Watergraafsmeer

De Watergraafsmeer is een polder, voormalig meer, gemeente en stadsdeel van de gemeente Amsterdam, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Sinds 1 mei 2010 maakt het deel uit van het Amsterdamse stadsdeel Oost. Voor 1 januari 1921 was het een zelfstandige gemeente met zo'n tienduizend inwoners. Het gemeentehuis stond aan de Linnaeuskade 4 in het uiterste noorden van de gemeente.

Watergraafsmeer
Wijk van Amsterdam
Kerngegevens
GemeenteAmsterdam
StadsdeelOost
Coördinaten52°20'56,4"NB, 4°56'16,8"OL
Overig
Postcode(s)1097, 1098
De gemeente Watergraafsmeer in 1869
Het voormalig rechthuis van de Watergraafsmeer.
Frankendael, het laatste buitenhuis in de Watergraafsmeer
Amstelstation

Geschiedenis
Wapen van Watersgraafsmeer 18e eeuw

De Watergraafsmeer bestaat grotendeels uit een polder, die vroeger "Watergraftsmeer" heette (graft = gracht). De Diemer- en Watergraafsmeerpolder is ontstaan in 1629 na droogmaking van het Diemermeer, dat de verbinding vormde tussen de Amstel en het Nieuwe Diep. Op 5 maart 1651 brak echter de dijk tussen de Zuiderzee en het Nieuwe Diep, de Diemerzeedijk, waarna ook de polderdijk brak en de Watergraafsmeer onderliep (zie verder Sint-Pietersvloed). Het volgende jaar was de polder weer drooggemalen. De Watergraafsmeer behoort nu tot de laagstgelegen delen van Amsterdam (circa 5 meter onder NAP).

In de 17e en 18e eeuw bouwden veel welgestelde Amsterdammers buitenplaatsen in de Watergraafsmeer, waarvan alleen Frankendael is overgebleven. De belangrijkste wegen zijn de Middenweg en de Kruislaan die de polder in vier bijna gelijke delen verdelen. In de 20e eeuw zijn ook de Gooiseweg en de Ringweg Oost (A10) in de Watergraafsmeer aangelegd.

In de Watergraafsmeer lag het stadion De Meer van voetbalclub Ajax, dat tot 1996 in gebruik was. De beroemdste speler van Ajax, Johan Cruijff, groeide op in het nabijgelegen Betondorp, een buurt in de Watergraafsmeer die echter officieel "Tuindorp Watergraafsmeer" heet. Ook de schrijvende gebroeders Gerard Reve en Karel van het Reve groeiden op in Betondorp.

Voorts zijn er in de Watergraafsmeer veel sportvelden en volkstuinenparken, waardoor dit deel van Amsterdam nog steeds een groen karakter heeft behouden. De kunstijsbaan Jaap Edenbaan bevindt zich aan de Kruislaan. Ook de grootste begraafplaats, de Nieuwe Oosterbegraafplaats ligt in deze polder.

De Watergraafsmeer wordt door twee spoorlijnen doorsneden: Amsterdam – Utrecht (Rhijnspoorweg, geopend in 1843) met sinds 1939 het Amstelstation en de in 1874 geopende spoorlijn Amsterdam – Zutphen (Oosterspoorweg). Hieraan ligt sinds 1939 een groot rangeerterrein, nu in gebruik als opstelterrein voor rijtuigen, en een werkplaats van NedTrain. In december 2009 is ter hoogte van de Kruislaan de halte Amsterdam Science Park geopend.

Tussen 1881 en 1939 reed de Gooische Stoomtram ook bekend als de 'Gooische Moordenaar', vanaf het Weesperpoortstation via de Middenweg door de Watergraafsmeer naar Diemen en verder naar Muiden, Naarden, Laren en Hilversum. Het gebouw van de oude stoomtramremise aan de Middenweg herinnert hier nog aan. Van 1940-2018 onderhield tramlijn 9 de verbinding tussen het centrum van Amsterdam en de Watergraafsmeer, in 1990 werd deze verlengd naar Diemen. Op 22 juli 2018 werd lijn 9 opgeheven en vervangen door tramlijn 19.

Sinds het einde van de 20e eeuw vindt er grootschalige nieuwbouw in de Watergraafsmeer plaats. Enkele hoge gebouwen, eerst de Rembrandttoren, nadien gevolgd door de Breitnertoren en de Mondriaantoren, verrezen aan de westelijke rand. In het oostelijk deel van de polder ligt het Science Park Amsterdam en de sinds 2001 gevestigde nieuwbouwwijk Park de Meer, op de oorspronkelijke plek van het oude Ajax-stadion, "De Meer".

De voormalige R.K. Christus Koningkerk uit 1959 werd ontworpen door de architecten H.J. van Balen en K.P. Tholens en staat op de gemeentelijke monumentenlijst.

Buurten in de Watergraafsmeer

Literatuur
  • 350 jaar Watergraafsmeer; J.H. Kruizinga, Uitgave Buijten & Schipperheijn/Repro-Holland, Amsterdam/Alphen aan den Rijn, 1979. ISBN 90-6064-357-7
  • Watergraafsmeer. Van dorp tot Stadsdeel; door J.H. Kruizinga, Uitgave Buijten & Schipperheijn/Repro-Holland, Amsterdam/Alphen aan den Rijn, 1979. ISBN 90-6064-056-X
  • Watergraafsmeer, binnenzee, polder, lustoord, stadsdeel; door Alex Hendriksen, Uitgave Linnaeus Boekhandel, Amsterdam, 1989. ISBN 90-5460-041-1

Zie ook
Zie de categorie Watergraafsmeer van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Amsterdam-Centrum · Amsterdam Nieuw-West · Amsterdam-Noord · Amsterdam-Oost · Amsterdam-West · Amsterdam-Westpoort · Amsterdam-Zuid · Amsterdam-Zuidoost · Amstel III · Admiralenbuurt · Amsteldorp · Andreas Ensemble · Apollobuurt · Bajes Kwartier · Banne Buiksloot · Bellamybuurt · Betondorp · Bijlmer · Binnenstad · Bloemenbuurt · Borgerbuurt · Borneo · Bos en Lommer · Buiksloot · Buiksloterham · Buikslotermeer · Buitenveldert · Bullewijk · Burgwallen Oude Zijde · Burgwallen Nieuwe Zijde · Centrumeiland · Chassébuurt · Chinatown · Cremerbuurt (Amsterdam) · Cruquius · Czaar Peterbuurt · Da Costabuurt · Dapperbuurt · De Aker · De Baarsjes · De Eendracht · De Heining · De 9 Straatjes · De Omval · De Pijp · Diamantbuurt · Driemond · Disteldorp · Dubbele Buurt · Duivelseiland · Elzenhagen · Erasmusparkbuurt · Floradorp · Frederik Hendrikbuurt · Gaasperdam · Gein · Geuzenveld · Gibraltarbuurt · Gouden Reael · Gulden Winckelbuurt · Grachtengordel · Haarlemmerbuurt · Hallenkwartier · Haveneiland · Havenstraatterrein · Haven-Stad · Helmersbuurt · Holendrecht · Hoofddorppleinbuurt · Houthaven · IJ-oevers · IJburg · IJdock · IJplein · Indische Buurt · Jan Maijenbuurt · Java-eiland · Jeruzalem · Jodenbuurt · Jordaan · Julianapark · Kadijken · Kadoelen · Kattenburg · Kinkerbuurt · KNSM-eiland · Kolenkitbuurt · Kop van Jut · Van der Kunbuurt . Laan van Spartaan · Landlust · Landstrekenbuurt . Lastage · Leidsebuurt · Marineterrein · Marken · Marktkwartier · Mercatorbuurt · Middelveldsche Akerpolder · Molenwijk · Museumkwartier · Nellestein · Nieuw Sloten · Nieuw-West · Nieuwe Pijp · Nieuwendam · Nieuwendammerdijk en Buiksloterdijk · Nieuwendammerham · Nieuwmarkt · Noorderhof · Noordse Bos . Olympisch Kwartier · Omval · Oostelijk Havengebied · Oostelijke Eilanden · Oostelijke Handelskade · Oostenburg · Oosterdokseiland · Oosterparkbuurt · Oostoever · Oostpoort · Oostzanerwerf · Osdorp · Oud Osdorp · Oud-Oost · Oud-West · Oud-Zuid · Oude Pijp · Overamstel · Overhoeks · Overtoombuurt · Overtoomse Buurt · Overtoomse Veld · Park Haagseweg · Park de Meer · Plan West · Plan Zuid · Planciusbuurt · Plantagebuurt · Postjesbuurt · Prinses Irenebuurt · Rapenburg · Reigersbos · Riekerpolder · Rieteilanden · Rietlanden · Rivierenbuurt · Robert Scottbuurt · Roeterseiland · Ruigoord · Schinkelbuurt · Science Park · Sloten · Sloterdijk · Sloterdijk Centrum · Slotermeer · Slotervaart · Sluisbuurt · Spaarndammerbuurt · Spieringhorn · Sporenburg · Staatsliedenbuurt · Stadionbuurt · Steigereiland · Transvaalbuurt · Trompbuurt · Tuindorp Buiksloot · Tuindorp Buiksloterham · Tuindorp Nieuwendam · Tuindorp Oostzaan · Tuttifruttidorp · Uilenburg · Universiteitskwartier · Van der Pekbuurt · Van Lennepbuurt · Venserpolder · Vlooienburg · Vogelbuurt · Vogeldorp · Vogeltjeswei · Volewijck · Vondelparkbuurt · Vrije Geer · Waalseiland · Watergraafsmeer · Waterlandpleinbuurt · Waterwijk · Weesperbuurt · Weespertrekvaartbuurt · Weesperzijde · Westelijke Eilanden · Westelijke Tuinsteden · Westerdokseiland · Westerpark · Westpoort · Willemspark · Wittenburg · Zeeburg · Zeeburgereiland · Zeeheldenbuurt · Zuidas · Zuideramstel

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.