Vietnam

De geschiedenis van Vietnam begint voor onze jaartelling, toen Vietnam een vazalstaat van China was. In het noordelijk deel van het huidige Vietnam was een Vietnamese staat gevestigd die een vorm van een tribuutrelatie met China had. Het zuiden van hedendaags Vietnam stond onder invloed van diverse rijken, achtereenvolgens; Funan, het Khmer-rijk en Champa. In de 11e eeuw vestigde zich een onafhankelijke keizer in het gebied. Na meer dan duizend jaar Chinese overheersing, werd Vietnam in de 10e eeuw onafhankelijk. In de daarop volgende eeuwen breidde het land zich in zuidelijke richting uit ten koste van de eerder genoemde rijken. Volkeren als de Khmer en Champa werden langzaam verdrongen door de zuidelijke immigratie van de Vietnamezen en Thai die hun woongebieden binnentrokken.

Vietnam kreeg vanaf de 15e eeuw te maken met Europese koloniale machten. Portugese handelaren bereikten het land in 1535 en stichten een handelspost bij Faifo, het tegenwoordige Hội An. In 1772 begon de Tay Son-rebellie tegen de heerschappij van de Le-dynastie. Door slim handelen van onder andere de Franse priester Pierre Pigneau de Behaine kwam Gia Long aan de macht. Mede door deze priester werd de Franse interesse in Vietnam aangewakkerd.

Het beleg van Gia Định, onderdeel van de Franse kolonisatie van Indochina

Vanaf de 19e eeuw kwam het gebied onder invloed van Frankrijk, en werd het ingedeeld in de historische gebieden Tonkin, Annam en Cochin-China. Op 17 oktober 1887 voegde Frankrijk zijn koloniën in het huidige Vietnam, Laos en Cambodja samen in de Unie van Indochina.

De Eerste Indochinese Oorlog, ook wel bekend als de Vietnamese onafhankelijkheidsoorlog, was een oorlog die van 1946 tot 1954 werd uitgevochten tussen de Franse Union Française en de Vietminh. Zo’n 400.000 mensen kwamen om tijdens deze oorlog onder wie zo’n 75.000 Fransen. De Fransen verlieten de kolonie na het verliezen van de Eerste Indochinese Oorlog (6 december 1946 tot 1 augustus 1954), met als omslagpunt de onverwachte en zware nederlaag van het Franse leger tegen de Vietminh in Điện Biên Phủ in 1954.

Door de Akkoorden van Genève in 1954, werd – in 'afwachting' van democratische verkiezingen – een 'tijdelijke' splitsing van het land overeengekomen van een communistisch noordelijk deel en een aanvankelijk door het Westen breed gesteund anticommunistisch zuidelijk deel, eerst geregeerd door de kolonialistische en corrupte familieclan rond Ngô Đình Diệm en zijn echtgenote, gevolgd door herhaaldelijke legercoups van Zuid-Vietnamese officieren, die zwaar op het beleid van de Amerikaanse legerleiding en de Amerikaanse regeringen leunden. In het zuiden werd het gewapend conflict voortgezet gedurende de Tweede Indochinese Oorlog, beter bekend als de Vietnamoorlog (vanaf 1955 tot 1975), die leidde tot miljoenen doden aan beide zijden, onder wie zeker 50 duizend Amerikaanse militairen. Wapens, voeding, uniformen en uitrusting van de Noord-Vietnamese troepen kwamen uit de Sovjet-Unie en China en buitgemaakt Amerikaans materiaal. Deze oorlog leidde uiteindelijk tot de overwinning van het Noord-Vietnamese leger en de Vietcong, die een guerillaoorlog voerden waartegen het Amerikaanse leger technisch, ideologisch noch moreel opgewassen bleek, ondanks de inzet steeds meer manschappen en middelen, waaronder giftige chemische ontbladeringsmiddelen als Agent Orange op tropisch regenwoud en op de Ho Chi Minh-route en campagnes met zware bombardementen van fosfor- en clusterbommen en napalm op dichtbevolkte gebieden in Noord- en Zuid-Vietnam. De door de VS gesteunde overheid van Zuid-Vietnam kwam ten val met de val van Saigon op 1 mei 1975 en het land werd in 1976 herenigd in een socialistische republiek met een eenpartijstelsel.

Op 25 december 1978 viel Vietnam Cambodja binnen. In dat land waren de Rode Khmer aan de macht, die verscheidene malen Vietnam hadden aangevallen om het oude Khmergebied Kampuchea Krom te heroveren. Bij deze invallen op Vietnamees grondgebied hadden de Khmers soms hele dorpen uitgemoord. In december 1978 besloot de Communistische Partij van Vietnam dat het genoeg was en viel Cambodja militair binnen om de Rode Khmer af te zetten. Vietnam bezette in 1979 geheel Cambodja en stelde een regering aan om dat land te besturen. Dit zou Vietnam op lange termijn veel schade berokkenen omdat het land hierdoor betrokken raakte in een langdurige guerrillaoorlog. Vietnam moest nu bovendien een miljarden verslindend groot leger op de been houden.

De Vietnamese vriendschap met de USSR en de bezetting van Cambodja waren zowel de Verenigde Staten als China een doorn in het oog. De eersten waren bang voor een Sovjet-dominantie over Zuidoost-Azië, de tweede voelde zich bedreigd, tekortgedaan en omsingeld. In februari 1979 viel China met een 200.000 man tellend leger Noord-Vietnam binnen. Dit zou echter maar van zeer korte duur zijn en duizenden levens aan beide zijden kosten. De aanvallen dreven de Vietnamezen terug maar er volgde geen doorbraak. Na een maand besloten de Chinezen zich terug te trekken uit Noord-Vietnam. Zowel China als Vietnam claimen nog steeds deze oorlog te hebben gewonnen.

Door de sancties van het westen, de moeilijkheden in Cambodja, en een mislukte collectivisatie van de boerderijen brak er in 1985 hongersnood uit in Vietnam. Hierdoor waren mensen gedwongen om onder andere boomschors te eten om hun overlevingskansen te vergroten. In december 1986 besloot de communistische partij van Vietnam onder leiding van Nguyen Van Linh tot economische hervormingen om het land te redden van de economische malaise.

Michail Gorbatsjov besloot in 1989 om de steun aan Vietnam drastisch te verminderen. Mede hierdoor besloot Vietnam in september van dat jaar om zich volledig uit Cambodja terug te trekken. In 1991 besloot de Sovjet-Unie om alle steun aan Vietnam te stoppen en vanaf dat moment goederen alleen te verhandelen tegen op de wereldmarkt geldende prijzen. In februari van datzelfde jaar besloten de Verenigde Staten en Vietnam om een "tijdelijk" kantoor in Hanoi te openen om gezamenlijk te zoeken naar vermiste Amerikanen in het land.

In 1992 stond de Amerikaanse regering het Amerikaanse bedrijven voor het eerst sinds de Vietnamoorlog toe om kantoren te openen voor het doen van onderzoek naar mogelijkheden voor handel met Vietnam. Dit besluit werd mede genomen omdat vanuit verscheidene Europese landen al handel werd gedreven met Vietnam. In 1993 verklaarde de Amerikaanse president Bill Clinton dat de Verenigde Staten niet langer buitenlandse hulp aan Vietnam zouden tegenhouden. Vrijwel onmiddellijk gaven de Aziatische ontwikkelingsbank en de Wereldbank een lening van 304 miljoen US dollar. Op 3 februari 1994 hief Bill Clinton ook het handelsembargo op en uiteindelijk op 11 juli 1995 herstelden de Verenigde Staten alle diplomatieke betrekkingen met Vietnam. In 2015 groeide de economie van Vietnam met bijna 6,7%; dat was nog beter dan verwacht.[7] De drie grootste investeerders in Vietnam zijn Zuid-Korea, Japan en Singapore. In 2016 ontving het land 15 miljard dollar aan buitenlandse investeringen.[8]

In 1850 kwam de eerste wettelijke munt in Vietnam, maar vandaag de dag is er een nieuwe munt de Vietnamese Dong ook wel afgekort tot de VND (Vietnamese Nationale Dong)

De Hạ Longbaai, een werelderfgoedlocatie in het noorden van Vietnam

De noordelijke en westelijke gebieden van Vietnam worden overheerst door het Annamitisch gebergte, een voortzetting van de bergen van de Chinese provincies Yunnan en Guangxi. In het noorden nabij Sapa ligt de hoogste berg van Vietnam de Fan-si-pan, van 3143 m. Het smalste stuk tussen kustlijn en de grens is 50 km breed, het breedste 600 km. De bergen bereiken een hoogte van meer dan 2440 m, en er zijn opmerkelijke plateaus die bekendstaan als de Centrale Hooglanden (80-490 m). In dit gebied worden allerlei gewassen gekweekt, zoals rubber, koffie en thee, hoewel het gebied dunbevolkt is.

Het oosten van de Annamese bergketen in het noorden is een alluviale vlakte die door de Rode Rivier en een aantal kleinere rivieren wordt doorstroomd. Deze rivieren monden uit in de Golf van Tonkin. Ten zuiden van de delta van de Rode Rivier liggen de Centrale Laaglanden, een smalle kuststrook waar de korte, vaak snelstromende rivieren doorheen stromen. De riviertjes stromen van het westen naar het oosten en vormen vruchtbare delta's. Het zuiden van het Centrale Laagland is de alluviale vlakte van de delta van de rivier de Mekong, die door het zuidelijke gedeelte van het land stroomt.

Vietnam maakt aanspraak op de grotendeels onbewoonde Spratly-eilanden en de onbewoonde Paraceleilanden, midden in de strategisch belangrijke Zuid-Chinese Zee. China bezette de Paraceleilanden in 1974 en kwam mede daardoor in conflict met Vietnam. De Spratly's worden eveneens geclaimd door China, maar ook door Brunei, Maleisië en de Filipijnen. Beide archipels, bestaande uit eilanden en riffen, hebben naast hun strategische ligging ook belang voor de visserij en olie- en gaswinning.

In de Golf van Thailand, onder de kust van Cambodja, ligt Phú Quốc, een eiland met veel bossen en stranden. Langs de duizenden kilometers lange Vietnamese kust worden dergelijke eilanden en eilandjes groeipolen voor het belangrijk wordende toerisme. Zo zijn onder andere de eilanden Hai Tac en Nam Du erg in opkomst bij reizigers vanwege de ligging dicht bij Phu Quoc in de provincie Kiên Giang.

Vietnam heeft drie klimaten. Het zuiden van Vietnam heeft een tropisch klimaat. Het is daar gemiddeld 32 °C. Vanaf juni tot en met september is het regenseizoen. Meestal vallen er in de namiddag zware regenbuien. De rest van de dag is het daar droog. In het midden van het land begint het regenseizoen in september en eindigt eind november. Het noorden is koeler afhankelijk van het seizoen. Noord-Vietnam kent 4 seizoenen waarin met name de winters koud kunnen zijn. In de berggebieden vriest het zelfs met af en toe sneeuw. In de zomermaanden is het warm en vallen er zware regenbuien. De beste tijd voor een bezoek is in de herfst en het voorjaar.

Vietnam wordt per jaar gemiddeld een keer of acht getroffen door een tyfoon. Een tyfoon duurt vaak twee tot vier dagen en komt hier meestal voor van juni tot oktober.

• Nationaal park Cúc Phương ( 22.200 ha groot, in de provincie Ninh Bình)
• Nationaal park Bến En (16.634 ha groot, in de provincie Thanh Hóa).
• Nationaal park Bạch Mã (22.030 ha groot, in de provincie Thừa Thiên-Huế).
• Nationaal park Cát Tiên (73.878 ha groot, in de provincie Đồng Nai)
• Nationaal park Phong Nha-Kẻ Bàng (85.754 ha groot, in de provincie Quang Binh)
• Nationaal park Pu Luong ( 662 ha groot, in de provincie Thanh Hoa)

Leden van het Hmong-volk op een markt in Noord-Vietnam

De bevolking is geconcentreerd in de twee belangrijke rivierdelta's. De etnische Vietnamezen vertegenwoordigen meer dan 85% van de bevolking.

Er zijn ongeveer 50 minderheidsgroepen in de hooglanden, waaronder de Muong, Tai, Hmong, Dao, Sedong, Jarai, Bahnar, Rhade, Cham en een groot aantal kleinere groepen. Er is een significante groep Cambodjanen, Khmer Krom genaamd, dicht bij de Cambodjaanse grens en bij de monding van de Mekong. Er zijn grote aantallen Chinezen in de stedelijke centra, in het bijzonder in het gebied genaamd Chợ Lớn (Grote Markt) van Ho Chi Minhstad, hoewel velen gevlucht zijn nadat Zuid-Vietnam door het Noorden was verslagen en na een grensconflict met China in 1979.

In Vietnam wordt Vietnamees gesproken. Tussen het noorden en het zuiden zitten duidelijke verschillen, in uitspraak en woordenschat.

Totdat de Franse jezuïet Alexandre de Rhodes in de 17e eeuw het Latijnse alfabet introduceerde, werd een op het Chinees gelijkend schrift gebruikt. Ook tegenwoordig treft men, met name bij religieuze gelegenheden, nog steeds Chinese tekens aan. Het huidige schrift is evenwel gebaseerd op Latijnse letters en wordt Quoc ngu genoemd. Het Vietnamees heeft meer klinkers dan Alexandre de Rhodes met het Franse alfabet kon beschrijven. Zijn oplossing was het gebruik van extra tekens, zoals de accent circonflexe (het ^) dat we ook al kennen vanuit het Frans. Maar hiernaast wordt er ook gebruikgemaakt van een boogje boven de a, of een haakje aan de rechter bovenkant van een o en u, een punt onder de klinkers, of soms zelfs een combinatie van voornoemde tekens.

Het Vietnamees is een toontaal, net als het Chinees. In het Vietnamees zijn er 6 tonen. Hierdoor kan elke lettergreep of elk woord op 6 manieren worden uitgesproken. Ook deze tonen worden door extra tekens aangegeven.

Chùa Một Cột-pagode in Hanoi

De Vietnamese bevolking is een mengeling van aanhangers van het boeddhisme, confucianisme, traditionele lokale geloven en katholicisme.

Hoewel de communistische overheid godsdienstige praktijken heeft afgeraden, wordt het getolereerd binnen de context van onder overheidstoezicht staande boeddhistische en katholieke groepen, en sinds de jaren 1990 is de traditionele verering bij boeddhistische tempels toegestaan. De protestantse evangelische kerken (die hoofdzakelijk onder etnische minderheden worden gevonden) en andere niet-geregistreerde groepen worden actief onderdrukt.

De religie in Vietnam is van oudsher beïnvloed door de Chinezen. De meeste Vietnamezen hangen een religie aan die een mengsel is van boeddhisme, taoïsme en voorouderverering.

Tijdens de kolonisatie van Vietnam is het katholicisme onder de Vietnamezen verspreid. De Zuid-Vietnamese regering na de Tweede Wereldoorlog bestond hoofdzakelijk uit deze katholieken. De katholieken waren meestal hoog opgeleid en vormden de elite van het land. Doordat het bestuur in handen was van deze elite en terwijl de meerderheid van de bevolking niet katholiek was, zorgde dit voor veel religieuze spanningen tussen katholieken en boeddhisten. Het boeddhisme werd door Ngo Dinh Diem hardhandig onderdrukt. Zo veroorzaakte hij een bloedbad in Hue, toen hij militair ingreep tegen de boeddhistische processie op Vesak. De boeddhisten gingen tegen de wens van Diem in door toch met boeddhistische vlaggen te lopen. Later staken een aantal boeddhistische monniken zichzelf in brand als protest tegen Diems onderdrukking.

De Socialistische Republiek Vietnam wordt door een hoogst gecentraliseerd systeem geregeerd dat door de Communistische Partij van Vietnam (Đảng Cộng Sản Việt Nam) wordt overheerst. De overheid is in theorie onafhankelijk van de partij, maar in de praktijk ontvangt ze het grootste deel van haar richtlijnen van de partij. Hoewel er enige inspanning is geweest om lidmaatschap in overlappende partij- en staatsfuncties te ontmoedigen, gaat deze praktijk tot op de dag van vandaag verder. Trần Đức Lương, Phan Văn Khải, Nguyễn Văn An, Tan Nguyen Mest, Lê Hồng Anh en Phạm Văn Trà nemen hoge posities in de overheid in.

Er zijn geen wettige oppositiepartijen in Vietnam, waardoor Vietnam een eenpartijstelsel kent, hoewel een aantal onwettige groepen overzee verspreid onder ballingschapgemeenschappen in landen zoals Frankrijk en de Verenigde Staten bestaan. Deze gemeenschappen hebben demonstraties en opstanden tegen de overheid georganiseerd. Het prominentst zijn de Vietnamese Constitutionele Monarchistische Liga, de Volksactiepartij van Vietnam, Montagnard Foundation en de Regering van Vrij Vietnam. De Regering van Vrij Vietnam heeft de verantwoordelijkheid voor een aantal guerrilla-invallen in Vietnam opgeëist. Deze invallen werden door de overheid als terrorisme gezien.

In internationaal verband is Vietnam lid van de APEC, de ASEAN, La Francophonie, de Verenigde Naties en de Wereldhandelsorganisatie.

Vietnam is onderverdeeld in 58 provincies. De hoofdstad Hanoi geldt daarnaast bestuurlijk als een zelfstandige stad op provinciaal niveau (stadsprovincie). Ditzelfde is het geval bij de steden Cần Thơ, Đà Nẵng, Hải Phòng en Ho Chi Minhstad.

Hội An

• Hội An
• Tempelcomplex Mỹ Sơn
• Citadel van de Ho-dynastie
• Nationaal park Phong Nha-Kẻ Bàng
• Complex van Huémonumenten in Huế
• Hạ Longbaai
• Keizerlijke stad van Thăng Long in Hanoi

De traditionele Vietnamese áo dài

Een belangrijk deel van de Vietnamese cultuur is de "áo dài", die wordt gedragen tijdens speciale gelegenheden zoals huwelijken en religieuze festivals. De witte áo dài is het vereiste uniform voor meisjes op veel scholen voor voortgezet onderwijs in Vietnam. Áo dài werd vroeger zowel door mannen als vrouwen gedragen maar wordt tegenwoordig vooral door vrouwen gedragen alhoewel in sommige gevallen zoals traditionele huwelijken ook mannen het dragen.[9]

In 2014 produceerde het land 71 miljoen ton olie-equivalent (Mtoe), 71% fossiele en 29% duurzame energie (waterkracht en biomassa). (1Mtoe = 11,63 TWh, miljard kilowattuur). Dat was genoeg voor de energievoorziening, het TPES (total primary energy supply): 67 Mtoe. Het land exporteerde 3 Mtoe fossiele brandstof meer dan het importeerde.

Van de energie ging ongeveer 11 Mtoe verloren bij conversie, vooral bij elektriciteitsopwekking. 3 Mtoe werd gebruikt voor niet-energetische producten zoals smeermiddelen, asfalt en petrochemicaliën. Voor eindgebruikers resteerde 53 Mtoe waarvan 11 Mtoe = 130 TWh elektriciteit,[12] dat voor 42% duurzaam opgewekt werd.[13]

De uitstoot van kooldioxide was 143 megaton, dat is 1,6 ton per persoon,[14] veel minder dan het wereldgemiddelde 4,5 ton per persoon.[15]

Elke toerist of zakenreiziger in Vietnam heeft een visum nodig. Belangrijk om te weten voor zakenreizigers is dat zij beter niet het land binnen kunnen komen op een toeristenvisum (categorie D). Beter is het om Vietnam binnen te komen op een business visa (categorie DN). Dit zakenvisum is gemakkelijk te verlengen zonder het land uit te hoeven gaan. Zonder dit visum kan een zakenreiziger niet in aanmerking komen voor een werkvergunning en een tijdelijke verblijfsvergunning.[16] Er geldt een vrijstelling van de visumplicht voor een periode van dertig dagen voor toeristen uit de ASEAN-landen, uitgezonderd Brunei voor wier inwoners een vrijstelling voor slechts veertien dagen geldt. Toeristen uit de landen Denemarken, Noorwegen, Finland, Wit-Rusland, Zweden, Japan, Zuid-Korea en Rusland zijn voor een bezoek tot maximaal vijftien dagen vrijgesteld van de visumplicht. Geen visum is vereist voor de bezoekers van het eiland Phú Quốc voor een verblijf van maximaal vijftien dagen. Met ingang van 1 juli 2015 geldt, volgens een beslissing van 18 juni 2015, de vrijstelling van de visumplicht eveneens voor toeristen uit Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië en Engeland voor een periode van maximaal veertien dagen.[17]
De vrijstelling van de visumplicht is uitgebreid tot burgers van Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië en het Verenigd Koninkrijk, op 1 juli 2016 met nog een jaar tot en met 30/06/2017.[18]

Nederlandse paspoorthouders kunnen meest eenvoudig een e-visa aanvragen voor 30 dagen, wat niet verlengd kan worden.