Amsterdam-Noord

Na de opening van het Noordzeekanaal in 1876 werd de Amsterdamse haven bereikbaar voor stoomboten. Er kwam een sterke ontwikkeling op gang door de vestiging van de Stoomvaartmaatschappij Nederland, de KNSM en anderen. De op hun initiatief opgerichte Amsterdamsche Droogdok Maatschappij bouwde aan de noordelijke oever een scheepsreparatiewerf, en de NDSM vestigde er een scheepsnieuwbouwwerf. In 1900 besloot de Gemeenteraad om de zwavelzuurfabriek van Ketjen, die aan de Overtoom veel hinder gaf, te laten verhuizen naar Noord. In 1908 stak ook de scheepsmotorenfabriek Kromhout het IJ over. En in 1910 stichtten telgen uit de Zaanse fabrikantenfamilies Duyvis en Verkade de Drakafabriek voor laagspanningskabels, nodig voor de elektrificatie van Nederland.

Er waren veel veerdiensten nodig om het personeel van deze bedrijven dagelijks aan- en af te voeren, en er ontstond behoefte aan woningbouw over het IJ. door een grenswijziging in 1877 was de zeggenschap van Amsterdam uitgebreid over de noordelijke IJ-oever tot aan de Waterlandse Zeedijk. In 1900 maakte Johan van Hasselt, de nieuwe directeur van de gemeentelijke Dienst der Publieke Werken, een ontwerp voor de ontwikkeling van Amsterdam-Noord. In dit ontwerp was veel ruimte voor wonen en werken. Het bood ruimte aan zware industrie en havengebonden bedrijvigheid. De aanleg van een nieuw Hoofdkanaal moest zelfs de weg vrijmaken voor de aanleg van een brug over het IJ, die het gebied met de binnenstad moest verbinden. Toen bleek dat het landsbestuur de Willemsluis in het Noord-Hollands Kanaal niet zou verplaatsen, werd duidelijk dat ook het Hoofdkanaal voor de omlegging van de scheepvaart niet voltooid kon worden en dus ook de brug over het IJ niet gebouwd kon worden.

Van moderne inzichten op het gebied van de volkshuisvesting was Van Hasselt niet op de hoogte en dit leidde tot diverse conflicten met de directie van de gemeentelijke Bouw- en Woningdienst. Die wilde nu eens breken met bestaande praktijken in Amsterdam, zoals hoogbouw van 4 of 5 verdiepingen om arbeiders in onder te brengen. Het plan werd voor de woningbouw in Noord nog flink gewijzigd, maar het trok al wel veel bedrijven over de streep. Zo vestigde Fokker er na de Eerste Wereldoorlog zijn vliegtuigenfabriek op het voormalig tentoonstellingsterrein van de ELTA. In de Nieuwendammerham was in deze periode de weg al vrijgemaakt voor de bouw van de Vogelbuurt door woningbouwverenigingen. Enkele jaren later nam de nieuwe Gemeentelijke Woningdienst Amsterdam zelf de bouw ter hand van de buurt in de Buiksloterham die later de naam Van der Pekbuurt zou krijgen.

In Amsterdam Noord is de huurprijs voor een woning lager dan in andere stadsdelen.[2]

Samen met Osdorp was Noord in december 1981 een van de twee eerste stadsdelen van de gemeente Amsterdam met een eigen gekozen stadsdeelraad en bestuur.

Amsterdam-Noord kreeg zijn huidige omvang toen de gemeente in 1921, behalve in het westen en zuidoosten, ook in het noorden landelijke gebieden annexeerde. De buurgemeenten langs de Waterlandse Zeedijk waren zwaar getroffen door de watersnoodramp van 1916 en konden deze niet meer op eigen kracht te boven komen. In 1921 werden de gemeenten Buiksloot, Nieuwendam (met Zunderdorp) en Ransdorp (met Schellingwoude, Durgerdam en Holysloot) geannexeerd. In 1966 werd nog een deel van Landsmeer alsmede een deel van de gemeente Oostzaan aan het Amsterdamse grondgebied toegevoegd.

In de loop van de 20e eeuw ontwikkelde Amsterdam-Noord zich tot het belangrijkste industriegebied van Amsterdam. De zware industrie (Draka, Kromhout), petrochemische industrie (Shell, Ketjen) en de scheepsbouw (ADM en NDSM) kwam tot grote bloei.

In de Tweede Wereldoorlog was de industrie in Amsterdam-Noord doelwit van bommen. Het bombardement van 17 juli 1943 had de Fokker Fabrieken als doel, maar de bommen vielen niet op de fabriek maar kwamen op de omliggende woonwijken terecht, met 158 doden en 119 zwaargewonden als gevolg. Dit was het zwaarste bombardement dat Amsterdam trof. Er werden 106 huizen vernietigd, 206 huizen zwaar beschadigd en 676 huizen liepen glas- en dakschade op. Jaarlijks vindt op 17 juli een herdenking plaats op De Nieuwe Noorder.

Tot 1957 waren, behalve door middel van de Oranjesluizen, de beide delen van de stad uitsluitend per veerpont verbonden. Vanaf 1897 verzorgden de Gemeenteveren de verbindingen. Er voeren dagelijks drie verschillende lijnen van achter het Centraal Station naar Amsterdam-Noord. Vanaf 1924 waren er twee buslijnen in Noord, die met de pont overstaken naar het Centrum. Plannen voor tramlijnen kwamen niet tot uitvoering.

In 1957 werd de eerste vaste oeververbinding geopend, de Schellingwouderbrug. In 1966 kwam de eerste tunnel gereed, de Coentunnel, in 1968 gevolgd door de IJtunnel. In 1990 werd de Zeeburgertunnel geopend, onderdeel van de datzelfde jaar geopende Ringweg Noord, onderdeel van de A10.

• 1981-1990 Theo Fransman (PvdA)
• 1990-1994 Ger de Visser (PvdA)
• 1994-2002 Hans Oosterbaan (PvdA)
• 2002-2003 Marijke van Schendelen (PvdA)
• 2003-2004 Joke Peppels (Leefbaar Noord)
• 2004-2014 Rob Post (PvdA)
• 2014-15 februari 2018 Coby van Berkum (PvdA) (voorzitter bestuurscommissie)

De stadsdeelraad bestond van 1981 tot 2014 en telde sinds 2002 29 zetels. De deelraad vertegenwoordigde de bewoners van het stadsdeel, bepaalde de kaders van het beleid en controleerde of dit beleid door het dagelijks bestuur goed werd uitgevoerd. Sinds 2014 wordt Amsterdam-Noord bestuurd door een bestuurscommissie.