Kleine-Gartmanplantsoen
Het Kleine-Gartmanplantsoen is een plein en plantsoen in het centrum van Amsterdam. Het plantsoen is in 1915 vernoemd naar de Nederlandse actrice Maria Kleine-Gartman (1818-1885). Abusievelijk wordt de naam ook wel als "Kleine Gartmanplantsoen" gespeld, alsof het "klein" hier op de geringe grootte van het plantsoen zou slaan.
Kleine-Gartmanplantsoen
| ||||
 | ||||
Plantsoen met hagedissen | ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Amsterdam | |||
| Stadsdeel | Centrum | |||
| Begin | Leidseplein | |||
| Eind | Weteringschans | |||
| Postcode | 1017 RP, 1017 RR | |||
| Algemene informatie | ||||
| Genoemd naar | Maria Kleine-Gartman | |||
| Naam sinds | 1915 | |||
| Openbaar vervoer | Tram | |||
| ||||
Het vormt de verbinding tussen het Leidseplein en de Weteringschans. Aangrenzend ligt, bij de Leidsekruisstraat, Brug 198 uit 1913 naar een ontwerp van zeer vermoedelijk J.M. van der Mey over de Lijnbaansgracht (Zieseniskade). Het eigenlijke plantsoen, dat op een overkluisd deel van de Lijnbaansgracht ligt, wordt door velen ten onrechte gezien als een deel van het Leidseplein. Sinds eind 2015 is het plantsoen ingericht als stalling voor fietsen. Het groen is verdwenen en ook de plastieken van hagedissen zijn verwijderd. In 2018 wordt hier een ondergrondse fietsenstalling gebouwd.
Aan het plantsoen bevindt zich op no. 2 en 2A het imposante Hirschgebouw, geopend in 1912 als Modemagazijn Hirsch & Cie. Het is nu (2017) grotendeels in gebruik bij het bedrijf Apple Inc. Nederland dat er in 2012 een vestiging opende. De monumenten De Balie en het City Theater staan ook aan plantsoen.
Uitgaansgebied
Het Kleine-Gartmanplantsoen is een uitgaansplek en heeft nauwelijks een woonfunctie.
Aan de noordoostkant van het plantsoen, tot 1915 deel van de Lijnbaansgracht, liggen behalve Palladium nog diverse cafés, de City-bioscoop, de besloten sociëteit De Kring, en op de hoek met het Leidseplein het Hirschgebouw. In en rond het grasveld voor City "kropen" veertig bronzen hagedissen, dit is het kunstwerk Blauw Jan uit 1994 naar een ontwerp van Hans van Houwelingen.
Aan de zuidwestkant van het plantsoen, tot 1915 deel van de Weteringschans, bevindt zich naast het cultureel centrum De Balie dat is gevestigd in Kleine-Gartmanplantsoen 10, het gebouw van het voormalige kantongerecht, ook de toegang tot het Max Euweplein. Iets verderop liggen aan de Weteringschans het voormalige gebouw van de Vrije Gemeente, de huidige "poptempel" Paradiso, en daar tegenover het Barlaeus Gymnasium.
Verkeer en vervoer
Er is richting oost een halte voor de tramlijnen 1, 7 en 19. Op het aangrenzende Leidseplein is een tramhalte stadinwaarts voor de lijnen 2, 11 en 12. In de andere richting is de halte in de Marnixstraat en op de Leidsebrug.
De grote, aan het plantsoen naast de tramhalte gelegen, taxistandplaats werd 'Standplaats Leidseplein' genoemd. In november 2017 werd deze verplaatst naar de Leidsebrug, zodat het Leidseplein autovrij werd.
.jpg)
Brug 198 ten zuiden van het plantsoen
Cultureel centrum De Balie
Opening Apple Store, 3 maart 2012.jpg)
Bouw fietsparkeerkelder, 2019
 |
Zie de categorie Kleine-Gartmanplantsoen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
