Franekeradeel (voor 1984)

Franekeradeel (Fries: Frjentsjeradiel) was een gemeente en grietenij in de provincie Friesland. De gemeente is bij de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984 samengevoegd met een deel van Barradeel en de toenmalige gemeente Franeker. Daarmee vormde het de gemeente Franekeradeel.[3][4]

Franekeradeel
Frjentsjeradiel
Voormalige gemeente in Nederland
(Details) (Details)

Situering
ProvincieFriesland
Coördinaten53° 9 NB, 5° 33 OL
Algemeen
Oppervlakte60,40[1] km²
Inwoners (31 dec 1983[2])4.101
Overig
Voormalige gemeente? - 1984
Opgegaan inFranekeradeel, Harlingen
Amsterdamse code10404
Foto's
Voormalig gemeentehuis (1983)
Portaal    Nederland
Friesland
Locatie van de voormalige gemeente Franekeradeel
Kaart van de voormalige gemeente rond 1870

Geschiedenis

Franekeradeel was vanouds een grietenij: vanaf de 15e eeuw zijn namen van grietmannen bekend.[5] Tijdens de Franse overheersing werd het grietmansambt tijdelijk opgeheven en in 1795 werden nieuwe besturen (municipaliteiten) gevormd. In 1811 werd het departement Friesland opgedeeld in negentig mairiën, bestuurd door een maire. In 1816 werd Franekeradeel opnieuw een grietenij, met onder andere Almenum en Tjum. Twee jaar later werd het wapen van Franekeradeel door de Hoge Raad bevestigd, dat is gebaseerd op het wapen van de vroeg-17e-eeuwse grietman Duco van Jongema. Na de invoering van de Gemeentewet (1851) werden alle Friese grietenijen omgevormd tot gemeenten.

Geografie

De gemeente bestond uit twee enclaves met een oppervlakte van 60,40 km² die ongeveer 4770 inwoners omvatte (1971). Hoewel de grootste plaats Tzum was, was het gemeentehuis in Franeker gevestigd (in de Martenastins).

Kernen

De gemeente had 11 dorpen. De Nederlandse namen waren de officiële. De plaatsnaamborden in de gemeente waren tweetalig met de Nederlandse naam boven de Friese.

Aantal inwoners per 1971:

Nederlandse naamFriese naamInwoners[6]
TzumTsjom765
AchlumAchlum570
MidlumMullum470
RiedRie365
DongjumDoanjum230
HitzumHitsum210
PeinsPeins205
SchalsumSkalsum200
HerbaijumHjerbeam165
ZweinsSweins135
BoerBoer70

Buurtschappen

Naast de officiële kernen bevonden zich in in de gemeente de volgende buurtschappen:

Aangrenzende Gemeenten

In 1983 grensde Franekeradeel aan de volgende gemeenten:

   Aangrenzende gemeenten   
 Barradeel  Barradeel, Franeker  Menaldumadeel 
 Harlingen  Menaldumadeel, Hennaarderadeel 
 Wonseradeel  Hennaarderadeel, Wonseradeel  Hennaarderadeel 

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.