Julianaplein (Amsterdam)

Het plein is per raadsbesluit van 26 juli 1939 vernoemd naar prinses Juliana. Van 13 februari 1942 tot 18 mei 1945 kreeg het plein in opdracht van de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog de naam Amstelstationplein, een naam die eerder officieus gebruikt werd.

Het plein is het stationsplein van het Station Amsterdam Amstel (Amstelstation) en is gelegen aan de noord-, oost- en zuidzijde van het station. Het plein is op 15 oktober 1939 gelijktijdig met de opening van het Amstelstation in gebruik genomen. In het noorden grenst het plein aan het Prins Bernhardplein, in het zuiden aan de Hugo de Vrieslaan en de Overzichtsweg en in het oosten aan de nieuwbouw in het voormalige Julianapark.

Het plein bestond oorspronkelijk uit een hooggelegen gedeelte aan de noord-, zuid- en westzijde en een laaggelegen gedeelte aan de oostzijde. Op het hooggelegen gedeelte was er naast een doorgaande rijbaan in de richting zuid aan de noordzijde een taxistandplaats en aan de zuidzijde een busstation voor stadsbussen. De streekbussen hadden hun halte oorspronkelijk op het streekbusstation ten westen van het stadsbusstation maar later door ruimtegebrek ook langs de doorgaande rijbaan. Na het verdwijnen van de meeste streeklijnen naar de Flevopolder werd het streekbusstation bestemd voor Eurolines maar sinds 2015 verplaatst naar Station Duivendrecht.

Aan het laaggelegen oostelijke gedeelte van het plein bevond zich tot augustus 2018 de keerlus voor tramlijn 12. Sinds 2015 is het hooggelegen gedeelte in verband met nieuwbouw buiten gebruik geweest en was binnen de tramlus bufferruimte voor stads en streekbussen gemaakt. Langs de vroegere standplaats van lijn 12 waren toen aan beide zijden voor beide richtingen halte perrons verschenen voor de (doorgaande) buslijnen. Inmiddels is het verhoogd liggende nieuwe busstation in gebruik genomen aan de zuidoostzijde van het station. Aan de meest oostelijke zijde bevindt zicht de rijbaan in beide richtingen en de bushalte voor een doorgaande lijn.

In verband met stedelijke vernieuwing en verdichting is het plein in 2018 grotendeels verdwenen en aan de westkant langs het station is een laag liggende rijweg met vrije busbaan in het midden verschenen. Deze rijweg zal de naam Julianalaan krijgen. Het oostelijk deel van het voormalige plein wordt bebouwd.

Jarenlang stonden er aan het plein slechts enkele gebouwen (ooit kende het alleen huisnummer 1, 2, 3, en 6), waarvan het Amstelstation verreweg het grootst was en tevens het enige rijksmonument hier. Aan de zuidkant stond nog een soort dienstwoning. De huisnummerreeks werd in 2018 fors uitgebreid met de komst van Amstel Tower, de dienstwoning sneuvelde daarbij.