Weesperzijde
De Weesperzijde is een bebouwde Amsterdamse kade aan de oostelijke oever van de Amstel tussen Mauritskade en Omval en langs de Weespertrekvaart, in Amsterdam-Oost. De lommerrijke straat wordt gekenmerkt door monumentale 19e-eeuwse panden aan de bebouwde kant, een groenstrook (restanten van de tramlijnen) en woonboten aan de oeverzijde. De aangrenzende buurt noemt men Weesperzijdestrook. De overzijde van de Amstel (de Amsteldijk) werd Utrechtsezijde genoemd.
| Wijk van Amsterdam | |
 | |
Kerngegevens | |
| Gemeente | Amsterdam |
| Stadsdeel | Oost |
| Coördinaten | 52°21'11"NB, 4°54'32"OL |
| Oppervlakte | 45 ha. |
| Inwoners (2017) | 5.425[1] |
| Overig | |
| Postcode(s) | 1091 |
Geschiedenis
Tot 1896 bevond zich een klein deel van de gemeente Nieuwer Amstel zich op de rechter Amsteloever, dit was een smalle uitstulping ten zuiden van de Amsterdamse Grensstraat, welke naam verwees naar de gemeentegrens, en ten noorden van de gemeente Watergraafsmeer. In 1896 werd het noordelijk gedeelte van Nieuwer Amstel door Amsterdam geannexeerd en dus ook deze uitstulping. Het gedeelte tussen de Schollenbrug en de Omval kwam met de annexatie van de gemeente Watergraafsmeer in 1921 ook binnen de gemeente Amsterdam te liggen.
De Weesperzijde was na de drooglegging van de Watergraafsmeer in 1629 de belangrijkste uitvalsweg in de richting Weesp. De Zijde werd al snel gebruikt ter ontspanning en vermaak. Er waren herbergen met aanlegsteigers voor pleziervaartuigen, tuinhuizen en later zwembaden en roeiverenigingen als Poseidon en De Hoop. Nu nog bekende uitspanningen zijn voormalig journalistencafé Hesp en voormalig cultuurcentrum, nu grand café, De Ysbreeker.[2]
De eerste bebouwing stamt uit de 17e eeuw maar is verdwenen. Mede vanwege het uitzicht op de Amstel en het vertier dat water en ijs boden, vestigden zich hier in de negentiende en twintigste eeuw veelal mensen uit de gegoede klasse. Aan de Weesperzijde bouwden bekende architecten als A.L van Gendt die ook het Concertgebouw ontwierp en de Spiegelpanden om de hoek in de Ruyschstraat, en Abraham Salm. In de periode 1975 - 1985 werden enkele karakteristieke panden 'gekraakt' om leegstand en afbraak tegen te gaan, zoals 't kasteeltje op nr 33, en huizenblokken tussen Blasiusstraat en Burmanstraat. Nabij de Ringvaart Watergraafsmeer liggen twee bruggen naar een ontwerp van Hendrik Petrus Berlage, de Schollenbrug en Berlagebrug.
Tot de opening van de Utrechtsebrug in 1954 was de Weesperzijde van Omval tot Rozenburglaan bij Duivendrecht de uitvalsweg richting Utrecht. Tegenwoordig is hier een fietspad, de Weesperzijde is trouwens dan al een aantal jaren een van Amsterdams belangrijkste verkeersaders voor fietsverkeer. Zowel aan het begin bij de Eerste Oosterparkstraat als in het midden (Ringvaart) bevinden zich stroken die verboden zijn voor gemotoriseerd verkeer.
Aan de Weesperzijde ter hoogte van de Burmanstraat ligt nu het clubhuis en sociëteit van de in 1848 opgerichte Koninklijke Amsterdamsche Roei- en Zeilvereeniging de Hoop.
De woonbuurt Weesperzijdestrook wordt in zuidelijke richting voortgezet door bedrijventerrein de Omval, waar fabrieken als Purilamento (conserven) en Blooker (cacao),[3] plaatsmaakten voor hoogbouw met Rembrandttoren, Mondriaantoren, en Breitnertoren. Het kantorencomplex van staatsbedrijf Postbank is nu in gebruik bij de Hogeschool van Amsterdam.
Openbaar vervoer
Van 1884 tot met 1942 was er een tramverbinding,[4][5]
De eerste tramlijn over de Weesperzijde was de paardentramlijn Professor Tulpplein – Weesperzijde – Schollenbrug. Deze werd ingesteld in 1884. Op 12 maart 1904 kwam de elektrische tramlijn 5 hiervoor in de plaats, die tot 30 juli 1942 over de Weeperzijde reed. Van 1 april 1904 tot 1 mei 1908 bereed tramlijn 8 het gedeelte tussen de Sarphatistraat en Schollenbrug. Daarna tot 9 juli 1942 alleen het gedeelte tussen de Sarphatistraat en Ceintuurbaanbrug. Ook tramlijn 3 volgde deze route van 1903 tot 1942. Sindsdien rijdt de tram alleen nog een kort stukje tussen de Ceintuurbaanbrug en de Ruyschstraat over de Weesperzijde.
Literatuur
- Stomweg gelukkig in Amsterdam-Oost. De geschiedenis van Dapperbuurt, Oosterparkbuurt, Weesperzijdestrook en Transvaalbuurt. Door Ton Heijdra, Uitgeverij René de Milliano, Alkmaar 1996. ISBN 90-72810-16-3.
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Weesperzijde van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Amsterdam-Centrum · Amsterdam Nieuw-West · Amsterdam-Noord · Amsterdam-Oost · Amsterdam-West · Amsterdam-Westpoort · Amsterdam-Zuid · Amsterdam-Zuidoost · Amstel III · Admiralenbuurt · Amsteldorp · Andreas Ensemble · Apollobuurt · Bajes Kwartier · Banne Buiksloot · Bellamybuurt · Betondorp · Bijlmer · Binnenstad · Bloemenbuurt · Borgerbuurt · Borneo · Bos en Lommer · Buiksloot · Buiksloterham · Buikslotermeer · Buitenveldert · Bullewijk · Burgwallen Oude Zijde · Burgwallen Nieuwe Zijde · Centrumeiland · Chassébuurt · Chinatown · Cremerbuurt (Amsterdam) · Cruquius · Czaar Peterbuurt · Da Costabuurt · Dapperbuurt · De Aker · De Baarsjes · De Eendracht · De Heining · De 9 Straatjes · De Omval · De Pijp · Diamantbuurt · Driemond · Disteldorp · Dubbele Buurt · Duivelseiland · Elzenhagen · Erasmusparkbuurt · Floradorp · Frederik Hendrikbuurt · Gaasperdam · Gein · Geuzenveld · Gibraltarbuurt · Gouden Reael · Gulden Winckelbuurt · Grachtengordel · Haarlemmerbuurt · Hallenkwartier · Haveneiland · Havenstraatterrein · Haven-Stad · Helmersbuurt · Holendrecht · Hoofddorppleinbuurt · Houthaven · IJ-oevers · IJburg · IJdock · IJplein · Indische Buurt · Jan Maijenbuurt · Java-eiland · Jeruzalem · Jodenbuurt · Jordaan · Julianapark · Kadijken · Kadoelen · Kattenburg · Kinkerbuurt · KNSM-eiland · Kolenkitbuurt · Kop van Jut · Van der Kunbuurt . Laan van Spartaan · Landlust · Landstrekenbuurt . Lastage · Leidsebuurt · Marineterrein · Marken · Marktkwartier · Mercatorbuurt · Middelveldsche Akerpolder · Molenwijk · Museumkwartier · Nellestein · Nieuw Sloten · Nieuw-West · Nieuwe Pijp · Nieuwendam · Nieuwendammerdijk en Buiksloterdijk · Nieuwendammerham · Nieuwmarkt · Noorderhof · Noordse Bos . Olympisch Kwartier · Omval · Oostelijk Havengebied · Oostelijke Eilanden · Oostelijke Handelskade · Oostenburg · Oosterdokseiland · Oosterparkbuurt · Oostoever · Oostpoort · Oostzanerwerf · Osdorp · Oud Osdorp · Oud-Oost · Oud-West · Oud-Zuid · Oude Pijp · Overamstel · Overhoeks · Overtoombuurt · Overtoomse Buurt · Overtoomse Veld · Park Haagseweg · Park de Meer · Plan West · Plan Zuid · Planciusbuurt · Plantagebuurt · Postjesbuurt · Prinses Irenebuurt · Rapenburg · Reigersbos · Riekerpolder · Rieteilanden · Rietlanden · Rivierenbuurt · Robert Scottbuurt · Roeterseiland · Ruigoord · Schinkelbuurt · Science Park · Sloten · Sloterdijk · Sloterdijk Centrum · Slotermeer · Slotervaart · Sluisbuurt · Spaarndammerbuurt · Spieringhorn · Sporenburg · Staatsliedenbuurt · Stadionbuurt · Steigereiland · Transvaalbuurt · Trompbuurt · Tuindorp Buiksloot · Tuindorp Buiksloterham · Tuindorp Nieuwendam · Tuindorp Oostzaan · Tuttifruttidorp · Uilenburg · Universiteitskwartier · Van der Pekbuurt · Van Lennepbuurt · Venserpolder · Vlooienburg · Vogelbuurt · Vogeldorp · Vogeltjeswei · Volewijck · Vondelparkbuurt · Vrije Geer · Waalseiland · Watergraafsmeer · Waterlandpleinbuurt · Waterwijk · Weesperbuurt · Weespertrekvaartbuurt · Weesperzijde · Westelijke Eilanden · Westelijke Tuinsteden · Westerdokseiland · Westerpark · Westpoort · Willemspark · Wittenburg · Zeeburg · Zeeburgereiland · Zeeheldenbuurt · Zuidas · Zuideramstel