Kweekschool van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis

In 1909 verrees op deze plaats, buiten de bebouwde kom, het tweede grote gebouwencomplex in Maastricht van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Het gebouw was bedoeld voor jongens die een interne opleiding tot broeder en onderwijzer wilden volgen, een combinatie van kleinseminarie en kweekschool in feite.

Plaquette uit 1909

De architect, Lambertus Faber uit Scheveningen, werd in zijn taak bijgestaan door broeder-timmerman Gommarus Gerling. Het klooster werd gebouwd in de groeve waaruit de klei voor de gebruikte bakstenen werd gewonnen. De hoofdvleugel en de oostvleugel van het complex waren bestemd voor het onderwijs aan de 'kwekelingen' en het juvenaat. De westvleugel was bestemd voor de broeders-docenten; hier waren ook enkele werkplaatsen. Op de zolderverdieping waren 190 houten chambrettes gebouwd voor leerlingen en docenten. De school had centrale verwarming, een eigen elektriciteitscentrale en zelfs een watertoren voor de eigen drinkwatervoorziening, aangezien de gemeente Oud-Vroenhoven, waar het gebouw stond, deze nutsvoorzieningen niet kon leveren.[1]

Door de grote aanwas van juvenisten die minder geschikt waren om onderwijzer te worden, raakte het gebouw langzaam overbevolkt. In 1927 vertrok een deel van de aspirant-broeders naar een nieuw juvenaat in Zevenaar. Tegelijkertijd ontstond de behoefte om naast de onderwijzersopleiding ook in technisch onderwijs te voorzien. In 1936-37 werd het complex uitgebreid met een vakschool naar ontwerp van Alphons Boosten. Hier vond onderwijs plaats in timmeren, smeden, schoenmaken, kleermaken, schilderen en drukken, later uitgebreid met een koksopleiding.[2] In 1941 werd het gebouw in beslag genomen door de SS. In 1943-44 werden hier door Organisation Todt 1400 arbeiders ondergebracht, die werkten aan een spoorweg tussen Station Maastricht Boschpoort en de Cannerberg, waar een geheime, ondergrondse lanceerbasis voor V1-raketten werd ingericht. Na de bevrijding van Maastricht in september 1944 vonden Amerikaanse legeronderdelen hier enkele maanden onderdak. Pas in januari 1945 was het gebouw weer beschikbaar voor onderwijs.[1]

In 1958 werden de eerste 'externen' (leerlingen die niet in het internaat verbleven) toegelaten. Bij de invoering van de Mammoetwet in 1968 werd de vooropleiding van de kweekschool omgezet in een havo. Samen met de mavo van de Broeders aan de Herbenusstraat, later Terra Nigrastraat, stond deze vanaf 1965 bekend als Scholengemeenschap Oud-Vroenhoven. De vakschool verhuisde naar Zevenaar. In 1969 werd het internaat opgeheven en een jaar later sloot het juvenaat. In 1973 fuseerde de onderwijzersopleiding van de broeder met die van de Zusters van het Arme Kind Jezus. Het onderwijs vond vanaf 1975 plaats in het gebouw van de Kweekschool Immaculata aan de Brusselseweg. De school aan de Tongerseweg was vanaf dat moment nog slechts middelbare school.[3] In 1987 fuseerde de school met het Henric van Veldekecollege en ging daarna verder onder de naam Trichter College. In 1994 vertrokken de laatste broeders uit het kloostergedeelte, hoewel er nog tot 2003 broeders les gaven.[1]

In 2003 volgde een nieuwe fusie met het Montessori College, waardoor het Bonnefanten College ontstond. Twee jaar later sloot de Bernard Lievegoed School zich hierbij aan. Het scholencluster verzorgde van 2005-2015 voortgezet onderwijs op drie locaties in Maastricht: de oude kweekschool aan de Tongerseweg (havo/vwo), de relatief nieuwe school aan de Eenhoornsingel in Belfort (vmbo) en de min of meer zelfstandig opererende Bernard Lievegoed School aan de Nijverheidsweg in Scharn (vrijeschoolonderwijs).

Vanwege de teruglopende leerlingenaantallen en de slechte bouwkundige staat van het gebouw, werd besloten de voormalige kweekschool op te geven als onderwijslocatie. Vanaf 2015 staat het gebouw aan de Tongerseweg leeg.

De tuin ten zuiden van het gebouwencomplex wordt gekenmerkt door een ovale structuur met een groot gazon en daar omheen lopende paden. In de zuidwesthoek van het perceel ligt de begraafplaats, die voor alle Maastrichtse ordeleden is bedoeld. Aan de westzijde ligt een sportterrein.

• 
  Overzicht tuin
• 
  Vogeldrinkbak in de tuin
• 
  Begraafplaats - ouder deel
• 
  Begraafplaats - nieuwer deel

• Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria
• Kweekschool Immaculata
• Lijst van rijksmonumenten in Maastricht/Tongerseweg

Zie de categorie Trichtercollege van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.