Stadsregio Arnhem Nijmegen

Het Knooppunt Arnhem Nijmegen werd opgericht in 1988, nadat de steden Arnhem en Nijmegen in datzelfde jaar waren opgenomen als een "knooppunt" in de Vierde nota ruimtelijke ordening. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het zou uitgroeien tot een stadsprovincie, maar in 1995 werd dit plan van tafel geveegd door minister Dijkstal. In die tijd waren er niet minder dan 60 plannen, waarbij het enorme Multimodaal Transportcentrum (MTC) dat bij het Container Uitwissel Punt aan de toekomstige Betuweroute bij Valburg moest worden gerealiseerd het speerpunt van het beleid vormde. Met steun van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en de Provincie Gelderland werd dit plan vormgegeven in diverse nota's en werden de gemeenten Valburg en Elst, waarop het MTC moest verrijzen gedwongen om grondgebied beschikbaar te stellen en medewerking te verlenen aan de aanpassing van hun bestemmingsplannen en een gemeentelijke herindeling, op straffe van een aanwijzing door het KAN via de provincie. Echter, het ministerie onder Tineke Netelenbos schrapte uiteindelijk zowel de noordtak als de zuidtak van de Betuwelijn, waardoor een groot deel van de basis onder het project wegviel. Ook de gewenste doortrekking van de A73 over de Waal kwam er niet. Diverse rapporten lieten zien dat de aangekondigde 8.000 banen die het MTC zou moeten opleveren in werkelijkheid erg onzeker waren. De lokale bevolking, de milieubeweging en de gemeente Overbetuwe waren tegen het plan, gevolgd door de gemeente Nijmegen nadat GroenLinks er de macht had gegrepen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2002. Na een negatieve uitspraak van de Raad van State over de goedkeuring van het Regionaal Structuurplan van het KAN in augustus dat jaar en een nut- en noodzaakdiscussie, verdween het hele MTC van tafel.

Met ingang van 1 januari 2006 ging het Knooppunt Arnhem-Nijmegen verder als Stadsregio Arnhem Nijmegen. De stadsregio heeft grotendeels dezelfde bevoegdheden als het knooppunt, maar die kregen wettelijke ondersteuning door de Wet gemeenschappelijke regelingen die op 1 januari 2006 van kracht was geworden.

De Stadsregio Arnhem Nijmegen was van 1 januari 2006 tot 31 december 2014 een zogenaamde plusregio. De plusregio's werden in 2014 opgeheven en samen met verdeeldheid binnen de deelnemende gemeenten over de organisatie betekende dat het einde van de stadsregio. De verkeerstaken vervielen per 1 januari 2015 en de organisatie is per 1 januari 2016 opgeheven.[1][2]

Op 22 juni 2017 nam de Stadsregioraad het definitieve liquidatiebesluit en hield de Stadsregio Arnhem Nijmegen op te bestaan. Regioraadslid Pepijn Oomen (Nijmegen/GL) stemde tegen het voorstel. De PSP'92 sprak zich in haar inspraakreactie eveneens uit tegen het voorstel.

Arnhem

Nijmegen

Overbetuwe

Lingewaard

Montferland

Van 2005 tot eind 2014 bestond de stadsregio uit 20 gemeenten: 19 Gelderse en 1 Limburgse gemeente (Mook en Middelaar). De grootste gemeente is Nijmegen, met 168.499 inwoners, daarna volgt Arnhem met 150.959 inwoners. De derde gemeente is Overbetuwe met 45.546 inwoners en de vierde gemeente is Lingewaard met 45.453 inwoners (cijfers per 1 januari 2010).

Voor 1 januari 2001 bedroeg het aantal gemeenten 27. In 2001 werden de gemeenten Heteren, Elst en Valburg samengevoegd tot Overbetuwe en Bemmel, Gendt en Huissen tot Lingewaard. Een deel van de voormalige gemeente Elst was al eerder, in 1998, geannexeerd door Nijmegen (Lent).

In 2005 werd Angerlo gefuseerd met de bestaande gemeente Zevenaar, tot de nieuwe gemeente Zevenaar. Ook fuseerde de gemeente Didam (die wel tot het knooppunt behoorde) met Bergh (dat geen deel uitmaakte van het knooppunt) tot de nieuwe gemeente Montferland, die wel deelneemt in de regio.

Per 1 januari 2015 zijn de gemeenten Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen samengevoegd tot de gemeente Berg en Dal. Gedurende 2015 had de samengevoegde gemeente de tijdelijke naam Groesbeek.

Per 1 januari 2018 is de gemeente Rijnwaarden opgegaan in de gemeente Zevenaar.

De volgende gemeenten behoorden tot de regio:

Het railvervoer in de Stadsregio Arnhem Nijmegen wordt verzorgd door de NS, Hermes (onder de naam Breng) en Arriva.

Het gaat om de volgende treindiensten, naast die van NS:

Het busvervoer in de gehele stadsregio (inclusief het Arnhems trolleybusnet) wordt verzorgd door Hermes onder de naam Breng.

Ook kent de stadsregio een systeem van Collectief Vraagafhankelijk Vervoer.

De Stadsregio Arnhem Nijmegen is een van de grootste stedelijke gebieden van Nederland. Ondanks dat de infrastructuur in de regio redelijk goed is, zijn er een aantal knelpunten. Bijvoorbeeld de autosnelweg A325 die van de richting Nijmegen naar Arnhem en vice versa loopt. Daarnaast is er voor een betere ontwikkeling op het spoor Stadsregiorail ontwikkeld. De treinen lopen naar Arnhem in het noordelijke deel tot Wijchen in het westelijke deel. Er zijn diverse treinstations in Nijmegen en Arnhem bijgekomen of gepland, zoals Station Nijmegen Goffert en Station Arnhem Business Park.

Om het woningtekort terug te dringen zijn sinds 2005 bijna 24.000 woningen gebouwd in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Hierdoor is het woningtekort teruggebracht naar een acceptabel niveau. Voor de periode 2010 - 2020 zijn nog eens 26.000 tot 31.000 woningen nodig om aan de groeiende vraag naar woningen te voldoen. De helft van de nieuwe woningbouwproductie moet betaalbaar zijn voor lagere en middeninkomens, koopwoningen met een maximale prijs van 172.000 euro v.o.n. en huurwoningen tot de maximale huursubsidiegrens.

GelreDome Arnhem

De Stadsregio Arnhem Nijmegen is ook een centrum van cultuur, met vele musea, schouwburgen, concertzalen, bioscopen en winkels. Ook vinden in de stadsregio veel evenementen plaats. Bekende evenementen zijn onder andere de Nijmeegse Vierdaagse en de jaarlijks in Arnhem gehouden World Statues Festival, de Kasteelfeesten in Wijchen en de concerten die plaatsvinden in het GelreDome. Ook zijn er twee betaald voetbalclubs, Vitesse uit Arnhem en N.E.C. uit Nijmegen. Sportcentrum Papendal in Arnhem is een Centrum voor Topsport en Onderwijs met een eigen sporthotel waar ruim 100 topsporters wonen. Bekende hotspots in de regio zijn onder andere Koninklijke Burgers' Zoo, Nederlands Openluchtmuseum, Park Sonsbeek, Museum Het Valkhof, informatiecentrum Slag om Arnhem, Kasteel Doornenburg, Airborne Museum, John Frostbrug, Korenmarkt en het Goffertpark. Bekende winkelgebieden zijn onder andere in 2007 uitgeroepen tot Beste binnenstad van Nederland, de binnenstad van Arnhem nu plek 2. Ook in Nijmegen is er een groot aanbod aan winkels zoals in de Lange Hezelstraat, de oudste winkelstraat van Nederland. Duiven ligt aan de snelweg de A12 en heeft de drukbezochte IKEA in haar gemeente. Winkelcentrum dukenburg is het grootste overdekte winkelcentrum in de regio met ruim 100 winkels.

Steden als Arnhem en Nijmegen en de gemeenten Renkum en Overbetuwe krijgen jaarlijks veel toerisme die stad en streek bezoeken vanwege de oorlogsgeschiedenis die daar plaats heeft gevonden. Vaak worden dan de historische locaties bezocht, zoals de John Frostbrug, Ginkelse Heide en de Airborne War Cemetery in Oosterbeek.

De Stadsregio Arnhem Nijmegen, de Kamer van Koophandel, het Regionaal Bureau voor Toerisme KAN en VNO NCW, MKB Midden, Gemeente Nijmegen en gemeente Arnhem zijn de zeven initiatiefnemers van de regiomarketing campagne: Arnhem Nijmegen City Region.

• Website Stadsregio Arnhem Nijmegen (archiefpagina 20 februari 2016)
• Webportaal Arnhem Nijmegen City Region (archiefpagina 21 februari 2016)

Nederlandse Plusregio's
Stadsregio Amsterdam · Stadsregio Arnhem Nijmegen · Samenwerkingsverband Regio Eindhoven · Stadsgewest Haaglanden · Stadsregio Rotterdam · Regio Twente · Bestuur Regio Utrecht