voortaan te gaan spelen in shirts met zes geel-zwarte blokken. In 1907 werd dit shirt vervangen voor het huidige geel-zwarte shirt met geel-zwarte banen, nadat Vitesse deze kreeg geschonken van een donateur.[11]

Sinds 2007 staat jaarlijks, in of rond de periode van 17 tot 25 september, een van de thuiswedstrijden van Vitesse in het teken van de Airborne-herdenking van de Slag om Arnhem uit 1944. De Vitesse-supporters en de club eren de Veteranen. De spelers van Vitesse spelen jaarlijks met een speciaal shirt tijdens de wedstrijd, met een Airborne-badge waarop een strijder op een paard wordt afgebeeld.

Overzicht van de uniformen van Vitesse door de geschiedenis heen:

19e eeuw

19e eeuw

Jaren 40

Jaren 70

Jaren 80

21e eeuw

Airborne

Hertog II na een vlucht door GelreDome in november 2012

De officiële clubsymbool van Vitesse is een arend, die bij thuiswedstrijden over het veld vliegt en landt op de middenstip. De roofvogel bezit veel symboliek. De kracht en sterkte van de later imposante vogel moet synoniem staan voor de kracht en sterkte van het elftal op het veld. Vitesse heeft van nature al een link met de arend, deze vogel staat immers zowel in het stadswapen van Arnhem als in het logo van Vitesse. In 2008 werd de arend voor het eerst gepresenteerd aan de fans. Vitesse kon echter maar kortstondig genieten van het nieuwe boegbeeld; Hertog overleed in 2009 door aspergillose, een schimmelinfectie bij roofvogels.[12]

Op 31 januari 2010 werd de opvolger van Hertog aan het publiek gepresenteerd, genaamd Hertog II. Hertog II is een Noordelijke Amerikaanse zeearend, een wijfje met een bruin jeugdverenkleed; rond het 6e levensjaar zal de Hertog zijn volwassen zwart met witte verenkleed krijgen.[13] Op 30 april 2017 vloog de Hertog voor de bekerfinale tussen AZ en Vitesse in De Kuip.

Ook de Vitesse Kids Club heeft een officiële mascotte, genaamd Vito. In 2005 werd Vito door de lezers van de Voetbal International en de VI for Kids en de bezoekers van de website VI.nl verkozen tot Mascotte van het Jaar, Vito was daarmee de allereerste mascotte die deze prijs in de wacht sleepte. In 2012 werd Vito's uiterlijk gemoderniseerd.

Allereerste officiële clublied was Geel-zwart bovenaan, ja het kan, ja het moet! (1952). Hedendaags is het officiële clublied van Vitesse Geel en Zwart zijn onze kleuren, geschreven en ingezongen door Emile Hartkamp. In de jaren 60 had Vitesse een andere clublied. Bouw mee aan een steengoed Vites!, geschreven door Pieter Nulden en ingezongen door Henk Bleker & Enka Harmonie. Tientallen jaren is Geel en Zwart zijn onze kleuren het officiële clublied, maar het oude clublied is nog steeds te horen in het stadion. In 2017 werd het lied door Emile Hartkamp in een nieuw jasje gestoken. Martin Esveld en De Kwinks zongen speciaal voor de remake de tekst opnieuw in.

Henk Charly Bosveld wordt in december 1999 zowel door De Gelderlander als de Arnhemse Courant verkozen tot Speler van de Eeuw, waarmee hij onder anderen de nummer 2 John van den Brom achter zich wist te houden.[14] Helaas kon Bosveld deze eervolle uitverkiezing niet zelf meemaken; op 6 augustus 1998 overleed Bosveld plotseling aan een hartinfarct. Mede door deze uitverkiezing heeft Bosveld een plaatsje gekregen in het Home of History van Vitesse en is hij de enige Vitesse-speler wiens foto siert op de Oost-promenade in GelreDome.

Op 17 augustus 2008 tijdens de Open Dag van Vitesse werd het boek Vitessenaar van de eeuw gepresenteerd, geschreven door René Bremer en Michel Bongers.[15] Dit eerbetoon aan Bosveld geeft middels 24 interviews een beeld over zijn persoon en tevens roemrijke verleden.

Theo Bos, Mister Vitesse, speelde als verdediger zijn gehele carrière voor Vitesse. In totaal speelde Bos 369 competitiewedstrijden in 15 seizoenen, waarin hij negen keer een doelpunt maakte. Zijn debuut maakte hij op 31 augustus 1983 tegen FC Wageningen en zijn laatste wedstrijd speelde hij op 25 maart 1998 tegen NAC Breda. Op 27 januari 1999 speelde Bos in de speciale afscheidswedstrijd tegen Schalke 04, samen met Edward Sturing die ook als voetballer afzwaaide.

Na zijn spelersloopbaan ging Bos als jeugdtrainer aan de slag bij Vitesse: hij heeft de B- en A-selectie en Jong Vitesse onder zijn hoede gehad. Ook was hij assistent-trainer van Ronald Koeman, Mike Snoei en Edward Sturing. Eind december 2008 werd Vitesse-trainer Hans Westerhof wegens tegenvallende prestaties ontslagen, waarna Bos op 3 januari 2009 hoofdtrainer van Vitesse werd. Hij bleef tot 21 oktober 2010 aan als trainer.

Vanaf 7 januari 2012 was hij uit de roulatie als trainer bij FC Dordrecht in verband met de constatering van alvleesklierkanker. Vitesse heeft op 26 juli 2012 bekendgemaakt de Zuid-tribune in GelreDome te vernoemen naar Theo Bos als steun tijdens zijn ziektebed. Op 28 februari 2013 overleed Theo Bos aan de gevolgen van zijn ziekte. Op 7 maart 2013 werd in GelreDome afscheid genomen van Bos. Ter ere van Mister Vitesse zal rugnummer 4 niet meer door Vitesse-spelers gedragen worden, het nummer waarmee Bos voor Vitesse speelde; de laatste speler die rugnummer 4 droeg was Jan-Arie van der Heijden.

Sinds 2007 staat jaarlijks, in of rond de periode van 17 tot 25 september, een van de thuiswedstrijden van Vitesse in het teken van de Airborne-herdenking van de Slag om Arnhem uit 1944. De Vitesse-supporters en de club eren de Veteranen, waarbij de oud-strijders worden uitgenodigd om de wedstrijd bij te wonen. Voorafgaand aan het duel worden sfeeracties georganiseerd met doeken en vlaggen en in de rust treden doedelzakspelers, zoals de traditie inmiddels is. De spelers van Vitesse spelen ook met een speciaal shirt tijdens de wedstrijd, met een Airborne-badge waarop een strijder op een paard wordt afgebeeld. Als traditionele afsluiting na de wedstrijd klinkt het lied We'll Meet Again door het stadion. Naast de wedstrijd zijn de vrijwilligers van de supportersvereniging ook actief tijdens de jaarlijkse herdenkingsweek. Zo is bijvoorbeeld de Supportershome de uitvalbasis voor de doedelzakspelers tijdens de herdenkingsweek in de regio.

In het seizoen 2012/2013 trad Vitesse in het Airborne-duel tegen Heracles Almelo aan in een speciaal verticaal gestreept shirt met de Airborne-kleuren maroon-rood en blauw in plaats van de gebruikelijke gele en zwarte strepen. In het midden op de borst prijkte de Airborne-badge en op de rugzijde van het shirt de tekst "No Bridge Too Far" - refererend aan een uitspraak van Luitenant-generaal Frederick Browning en tevens het boek en de film A Bridge Too Far over de Slag van Arnhem. Ook in het seizoen 2013/2014 speelde Vitesse in een maroon-rood en blauw gestreept shirt. De Airborne-badge werd verplaatst van de borst naar de linkerarm, de tekst 'No Bridge Too Far' werd achterwege gelaten.

De in augustus 2014 overleden veteraan Johnny Peters, die jarenlang de Airborne-wedstrijden bezocht, groeide uit tot het icoon van deze speciale wedstrijden. Bekendheid kreeg Peters toen hij in de wedstrijd tegen Heracles Almelo (seizoen 2012/2013) oog in oog stond met aanvoerder Goeram Kasjia. De Georgiër overhandigde zijn Airborne-shirt aan Peters en bracht een saluut uit, dit gebeurde wederzijds.[16] Het gebaar van Kashia werd in de daaropvolgende Airborne-wedstrijd tegen PEC Zwolle (seizoen 2013/2014) geëerd door het sfeerteam van de Supportersvereniging Vitesse, die een spandoek van twaalf bij acht meter maakte met daarop zowel Kashia als veteraan Peters afgebeeld.[17][18]

In 2014 was de 70e herdenking van de slag om Arnhem. Om dit te herdenken speelde Vitesse de uitwedstrijden van het seizoen 2014/2015 in een Airborne-tenue. Het tenue is in de Airborne-kleuren en het shirt beeldt een silhouet van de John Frostbrug af.[19] Op Woensdag 26 november 2014 was er een docu over Vitesse en Airborne te zien op Fox Sports Eredivisie, genaamd "Veteranen van Vitesse". Alle Airborne-activiteiten zijn, vanuit het oogpunt van de veteranen, samengevat in een uur durende documentaire.

In het seizoen 2019/2020 besteedt Vitesse op diverse manieren aandacht aan de 75e herdenking van de Slag om Arnhem. Zo speelt de club de uitwedstrijden wederom in een Airborne-tenue. Daarnaast is het design van de seizoenkaart geheel in de Airborne-kleuren. Op de seizoenkaart is onder andere de John Frostbrug en het Pegasus-logo te zien.

De fanatieke supporters zijn verzameld op de Theo Bos Zuid-tribune

Supportershome van Supportersvereniging Vitesse

Vitesse verkoopt de laatste jaren maximaal 10.000 seizoenkaarten terwijl het stadion een capaciteit voor ruim 21.000 toeschouwers heeft. Gemiddeld kwamen er in de laatste drie seizoenen iets meer dan 16.000 toeschouwers naar de thuiswedstrijden in GelreDome, bij goed bezochte wedstrijden loopt het aantal bezoekers op naar de 20.000.

Het grootste gedeelte van de Vitesse-aanhang komt uit de Stadsregio Arnhem Nijmegen. De fans van Vitesse buiten Arnhem wonen verspreid door Nederland, bijvoorbeeld in de regio's Utrecht, Den Bosch en Apeldoorn. Net over de grens in Duitsland wonen ook supporters die Vitesse bezoeken.[20] De fanatieke supporters zijn verzameld op de Theo Bos Zuid-tribune.

De officiële onafhankelijke Supportersvereniging Vitesse is opgericht in 1992 en verbonden aan voetbalclub Vitesse. Het aantal leden van de vereniging is de afgelopen jaren gegroeid tot ongeveer 3000. Ook het aantal vrijwilligers dat de vereniging draaiende houdt is, mede door deze groei, opgelopen tot ruim 100. De Supportersvereniging Vitesse geeft tevens zes maal per jaar een clubblad onder de naam Zwart op Geel uit. Redacteuren bij dit blad kennen een officiële status bij de club. In 2015 kregen de supporters beschikking over een nieuw blijvend, driehoekig supportershome. Vitesse en clubeigenaar Alexander Tsjigirinski namen de financiering van de casco bouw voor hun rekening, terwijl de Supportersvereniging de inrichtingskosten en de huur moesten betalen.[21]

Naast de Supportersvereniging zijn er ook andere organisaties waarin Vitesse-supporters zich verenigen, zoals het Supporterscollectief de Aftrap, VIVO (Vitesse is van ons) en Arnhem Ultras. Deze verenigingen zorgen voor sfeer in het stadion met onder meer grote spandoeken en andere sfeeracties.

De ontstaansgeschiedenis van de Spijker-side is begonnen begin jaren zeventig, toen Vitesse voor het eerst in de eredivisie speelde, kwamen er steeds meer jongeren uit verschillende delen van de stad naar het stadion. Het waren straatgroepen bestaande uit jongeren die varieerden in leeftijd van 15 tot 22 jaar. Aangezien in die tijd het Spijkerkwartier een ruige uitstraling had en ook zeer bekend was in den lande, was de naam snel gevonden: Spijker-side. Het Rijnfront is zich gaan vormen eind jaren 80 toen de prestaties steeds beter werden. De jongeren kwamen voornamelijk uit de arbeiderswijken van de stad. Op Monnikenhuizen stonden ze in eerste instantie op de onoverdekte staantribune. Daarna was het Rijnfront te vinden in vak DD, ingang Rosendaalsestraat. De niet-betalende bezoekers keken toe vanaf de bekende werklozenbult, langs het pad van de Monnikensteeg naar de Bosweg.

Deze grafiek laat zien hoeveel supporters de thuiswedstrijden van Vitesse gemiddeld bezochten. Duidelijk zichtbaar is wanneer Vitesse het oude stadion Nieuw-Monnikenhuize verliet en intrek nam in GelreDome: het gemiddeld toeschouwersaantal steeg met zo'n 300% na de gereedkoming van de bouw van het stadion in de winter van 1998.

Vitesse's aartsrivaal is N.E.C. uit Nijmegen. Vitesse-supporters spreken meestal over NEK in plaats van N.E.C. en Nijmegen wordt ook wel met ODW aangeduid wat staat voor Over De Waal. De wedstrijden tussen deze clubs worden aangeduid als de Gelderse Derby, en soms ook als de derby van het oosten. Het is in de publieke beleving een botsing tussen het sierlijke en elegante voetbal van Vitesse en de strijdlust van N.E.C. Daarnaast is het een botsing van de twee grootste steden van Gelderland: de zelfbewuste uitstraling van de hoofdstad tegen de Nijmeegse volksmentaliteit. Een duel tussen Arnhem en Nijmegen. Voor de supporters van beide teams kan een overwinning op de rivaal een slecht seizoen nog deels goedmaken. De beste ploeg van het seizoen verdient de officieuze titel Nummer 1 van Gelderland. De eerste competitiewedstrijd tussen Vitesse en N.E.C. werd gespeeld op 18 maart 1923 in Nijmegen. Vitesse won die wedstrijd met 1–2 door twee doelpunten van Gerrit Langeler.

Door de rivaliteit zijn er in het verleden rellen geweest en in de recente edities werd het duel in de hoogste risicocategorie ingedeeld, met bijbehorende maatregelen en politie-inzet. Voor de jaren negentig was er vooral sprake van animositeit. In mei 1993 werd De Goffert door Vitesse gebruikt om twee thuiswedstrijden te spelen. Op 16 mei tegen Feyenoord (1-1) en op 23 mei tegen PSV (0-1). Op laatstgenoemde wedstrijd kwamen ruim 20.000 toeschouwers af. De rivaliteit ontstond pas bij de opkomst van Vitesse in de jaren 80 en 90 onder leiding van Karel Aalbers, die niet naliet te melden dat in de regio slechts plaats was voor één club. De Nijmeegse aanhang hekelde dat de rivaal uit Arnhem met overheidsgeld gesteund werd, in de vorm van clubsponsoring door de provinciale energieleverancier PGEM (en het latere Nuon) en medefinanciering in stadion GelreDome van de provincie Gelderland. Uit protest werden de Nijmeegse stadionlampen voor een wedstrijd tijdelijk gedoofd, door toenmalig voorzitter Henk van de Water.

Nadat Vitesse in 2007/'08 schulden moest afkopen middels een crediteurenakkoord zijn de verhoudingen verscherpt; ook de buitenlandse overname van Vitesse in 2010 droeg hieraan bij. Recent dieptepunt was in het seizoen 2011/'12 met rellen tussen N.E.C.-aanhang en de politie in Nijmegen. Tijdens de play-offwedstrijd in Arnhem in datzelfde seizoen moest N.E.C.-doelman Babos eraan te pas komen om het uitpubliek tot kalmte te brengen dat een veiligheidsdeur had geforceerd om uit het uitvak te breken. Voor de gemeenten Arnhem, Nijmegen en de politie waren de ongeregeldheden een reden om voor de eerstvolgende ontmoeting (in het seizoen 2012/'13, Vitesse - N.E.C.) te dreigen om voortaan geen uitpubliek meer toe te staan bij de onderlinge wedstrijden, als het nog één keer tot ongeregeldheden zou komen. Dit leidde tot woede onder de Vitesse-aanhang, dat zich niet schuldig voelde aan de recente ongeregeldheden. De wedstrijd verliep rustig, mede door de 4–1 winst voor Vitesse, en dus bleven fans van beide clubs voorlopig welkom bij uitwedstrijden.

De rivaliteit leidde ook tot meer ludieke acties over en weer. Toen N.E.C. in mei 2014 degradeerde uit de Eredivisie plaatsten Arnhemse fans op de Nijmeegse Waalbrug een bordje met: Eredivisievoetbal, nog vijftien kilometer. Bij het kampioenschap in de Jupiler League van N.E.C. een jaar later stuurden aanhangers van N.E.C. een vliegtuigje boven Arnhem en GelreDome met daarachter een spandoek: We're back, See you soon.

De lijst met spelers die voor zowel Vitesse als N.E.C. hebben gespeeld, is niet heel lang, maar er staan wel bekende namen tussen als Chris van der Weerden, Peter Wisgerhof, Willem Korsten, Patrick Pothuizen en Jhon van Beukering. Die laatste doorliep de jeugdopleiding van Vitesse en stond tussen 2000 en 2003 onder contract bij de Arnhemmers. Tussen 2007 en 2010 kwam Van Beukering uit voor N.E.C. Patrick Pothuizen begon zijn profcarrière bij Vitesse om vervolgens de overstap (via FC Dordrecht) naar Nijmegen te maken. Daar speelde de verdediger zes jaar, om vervolgens weer terug te keren naar Arnhem. Op dit moment spelen oud-N.E.C.'ers Navarone Foor en Jay-Roy Grot in de GelreDome.

Een andere rivaal van Vitesse is De Graafschap uit Doetinchem; de onderlinge wedstrijden zijn ook een Gelderse derby en kunnen beladen zijn. Deze derby leeft over het algemeen meer bij de supporters van De Graafschap dan bij Vitesse.

Behalve N.E.C. en De Graafschap heeft Vitesse in het verleden een aantal andere rivalen gekend. Bij onder andere de duels met FC Wageningen, Arnhemse Boys, VV Rheden, Go Ahead Eagles en Quick Nijmegen heerste in het verleden enige spanningen. De derby's met Quick groeide uit tot de meest bezochte wedstrijden in het oosten van Nederland, waar het voetbal vanaf 1894 in een stroomversnelling kwam.

Sinds 1888 werd er gestreden om het Nederlands landskampioenschap. De landskampioen werd bepaald door middel van een kampioenscompetitie tussen de kampioenen van de verschillende hoofdklassen, die tot 1950 regionaal verdeeld waren. Toen in 1954 het betaald voetbal werd ingevoerd, bleef dit systeem in eerste instantie bestaan, maar vanaf het seizoen 1956/1957 werd de Eredivisie ingevoerd. Sindsdien is de kampioen van de eredivisie ook automatisch landskampioen.

Vitesse heeft zich sinds het eerste Nederlandse kampioenschap in 1888 vijf keer weten te plaatsen voor de competitie; waarvan alle verloren gingen.

De eerste finale werd op 24 april 1898 gespeeld tegen RAP te Utrecht. RAP werd nationaal kampioen door Vitesse met 4–2 te verslaan.

In het seizoen 1902/03 werd de strijd om de landstitel gewonnen door voetbalclub HVV uit Den Haag. Voor de eerste keer werd het kampioenschap bepaald middels een kampioenscompetitie. De oostelijke kampioen was Vitesse en de Amsterdamse club Volharding was kampioen in de andere westelijke competitie.

Het landskampioenschap van het seizoen 1912/13 werd beslist middels twee kampioenswedstrijden tussen de kampioen van de westelijke afdeling Sparta en de Oostelijke Vitesse. De Rotterdamse club won beide wedstrijden met de Arnhemse club met 1-2 en 2-1 en werd de kampioen van Nederland.

In het seizoen 1913/14 werd wederom de kampioenschap beslist via een kampioenscompetitie met HVV Den Haag als winnaar. Het landskampioenschap van het seizoen 1914/15 werd gewonnen door Sparta.

• Tijdens de mobilisatie en bezetting wordt er in het seizoen 1939/1940 een regionale noodcompetitie gespeeld met tegenstanders uit verschillende klassen.
• Door de Tweede Wereldoorlog speelde Vitesse in het seizoen 1944/1945 geen wedstrijden in competitieverband.

• In het kader van de coronacrisis werd de competitie van 2019/2020 abrupt beëindigd en niet meer uitgespeeld.

18.500 Vitesse-fans in De Kuip tijdens de KNVB Bekerfinale.

Heel Arnhem naar de Kuip promotiebord voor de bekerfinale.

Vitesse heeft zich sinds het eerste Nederlandse bekertoernooi in 1899 vier keer weten te plaatsen voor de finale; waarvan drie wedstrijden verloren gingen.

De eerste finale werd op 26 mei 1912 gespeeld tegen Haarlem te Amsterdam. Haarlem trok aan het langste eind door met 2-0 te overwinnen.

In het seizoen 1926/1927 haalde Vitesse onverwachts voor de tweede keer de eindstrijd. De finale ging wederom verloren; VUC was met 1-3 te sterk, op Monnikenhuize in Arnhem, waarbij Vitesse-speler Jan de Natris bij een 1-1 stand een penalty miste.

Op 25 april 1990 verloor Vitesse in de Kuip met 1-0 van PSV, mede omdat PSV-keeper Hans van Breukelen in de blessuretijd van de wedstrijd een penalty wist te keren van John van den Brom.

Op 30 april 2017 speelde Vitesse de finale van de KNVB beker, als uitspelende ploeg tegen AZ. Vitesse won deze wedstrijd met 2-0 door twee doelpunten van Ricky van Wolfswinkel in de tweede helft. Daarmee won Vitesse voor het eerst een grote prijs, en dat in het jubileumjaar (125 jaar). Als bekerwinnaar mocht Vitesse spelen om de Johan Cruijff Schaal tegen landskampioen Feyenoord op 5 augustus 2017. Na reguliere speeltijd stond het 1-1 in De Kuip. Vitesse verloor uiteindelijk na de strafschoppenserie (4-2), waarbij Vitesse-spelers Tim Matavž en Milot Rashica een penalty miste.

De Russische Valeriy Oyf heeft sinds 25 mei 2018 alle aandelen van Vitesse B.V. in bezit. Met uitzondering van het gouden aandeel, dat in handen is van het stichtingsbestuur SBV Vitesse-Arnhem. Het ‘gouden aandeel’ is het belangrijkste aandeel van Vitesse, waarin onder meer de clubkleuren en de speellocatie zijn voorbehouden. De eindverantwoordelijkheid voor de dagelijkse leiding van Vitesse B.V. ligt bij de voorzitter, casu quo algemeen directeur. In februari 2019 volgde Pascal van Wijk de Brabantse Joost de Wit op als algemeen directeur. Na het directe vertrek van technisch directeur Mohammed Allach in 2017, nam de Duitser Johannes Spors de taken van hem over.

De Raad van Commissarissen van B.V. Vitesse bestaat anno 2018 uit:

• De heer V. (Valeriy) Oyf (eigenaar)
• De heer Y. (Yevgeny) Merkel (voorzitter)
• De heer H. (Henk) Parren

Stichtingsbestuur Vitesse-Arnhem:

• Henk Parren (voorzitter)
• Albert van ’t Blik
• Gerrit-Jan Streenbergen

Raad van Advies:

• Jan Snellenburg
• Cor Guijt
• Bert Roetert

Vitesse heeft sinds de oprichting van de vereniging verschillende eigenaren en voorzitters gehad. De eerste voorzitter was een van de groep jonge oprichters Frans Dezentjé. Willem Hesselink was van 1917 tot 1922 voorzitter van de club en werd in 1962 benoemd tot erevoorzitter. Sinds 2017 is Yevgeny Merkel voorzitter van de club. Tussen hen in hebben bekende namen zoals Chris Engelberts, Karel Aalbers, Jos Vaessen, Maasbert Schouten en later Merab Zjordania onder andere de club geleid.

Vrienden van Vitesse is groep van ongeveer 15 vermogende mensen uit omgeving Arnhem. In het verleden hebben de investeerders de club vaak garant gestaan bij begrotingstekorten. Mede door de hulp van de Vrienden van Vitesse werd Vitesse meerdere keren gered van een faillissement en werd een licentie voor betaald voetbal ternauwernood behouden. Ook zitten er enkele oud vermogende bestuursleden in de Vrienden van Vitesse. Herman Veenendaal speelde voor Vitesse en werd rijk van speelautomaten en vastgoed, Cor Guijt is een bekende makelaar in Arnhem en omstreken en Jan Snellenburg introduceerde met zijn bedrijf de zogenaamde petfles en is al sinds 1983 betrokken bij de club.

Vitesse kent 14 Gouden Vitessenaren, van mensen die zich bestuurlijk en sportief voor de club hebben ingezet.

Vitesse kent 90 Zilveren Vitessenaren, die veel voor Vitesse hebben ingezet. Dit zijn voornamelijk spelers, medewerkers en vrijwilligers. Enkele voorbeelden van Zilveren Vitessenaren zijn: Edward Sturing, John van den Brom, Chris de Vries, Bennie Hofs, Jan Streuer, Martin Laamers, Theo Janssen, Goeram Kasjia en vele andere.

Naast de bekende trainers, heeft Vitesse ook grote spelers onder contract gehad. Voor een overzicht van alle spelers die voor Vitesse hebben gespeeld wordt u doorverwezen naar Lijst van spelers van Vitesse.

Nr.		Naam	Eredivisie		Europees		Beker		Play-offs		Totaal		Contract	Seizoen	Vorige club	Debuut Vitesse
			W		W		W		W		W
		Keepers
1		Kostas Lamprou	0	0	0	0	2	0	0	0	2	0	2020	1e	Ajax	19 oktober 2019
22		Remko Pasveer	57	0	6	0	5	0	4	0	71	0	2020	3e	PSV	5 augustus 2017
24		Jeroen Houwen	8	0	0	0	0	0	4	0	12	0	2021	6e	Telstar (via huur)	19 november 2017
40		Bilal Bayazit	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2021	3e	Vitesse Voetbal Academie	-
		Verdedigers
2		Julian Lelieveld	21	0	1	0	6	0	0	0	28	0	2020	4e	Go Ahead Eagles (via huur)	30 juli 2015
3		Armando Obispo	24	0	0	0	2	0	0	0	26	0	2020 (huur)	1e	PSV	3 augustus 2019
5		Max Clark	46	2	1	0	7	0	3	1	56	3	2021	2e	Hull City	9 augustus 2018
17		Eli Dasa	8	0	0	0	1	0	0	0	9	0	2022	1e	Maccabi Tel Aviv FC	29 september 2019
18		Tomáš Hájek	0	0	0	0	2	1	0	0	2	1	2022	1e	Slavia Praha	29 oktober 2019
28		Joshua Brenet	2	0	0	0	0	0	0	0	2	1	2020	1e	1899 Hoffenheim	8 februari 2020
30		Danilho Doekhi	44	0	0	0	7	0	4	0	55	0	2022	2e	Ajax	30 september 2018
32		Özgür Aktas	0	0	0	0	1	0	0	0	1	0	2020	1e	Vitesse Voetbal Academie	17 december 2019
		Middenvelders
10		Riechedly Bazoer	20	3	0	0	3	0	0	0	23	3	2022	1e	Vfl Wolfsburg	3 augustus 2019
15		Sondre Tronstad	4	0	0	0	1	0	0	0	5	0	2023	1e	Haugesund	1 februari 2020
21		Matúš Bero	51	12	3	0	7	1	2	0	63	13	2022	2e	Trabzonspor	26 juli 2018
36		Patrick Vroegh	5	0	0	0	4	1	0	0	9	1	2021	1e	Vitesse Voetbal Academie	19 oktober 2019
37		Yassin Oukili	2	0	0	0	0	0	0	0	2	0	2020	1e	Vitesse Voetbal Academie	14 december 2019
38		Richie Musaba	1	1	0	0	0	0	0	0	1	1	2022	2e	Vitesse Voetbal Academie	12 mei 2019
		Aanvallers
7		Jay-Roy Grot	20	1	0	0	3	0	0	0	23	1	2020 (huur)	1e	Leeds United	3 augustus 2019
9		Tim Matavž	67	31	9	3	4	1	8	5	88	40	2020	3e	FC Augsburg	5 augustus 2017
11		Bryan Linssen	86	41	9	4	8	0	8	2	111	47	2020	3e	FC Groningen	5 augustus 2017
14		Oussama Tannane	16	3	0	0	3	1	0	0	19	4	2022	1e	AS Saint-Etienne	3 augustus 2019
16		Roy Beerens	30	2	4	1	2	0	4	0	39	3	2021	3e	Reading	2 februari 2018
19		Hilary Gong	7	0	3	0	2	0	0	0	12	0	2022	2e	AS Trencin	26 juli 2018
20		Nouha Dicko	17	4	0	0	3	1	0	0	20	5	2020 (huur)	1e	Hull City	14 september 2019
27		Charly Musonda jr.	4	0	0	0	0	0	0	0	4	0	2020 (huur)	2e	Chelsea FC	12 mei 2019
29		Thomas Buitink	38	7	0	0	5	2	4	0	47	9	2022	3e	Vitesse Voetbal Academie	11 februari 2018
		Bijgewerkt t/m 23 februari 2020

Overzicht staf eerste elftal

	Naam	Functie	Contract tot
	Edward Sturing	Hoofdtrainer / coach	30 juni 2020
	Joseph Oosting	Assistent-trainer	30 juni 2020
	Nicky Hofs	Assistent-trainer	30 juni 2021
	Raimond van der Gouw	Keepers- en assistent-trainer	30 juni 2021
	Jan van Norel	Fysiek-trainer (interim)
	Kevin Balvers	Videoanalist	30 juni 2020[22]
	Pieter Sengkerij	Clubarts
	Jos Kortekaas	Coördinator medische staf / fysiotherapeut
	Jesper Gabriëls	Fysiotherapeut
	Mirjam Clifford	Teammanager
	Frits Hartemink	Materiaalman
	Marco Rou	Materiaalman

In het seizoen 1996/97 nam Vitesse de Griekse voetballer Nikos Machlas over van OFI Kreta. Zijn eerste seizoen verliep stroef in Gelderland en hij wist als spits slechts acht keer het net te vinden. Het seizoen daarna maakte hij grote indruk met een totaal van 34 doelpunten in 32 wedstrijden. Hiermee werd hij Europees topscorer en kreeg de ESM Gouden Schoen. Dit seizoen bleek achteraf het hoogtepunt in zijn carrière. Na zijn derde seizoen bij Vitesse waren diverse grote clubs voor hem in de markt. Onder andere Fiorentina en Arsenal hadden belangstelling. Tegen de zin van Karel Aalbers weigerde hij echter naar het buitenland te vertrekken en koos hij voor AFC Ajax.

Op 31 januari 2011 tekende Ivoriaan Wilfried Bony een contract voor 3,5 jaar bij Vitesse. Het transferbedrag bedroeg ongeveer 4 miljoen euro. Op 20 februari 2011 debuteerde hij voor Vitesse in de wedstrijd tegen De Graafschap, door een invalbeurt in de tweede helft als vervanger voor Marco van Ginkel. Bony stond nog geen 27 minuten op het veld, toen hij zijn eerste doelpunt maakte. Het seizoen daarna maakt hij een totaal van 12 doelpunten in 28 wedstrijden. Het seizoen daarna maakt hij grote indruk met een totaal van 31 doelpunten in 30 wedstrijden. Bony werd hierbij topscorer van de Eredivisie en werd voor zijn prestaties uitgeroepen tot winnaar van de Nederlandse Gouden Schoen 2012/13. Op 11 juli 2013 werd bekend dat Bony een vierjarig contract tekende bij Swansea City, waarbij Vitesse een transfersom van 12 miljoen pond (14 miljoen euro) ontving. Met 20 doelpunten werd Bony topscorer in de Premier League over 2014. In januari 2015 tekende Bony een contract voor 4,5 seizoen bij Manchester City. Deze transfer leverde Vitesse naar verluidt een bedrag van enkele miljoenen euro op, door een afgesproken doorverkooppercentage bij de transfer naar Swansea.

Jan Dommering was van 1929 tot 1936 en 1945 tot 1948 in het eerste elftal van Vitesse actief. Tijdens zijn studie in Frankrijk speelde hij voor FC Nice (1938 - 1939) Door de vele doelpunten die hij daar maakte als spits kreeg hij de bijnamen "La Tulipe" en "Le diable de Dommering". Door zijn 160 doelpunten is hij topscorer aller tijden van Vitesse.

Bert Jacobs (midden)

Onder het bewind van trainer Bert Jacobs speelt Vitesse in het seizoen 1989/1990 voor het eerst in 10 jaar in de Eredivisie, na promotie als kampioen van de Eerste divisie. Vitesse houdt 18 keer de nul en krijgt 20 doelpunten tegen, beide zijn clubrecords in het competitievoetbal. Toen Jacobs Vitesse ging trainen, was de club slechts een middenmoter in de eerste divisie. Een jaar later kon heel Arnhem weer juichen, want in het eerste jaar eredivisie slaagde Jacobs en zijn mannen voor de derde keer in de clubhistorie de KNVB beker-finale te bereiken, die op 25 april 1990 tegen PSV Eindhoven gespeeld werd in De Kuip. Vitesse verliest de finale met 1-0. Stan Valckx scoort het enige doelpunt, door een penalty. In blessuretijd stopt PSV-keeper Hans van Breukelen een penalty van John van de Brom. In de Eredivisie eindigt Vitesse dit seizoen als 4e met 41 punten (in het "2 punten"-systeem). Vitesse plaatst zich daardoor voor de eerste keer in de clubhistorie voor Europees voetbal om de UEFA Cup. Na het seizoen van 1989/90 werd Vitesse tijdens het VVCS-gala in Den Haag gekozen tot de beste Nederlandse ploeg van het jaar. Het succeselftal bestond uit doelman Raimond van der Gouw, rechtsback Edward Sturing, laatste man Theo Bos, Frans Thijssen en linksback Arjan Vermeulen, terwijl het middenveld werd gevormd door Martin Laamers, John van den Brom en René Eijer. Voorin koos Jacobs doorgaans voor Rick Hilgers, Bart Latuheru en Hans van Arum, terwijl Jurrie Koolhof pinch-hitter was.

Onder trainer Henk Fraser weet Vitesse in het seizoen 2016/2017 zich na 27 jaar weer te plaatsen voor de KNVB beker-finale, die op 30 april 2017 tegen AZ Alkmaar gespeeld werd in De Kuip. Vitesse won de finale met 2-0, door twee doelpunten van vaste spits Ricky van Wolfswinkel. Door dit resultaat won de club voor het eerst in hun 125-jarig bestaan een grote prijs. Het winnende elftal bestond uit doelman Eloy Room, rechtsback Kelvin Leerdam, aanvoerder Goeram Kasjia, Matt Miazga en linksback Arnold Kruiswijk, terwijl het middenveld werd gevormd door Navarone Foor, Marvelous Nakamba en Lewis Baker. Voorin koos Fraser doorgaans voor Milot Rashica, Nathan Allan de Souza en Van Wolfswinkel als vaste spits. De invallers van de geel-zwarte waren rechtsback Kevin Diks, centrumverdediger Maikel van der Werff en de vleugelspeler Adnane Tighadouini.

Topscorers aller tijden:

• 1. Jan Dommering, 160 doelpunten
• 2. John van den Brom, 111
• 3. Gerrit Langeler, 86
• 4. Henk Bosveld 81
• 5. Kees Meeuwsen, 80

Top 25 Topscorers Eredivisie

• 1. Matthew Amoah, 61 doelpunten
• 2. John van den Brom en Nikos Machlas, 60 doelpunten
• 3. Wilfried Bony, 46 doelpunten
• 5. Roy Makaay, 42 doelpunten

Meest gespeelde competitiewedstrijden

• 1. Theo Bos, 369 wedstrijden
• 2. John van den Brom, 324
• 3. Edward Sturing, 295
• 4. Martin Laamers, 272
• 5. Raimond van der Gouw, 258

Interland-recordhouder van Vitesse Just Göbel op 26 april 1914 voor aanvang van de interland Nederland - België (4 - 2)

Vitesse heeft in de loop der jaren verschillende spelers afgeleverd aan het Nederlands elftal; om precies te zijn: 22 spelers hebben minstens één interland gespeeld terwijl ze voor Vitesse uitkwamen. Aanvaller en tevens medeoprichter van Vitesse Willem Hesselink was in 1905 de eerste speler die namens Vitesse voor Oranje mocht spelen. Davy Pröpper is met zijn optreden tegen de Verenigde Staten op 5 juni 2015 tot op heden de laatste Vitesse-speler in een Oranje-shirt. Recordhouder is keeper Just Göbel, tussen 1911 en 1919 eerste doelman van het Nederlands elftal, die al zijn 22 interlands namens Vitesse speelde.

Op 20 december 1989 speelde Nederland in de tweede helft met een recordaantal van drie spelers van Vitesse tegen Brazilië: Edward Sturing, Martin Laamers en Bart Latuheru. Hierdoor bestond de hele linkerzijde van Nederland uit spelers afkomstig van Vitesse.

Vitesse heeft ook niet-Nederlandse internationals in haar gelederen gehad zoals Matthew Amoah (Ghana), Wilfried Bony (Ivoorkust), Mahamadou Diarra (Mali), Giovanny Espinoza en Renato Ibarra (Ecuador), Dragoslav Jevrić (Joegoslavië), Goeram Kasjia (Georgië), Danko Lazović (Servië), Nikos Machlas (Griekenland), Joaquín del Olmo (Mexico),Dejan Stefanović (Joegoslavië), Dalibor Stevanovič (Slovenië), Vladimir Stojković (Servië), Christian Atsu (Ghana), Marián Zeman (Slowakije), Bertrand Traoré en Mamadou Zongo (Burkina Faso).

Onderstaande spelers hebben tijdens hun loopbaan bij Vitesse één of meerdere wedstrijden gespeeld voor het Nederlands elftal.[23]

Vitesse-spelers in het Nederlands elftal

Jong Vitesse, komt vanaf het seizoen 2019-2020 uit in de Beloftencompetitie. Het beloftenelftal staat momenteel onder leiding van Joseph Oosting en speelt - zoals de rest van de jeugd - de wedstrijden doorgaans op Papendal in Arnhem.