Stoomspoorlijn Dendermonde-Puurs

In 1977 werd de v.z.w. Belgische vrienden van de stoomlocomotief (BVS), ondertussen omgedoopt tot v.z.w. Stoomtrein Dendermonde-Puurs (dikwijls afgekort tot 'SDP'), opgericht met als doelstelling het in standhouden van historisch spoorwegmateriaal, om deze vervolgens in te zetten voor toeristische ritten tussen Baasrode en Puurs.

Stoomtrein Dendermonde-Puurs
Algemene informatie
Land België
HoofdvestigingDendermonde
Actief1977-nu
Websitestoomtrein.be
Beheer
TrajectenLijn 52 Dendermonde-Puurs
Trajectlengte14 km
Portaal    Openbaar vervoer

Geschiedenis

Oorspronkelijk was dit spoorlijn 52 van de NMBS. Deze lijn maakte deel uit van de door de spoorwegmaatschappij État Belge aangelegde spoorlijn Dendermonde – Antwerpen-Zuid. Het gedeelte tussen Dendermonde en Puurs werd op 22 juli 1880 in dienst gesteld. Oorspronkelijk was de lijn dubbelsporig. In 1961 werd één spoor verwijderd. In 1980 werd het reizigersverkeer op de lijn opgeheven, in hetzelfde jaar gebeurde het ook met de goederenverkeer tussen Baasrode-Noord en Puurs. Tussen Dendermonde en Baasrode-Noord reden de goederentreinen nog tot 1983. Na de sluiting van de lijn 52, kwam op 11 juli 1986 Cockerill 2643 op een dieplader naar Baasrode en begonnen de proefritten.

Sinds 1986 wordt de lijn uitgebaat door de BVS, het huidige SDP.

Traject

De lijn takt enkele honderden meters van het NMBS-station Dendermonde van de lijn Dendermonde – Mechelen af en heeft zelf vier haltes, namelijk (tussen haken: afstand tot NMBS-station Dendermonde):

  1. Baasrode-Noord (4,68 km). Hier is het "hoofdkwartier" van de vzw SDP gevestigd. Er is een stationsgebouw (echter niet van historisch belang) en de loods waarin het historisch rollend materieel ondergebracht is. Er zijn uitwijk- en opstelsporen, en ook het goederenperron.
  2. Sint-Amands (8,01 km). Geen stationsgebouw, maar wel een uitwijkspoor en 2 perrons.
  3. Oppuurs (11,26 km). Geen uitwijksporen, maar wel perron en interessant historisch stationsgebouw. Het station wordt echter als woonhuis gebruikt en behoort dus niet tot vzw SDP.
  4. Puurs (14 km). Hier heeft de stoomspoorlijn een eigen station, bestaande uit een perron en een uitwijkspoor. Dit station is op enkele tientallen meters van het NMBS-station Puurs gelegen, maar er is hier geen verbinding tussen de stoomspoorlijn en het NMBS-net.

Er is ook in de buurt van het station Sint-Gillis een door de SDP zelf geschapen (en dus niet van de NMBS overgenomen) klein noodperron, dat echter maar uiterst zelden gebruikt wordt.

Bezienswaardigheden

De vereniging beschikt over een aantal historische treinen, waaronder een stoomlocomotief Cockerill die in 2007 honderd jaar is geworden. Verder beschikt de vereniging over houten rijtuigen type GCI van begin 20e eeuw. In Baasrode is ook de thuisbasis van de vzw Métallurgique Tubize 2069, die daar de gelijknamige stoomlocomotief gerestaureerd heeft. Zij heeft in het hoogseizoen 2007 haar eerste ritten gedaan.

Langs de lijn zijn nog enkele interessante spoorwegmonumenten te vinden, namelijk het baanwachtershuis tussen de stations Dendermonde en Baasrode-Noord en het seinhuisje in Puurs (ingericht door de vzw SDP als klein museum).

Men vindt langs de spoorlijn ook interessante infrastructuurobjecten, zoals oude handmatig bediende overwegen en mechanische armseinen.

Materieel

Stoomlocomotieven
Nummer Serie Jaar Snelheid Gewicht Opmerking Afbeelding
1 Cockerill Cockerill 1907 30 17,7 Werd in 1907 gebouwd door Cockerill onder fabrieksnummer 2643. Geleverd aan de Meuneries et Brasseries van Marchienne-au-Pont en reed tot 1971 bij ABR in Petit-Enghien. In 1981 begon de restauratie van de locomotief waarna de loc in 1986 naar Dendermonde-Puurs kwam. Tussen 1991 en 1998 stond de loc buiten dienst, waarna de locomotief werd gereviseerd.
2 Duvel Henschel D 600 1946 40 65,9 Werd in 1946 gebouwd voor Hersfelder Kreisbahn door Henschel onder fabrieksnummer 29884. 1953: Hüttenwerke Ilsede Peine. 1960: Castrop-Rauxel. 1970: Eschweiler Bergwerksverein. In 1990 naar BVS. Tot 1993 gereviseerd en in 1993/1994 in dienst gesteld onder naam "Duvel". In 1997 werd een probleem aan de vuurkist ontdekt, waarna de locomotief buiten dienst is gesteld.
3 Wase Kleiputter FUF HSP 1922 30 19 Werd in 1922 gebouwd door Forges Usines et Fonderies Haine-Saint-Pierre onder fabrieksnummer 1378. Geleverd aan Scheerders-Van Kerchove te Sint-Niklaas. Eind jaren zestig ging de locomotief daar buiten dienst. Midden jaren tachtig ging de locomotief naar Baasrode. In 2007 startte de restauratie van de locomotief.
4 Helena Tubize 1927 50 40 Gebouwd door Société Anonyme la Métallurgique te Tubize onder bouwnummer 2069. In dienst voor Métallurgie Hoboken te Overpelt. Tot jaren 70 actief bij MHO. In begin jaren 80 geschonken aan Dendermonde-Puurs. Na een restauratie in dienst sinds 2007.
5 Cockerill Cockerill 1875 13,8 Gebouwd door Cockerill in 1875 onder bouwnummer 975 voor de koolmijnen van Glain nabij Luik onder de naam 'Jojo'. In 1970 ging de locomotief daar buiten dienst. Daarna ging de locomotief onder meer naar Kinkempois en de Toeristische Trein Zolder. Een seriegenoot uit de mijn ging naar het station van Raeren, drie anderen werden gesloopt. In 1990 verhuisde de TTZ naar het station van As en ging daar verder onder de Limburgse Stoom Vereniging, het latere Kolenspoor. In 2008 ging de locomotief naar Baasrode.
6 Alice FUF HSP 1899 Gebouwd door FUF HSP in 1899.
7 Taty FUF HSP 1906 Gebouwd door FUF HSP in 1906.
8 2334 Tubize 1948 50 40 Gebouwd door Société Anonyme la Métallurgique te Tubize onder bouwnummer 2334. Sterk gelijkend op locomotief 4 'Helena'. Tot jaren 70 actief bij Charbonnage du Levant in Tertre onder nummer 16. Daarna werd de locomotief in een loods geplaatst en herontdenkt rond 2000. In eerste instantie ging de loc naar het Stoomcentrum Maldegem. Ging later naar Baasrode, waar deze op mogelijk herstel wacht.
9 Petit Château Cockerill 1859 Gebouwd door S.A. Cockerill te Seraing onder bouwnummer 509 in 1859. De locomotief was in eerste instantie gebouwd voor Compagnie du Nord – Belge onder nummer 965 maar werd later hernummerd in 615. In 1934 werd de locomotief verkocht aan de Charbonnage de Monceau Fontaine en werd daar in 1965 buiten dienst gesteld. Heeft ook nog het nummer 88.003 gehad. In 1976 kwam de locomotief terecht bij de NMBS maar werd daar in 2013 afgestoten.

Diesellocomotieven
Nummer Serie Jaar Snelheid Gewicht Opmerking Afbeelding
8463 Reeks 84 1954 Gebouwd door Baume & Marpent.
8467 Reeks 84 1954 Gebouwd door Baume & Marpent.
8509 Reeks 85 1954 Gebouwd door Baume & Marpent.
9105 HLR 91 1978 Gebouwd door Cockerill-Ougrée.

Motorrijtuigen
Nummer Serie Jaar Snelheid Gewicht Opmerking Afbeelding
4302 Reeks 43 90km/h 52,7 Motorwagen kwam in 1954 in dienst tot eind december 1986.
4602 Reeks 46 Inmiddels bij TSP
4614 Reeks 46 80km/h Deze motorwagen kwam in 1952 bij de NMBS in dienst onder het nummer 55414.

Na haar carrière bij de NMBS reed ze bij de Toeristische Trein Zolder.

Nadien is ze verplaatst en stond ze als monument bij het Station Denée-Maredsous.

De motorwagen is sinds 2016 in bezit van vzw Stoomtrein Dendermonde-Puurs.

Rijtuigen
Nummer Fabrikant Jaar Snelheid Gewicht Opmerking Afbeelding
C96626 ~1900 Rijtuig type GCI. Rijvaardig.
C96??? ~1900 Rijtuig type GCI. Niet rijvaardig.
AB????? ~1900 Rijtuig type GCI. Niet rijvaardig.
C96??? ~1900 Rijtuig type GCI. Niet rijvaardig.
D????? ~1900 Rijtuig type GCI. Niet rijvaardig.
ABD38009 Ragheno 1934 120 Rijtuig type L. Rijvaardig. Oude nummer 43211 B5P. In 1980 buiten dienst en kwam in 1986 bij de SDP.
B32012 CCC 1933 120 Rijtuig type L. Rijvaardig. In 1981 buiten dienst. 100 zitplaatsen 2e klasse.
A31111 1935 120 Rijtuig type L. Niet rijvaardig. 64 zitplaatsen. In 1981 buiten dienst. Kwam in 1986 terecht bij Dendermonde-Puurs. Oude nummer 32017 B8.
AB33002 1934 120 Rijtuig type L. Niet rijvaardig. 32 zitplaatsen 1e klasse; 72 zitplaatsen 2e klasse.
AB39010 1934 Rijtuig type L. Inmiddels gesloopt.
B42??? Rijtuig type M1 gesloopt

Overig materieel
Nummer Serie Jaar Snelheid Gewicht Opmerking Afbeelding
ES 205 1974 Gebouwd door de werkplaats in Mechelen. Gerestaureerd.
ES 409 1955 Onderdelenleverancier voor motorwagen 4302. Voorheen bovenleidingsmontagewagen ES409. Daarvoor nummer 4309 uit de reeks 43. Niet rijvaardig.
16.069 Pakwagen
Draisine Billard Gebouwd door Établissements Billard
Draisine Type 7

Filmopnames

De spoorlijn wordt ook regelmatig gebruikt voor filmopnames. Er werden o.a. opnames gemaakt voor:

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.