Frederik Hendrikbuurt

De Frederik Hendrikbuurt is een buurt in het stadsdeel West van Amsterdam. De buurt is gebouwd vanaf het laatste kwart van de 19e eeuw en ligt tussen de Singelgracht en de Kostverlorenvaart.

Frederik Hendrikbuurt

Wijk van Amsterdam
Kerngegevens
Gemeente	Amsterdam
Stadsdeel	West
Coördinaten	52°22'34"NB, 4°52'23"OL
Oppervlakte	42 ha.
Inwoners (2017)	8.410[1]
Overig
Postcode(s)	1052

Kaart uit de periode 1910-1936 van de Dienst Publieke werken, met de Frederik Hendrikbuurt geprojecteerd over de oude Zaagmolenbuurt, met de naam en ligging van de molens

Molen De Otter is als laatste overgebleven van de zaagmolens die hier stonden voordat de Frederik Hendrikbuurt werd gebouwd.

Evenals de Frederik Hendrikstraat en het Frederik Hendrikplantsoen is de buurt, vernoemd naar Frederik Hendrik (stadhouder van Holland in de eerste helft van de 17e eeuw). Ook zijn er straten vernoemd naar zijn tijdgenoten, zoals Hugo de Groot en Amalia van Solms. Tussen de 17e eeuw en het begin van de 20e eeuw lag in dit gebied de 'Zaagmolenbuurt'. Er stonden vele molens voor het zagen van hout ten behoeve van de scheepsbouw en woningbouw. Met de komst van de stoommachine raakten deze molens gaandeweg hun functie kwijt. Er is één molen overgebleven: De Otter langs de Kostverlorenvaart.

Vanaf 1870 werd woningbouw mogelijk gemaakt in dit voormalige industriegebied. Dit werd voornamelijk overgelaten aan particulieren, die hier voornamelijk huizen bouwden om te verhuren, waarbij veel goedkope revolutiebouw werd toegepast. Een gunstige uitzondering hierop was de filantropische woningbouw bij de Hugo de Grootkade van de Maatschappij voor Volkswoningen, die hier vanaf 1894 een complex met betaalbare woningen voor arbeidersgezinnen bouwde. Na de inwerkingtreding van de Woningwet in 1902 konden ook woningbouwverenigingen bouwplannen indienen om woningwetwoningen te bouwen voor arbeidersgezinnen. De Vereeniging tot verbetering der Volkshuisvesting "De Arbeiderswoning" gaf Hein Berlage in 1912 de opdracht een complex te ontwerpen aan de Rombout Hogerbeetsstraat en Zaagmolenstraat. Deze woningen worden anno 2012 verhuurd door woningcorporatie Ymere.

In de jaren zestig en zeventig kreeg woningbouwvereniging Zomers Buiten veel woningen in deze buurt in bezit, door een ruil met bezit van andere woningbouwverenigingen. Zomers Buiten kon daardoor een voortrekkersrol gaan spelen bij de stadsvernieuwing in deze buurt. De slechtste complexen werden gesloopt en vervangen door nieuwe woningwetwoningen. Complexen die in betere technische staat verkeerden werden gerenoveerd. Op enkele plekken ontstond door vertrek van industrie ruimte voor nieuwbouw, zoals eind jaren tachtig tussen de Van Reigersbergenstraat en de Kostverlorenvaart. Hier bouwde Zomers Buiten 402 woningen.

• 
  Zaagmolenstraat, ontwerp Berlage, gereed 1915
• 
  Rombout Hogerbeetsstraat, ontwerp Berlage, gereed 1915
• 
  Maatschappij voor Volkswoningen, gereed 1903
• 
  Frederik Hendrikstraat

Tussen 1990 en 2010 vormde de Frederik Hendrikbuurt samen met de Staatsliedenbuurt, de Spaarndammerbuurt en de Zeeheldenbuurt het stadsdeel Westerpark.

Door de buurt rijdt sinds 1929 over de Frederik Hendrikstraat tramlijn 3. Ook tramlijn 12, tramlijn 13 en tramlijn 23 hebben hier hun route gehad.