Grietenij
Een grietenij is een voorloper van de huidige Nederlandse gemeente met name in de provincie Friesland. De term kwam ook voor in de Groninger Ommelanden, waar de rechtstoelen of plaatselijke rechtbanken zo betiteld werden. Van het eind van de 16e eeuw tot 1851 waren er in Friesland in totaal 30 grietenijen. Het woord 'grietenij' betekent 'bestuursgebied van een grietman'. Het woord 'grietman' verwijst naar het Oudfriese 'greta',[1] dat aanklagen betekent. Een grietman was vroeger dus een openbaar aanklager.
De grietenijen maakten deel uit van de kwartieren (regio's) Oostergo, Westergo en Zevenwouden.
Bij de gemeentewet van 1851 werd de benaming 'grietenij' vervangen door 'gemeente' en 'grietman' door 'burgemeester', zodat in heel Nederland dezelfde naamgeving werd gebruikt.
Grietenijen in Friesland in de 18e eeuw
Op zijn elfendertigst
De dertig grietmannen en de bestuurders van de elf steden vormden een raad die bekendstond om de trage wijze van besluitvorming. Een populaire verklaring voor de uitdrukking op zijn elfendertigst, waarmee aangegeven wil zijn dat iets traag verloopt, is dan ook dat die ontleend zou zijn aan deze vergaderingen. In werkelijkheid stamt de uitdrukking naar alle waarschijnlijkheid uit de weverijwereld.[2]
| Bronnen, noten en/of referenties |