M1 (spoorwegrijtuig)

• Deze 250 rijtuigen (+ de twee proefrijtuigen) type c10 werden gebouwd vanaf 1935. De rijtuigen in de serie 63003 - 63042 werden gebouwd door Métallurgique Nijvel. De 63043 - 63082 door C.C.C., de 63083 - 63122 door SAFB, de 63123 - 63147 door Baume en Marpent, de 63148 - 63192 door Familleureux, de 63193 - 63222 door Enghien St.-Eloi en de 63223 - 63252 door Ateliers Germain.

Na de Tweede Wereldoorlog verdwenen 39 rijtuigen, waarvan een deel nog een tweede leven kreeg in Duitsland. Bij de herklassering in 1957 kregen de resterende rijtuigen de nummering 42001 - 42214.

Een b5c4-rijtuig.

• Door drie fabrikanten werden in totaal 125 rijtuigen gebouwd met zowel een tweede als een derde klasse. Dit werd de reeks 65003 - 65127. De rijtuigen in de nummers 65003 - 65047 werden gebouwd door La Dyle. Rijtuigen 65048 - 65092 door La Brugeoise et Nicaise & Delcuve. De 65093 tot 65127 werden ten slotte gebouwd door Ragheno.

Na de Tweede Wereldoorlog waren zeven rijtuigen vernietigd of vermist. Tijdens de herklassering in 1957 werden de rijtuigen vernummerd in de serie AB 43001 - 431xx.

Een c8p.

• Door drie fabrikanten werden in totaal 125 rijtuigen gebouwd met zowel een derde klasse als een bagageafdeling. Dit werd de reeks 67003 - 67127. De rijtuigen 67003 - 67032 werden gebouwd door La Brugeoise et Nicaise & Delcuve. De 67033 - 67062 door Energie te Marcinelle. De 67063 - 67082 door Braine-le-Comte. De 67083 - 67107 door Ateliers de Seneffe en ten slotte de 67108 - 67127 door Ateliers de Godarville.

Negen rijtuigen van deze serie werden vernield of raakten vermist na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de herklassering in 1957 werden de overgebleven rijtuigen vernummerd in B9P 49001 - 49118.

Een stuurstandrijtuig type BDx op het station van Hasselt.

Vanaf halverwege jaren 60 werd een aantal trek-duwstammen gecreëerd uit de rijtuigserie M1. Hierdoor behoefde de locomotief niet meer om te lopen naar de andere kant van de trein. Hiertoe diende een stuurstand voor de machinist te worden ingebouwd in de B8P-rijtuigen. Uiteindelijk werden 35 rijtuigen verbouwd tot een stuurstandrijtuig. Zij krijgen de benaming BDx. Ook een aantal tussenrijtuigen werd voor deze exploitatievorm aangepast. Zo diende een 30-dradige kabelverbinding te worden gelegd door de rijtuigen om commando's vanuit de stuurcabine van het stuurstandrijtuig door te geven aan de locomotief. Begin jaren 80 werd er ook een aantal stuurstandrijtuigen type M1 ingezet tezamen met rijtuigen M2. Vanwege het gebrekkige comfort van de BDx-rijtuigen M1 werden deze afgesloten voor reizigers.

M1-wagons in 1969 in Halle-Nord.

Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog zijn een aantal M1's naar Duitsland afgevoerd. Tot in de jaren zeventig zijn er een aantal door de Deutsche Reichsbahn in het district Halle (Saale) (DDR) ingezet.

Tijdens de mobilisatieperiode voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog werd door de Belgische minister van de Defensie besloten dat een aantal rijtuig M1 geschikt werd gemaakt voor het vervoer van gewonden. Hierbij werden maatregelen genomen waarbij een rijtuig in 40 uur omgebouwd kon worden voor ziekenvervoer. Zo werden obstakels bij de deuren weggenomen (bagagerekken en banken) en werden bevestigingspunten aangebracht waarbij boven de ramen een bed kon worden aangebracht ter hoogte van de bagagerekken. Ook werden de rijtuigen iets versmald, om zo te passen binnen het Duitse omgrenzingsprofiel. Zo werd een rijtuig geschikt voor het vervoeren of verzorgen van 28 gewonden in bedden. Uiteindelijk werd een deel van de maatregelen uitgevoerd bij alle 250 rijtuigen c10.

Uiteindelijk bleef na de Tweede Wereldoorlog één rijtuig continu in deze omgebouwde staat ter beschikking staan aan het Belgische Rode Kruis. Dit betrof rijtuig b10 42087 ex 63105 en staat sinds 2015 in Train World.