Houthavens (Amsterdam)

De Houthaven werd gegraven in 1876, gelijk met de aanleg van het Noordzeekanaal, voor het overslaan en opslaan van hout. Het was de eerste gegraven haven van Amsterdam. Toen het vervoer van hout steeds meer over de weg plaatsvond, werden de insteekhavens in 1945 gedempt.

Voor 1945 hadden alle in het gebied rond de Tasmanstraat en Spaarndammerstraat gevestigde houthandels het adres Houthaven. Na de Tweede Wereldoorlog verviel de straatnaam Houthaven en werden de nieuwe straatnamen ingevoerd: Archangelkade en -weg, Danzigerbocht en -kade, Gevleweg, Haparandaweg, Rigakade en Stavangerweg; die laatste kwam er pas na een herinrichting in de jaren zeventig.

De Minervahaven werd lange tijd gebruikt voor houtoverslag en er was houtverwerkende industrie gevestigd. Het aantal havengebonden activiteiten is evenwel sterk afgenomen. Het gebied wordt opnieuw ontwikkeld.

In het drijvend kantoorschip De Bonte Zwaan, gebouwd in 1966, was lange tijd de schippersbeurs voor de binnenvaart gevestigd. Het omvatte een winkel, bankkantoor en verschillende voorzieningen zoals kinderopvang en een kleuterschool. In 1998 sloot de schippersbeurs.

Sinds 2004 ligt De Bonte Zwaan aan de Haparandadam en dient als artistieke broedplaats met goedkope expositie- en werkruimte voor jonge kunstenaars. Schuin tegenover De Bonte Zwaan ligt een oude Amsterdamse stoompont, Pont 13, die nu dienstdoet als bar/restaurant.

Aan de Stavangerweg was rijkelijke huisvesting gerealiseerd voor zo'n 1.100 studenten in tijdelijke woningen en tussen 2004 en 2009 in het afgemeerde schip Rochdale One. Ook het stadsstrand Strand West lag aan de Houthaven. Het strand en de studentenwoningen zijn verdwenen voor de aanleg van de nieuwe woonwijk.

De Oude Houthaven heeft drie steigers, waarvan steiger A gebruikt wordt door voormalige schippers en steiger B en C door de beroepsvaart. In de Nieuwe Houthaven zijn ligplaatsen die specifiek voor duwbakken zijn ingericht. Geladen en lege duwbakken zijn gescheiden afgemeerd.

Op de Silodam, die de oostgrens van de Oude Houthaven markeert, staan twee markante graansilo's die in de jaren negentig zijn verbouwd tot luxe-appartementen-gebouwen, de Stenen Silo en Betonnen Silo. Ook staat hier op poten in het water een appartementengebouw uit 2002, ontworpen door het architectenbureau MVRDV.

Vanaf de pontsteiger aan de Tasmanstraat was er sinds 1957 het Distelwegveer, waarmee tot 30 maart 2007 ook auto's over het IJ konden worden overgezet. Tot 2015 voeren het Distelwegveer en het Houthavenveer van en naar de Distelweg en de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. In 2015 werd de aanlegsteiger tijdelijk verplaatst naar de Westerdoksdijk, vlak bij het Stenen Hoofd, vanwege de bouw van het Pontsteigergebouw. Vanaf de zomer van 2018 vertrekken de ponten (weer) vanaf (ongeveer) de oude plek.

Aan de Houthaven wordt in de jaren tien van de 21e eeuw flink gewerkt. De gedempte havens worden weer uitgegraven en er worden zeven kunstmatige eilanden aangelegd.[1] Hierop wordt een nieuw woon- en werkgebied gebouwd dat uit zo'n 1.700 woningen en 52.000 m² bedrijfsruimte zal bestaan.

Het 4e Gymnasium, eerst sinds 2008 gevestigd in een semi-permanent pand aan de Houthaven, werd met ingang van schoolseizoen 2016/'17 verplaatst naar de Archangelweg 4.

De voormalige pontsteiger aan de Tasmanstraat is het eerste project voor permanente nieuwbouw in de Houthavens. Daar verrees een 82 meter hoog gebouw, het zogenaamde Pontsteigergebouw (of Pontsteiger Waterpoort), met daarin voornamelijk woningen in het duurdere segment. De bouw duurde van juni 2015 tot zomer 2018.[2] Het gebouw werd ontworpen door Arons en Gelauff Architecten. Het pand kwam begin 2016 in het nieuws omdat het penthouse in het nog te bouwen pand verkocht was voor een bedrag rond de 16 miljoen euro aan de Amsterdamse horeca-ondernemer Won Yip.[3]

Langs de Spaarndammerdijk, een drukke weg (s102) tussen het centrum en de A10, is de Spaarndammertunnel gebouwd voor het autoverkeer. Daar bovenop komt een groengebied met een ventweg voor het buurtverkeer en de stadsbus.

In 1945, met het dempen van de insteekhavens, verviel de straatnaam Houthaven. De toen aangelegde straten kregen de namen van historische steden aan de Witte Zee, Oostzee en Noordzee: Archangelkade en Archangelweg, Danzigerbocht en Danzigerkade, Gevleweg, Haparandaweg, Rigakade en Stavangerweg (later vernoemd).

De in het tweede decennium van de 21e eeuw opgespoten eilanden heten: Wiborgeiland, Stettineiland, Revaleiland, Narva-eiland, Memeleiland, Libau-eiland en Karlskrona-eiland en zijn ook vernoemd naar steden rond de Oostzee. Het betreft deels de (Duitse) plaatsnamen van voor 1945.[1] De zeven nieuwe eilanden worden verbonden door vijftien bruggen. Ook de bruggen worden vernoemd naar steden rond de Oostzee.[4][5][6]

De Houthaven is vanuit het centrum bereikbaar met buslijn 48 en spitsbus 248 die in de wijk hun eindpunt hebben aan de Koivistokade evenals spitsbuslijn 222 die de wijk verbindt met Station Sloterdijk. Aan de rand van de wijk heeft buslijn 22 een halte bij de Oostzaanstraat.

Stopplaats Spaarndammerdijk-Houthaven was een voormalige halte aan de spoorlijn Amsterdam – Zaandam; geopend in 1891 en gesloten in 1900.

Zie de categorie Houthaven van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bruggen in Amsterdamse Houthavens
Elseneurbrug · Gevlebrug · Helsingforsbrug · Kalmarbrug · Kolbergbrug · Koningsbergenbrug · Kronstadtbrug · Lübeckbrug · Pernaubrug · Pilaubrug · Rostockbrug · Stralsundbrug · Windaubrug · Wisbybrug · Wismarbrug

Havens en werven in het Amsterdamse havengebied

Afrikahaven Zanzibarhaven Madagascarhaven Amerikahaven Alaskahaven Cacaohaven Texashaven Aziëhaven Australiëhaven Tasmaniëhaven ADM-haven Westhaven Hornhaven Moezelhaven Mainhaven Beringhaven Suezhaven Bosporushaven Sonthaven Jan van Riebeeckhaven Usselincxhaven C. Reynierszhaven Adenhaven Ashaven Petroleumhaven Coenhaven Mercuriushaven Vlothaven Neptunushaven Minervahaven Houthaven Nieuwe Houthaven Bewaarhaven Oude Houthaven Sixhaven Ponthaven IJhaven Ertshaven Spoorwegbassin Entrepothaven Shipdock NDSM Oranjewerf Oranjesluizen P.W.Alexandersluis Noordzeekanaal IJ Dirk Metselaarhaven Isaac Baarthaven Wim Thomassenhaven

Haven van Amsterdam

Afrikahaven: Zanzibarhaven · Mauritiushaven · Madagascarhaven Amerikahaven: Alaskahaven · Cacaohaven · Texashaven · Aziëhaven · Australiëhaven · Tasmaniëhaven ADM-haven, Westhaven: Hornhaven · Moezelhaven · Mainhaven · Beringhaven · Suezhaven · Bosporushaven · Sonthaven Jan van Riebeeckhaven: Usselincxhaven · Carel Reinierszhaven · Adenhaven · Ashaven Petroleumhaven Coenhaven Mercuriushaven: Vlothaven · Neptunushaven · Minervahaven · Nieuwe Houthaven Houthavens: Oude Houthaven Oostelijk Havengebied: De Ruijterkade · Oostelijke Handelskade · IJhaven · Ertshaven · Spoorwegbassin · Entrepothaven Noord: Shipdock · NDSM · Sixhaven · Ponthaven

Wijken en buurten in de stad Amsterdam

Amsterdam-Centrum · Amsterdam Nieuw-West · Amsterdam-Noord · Amsterdam-Oost · Amsterdam-West · Amsterdam-Westpoort · Amsterdam-Zuid · Amsterdam-Zuidoost · Amstel III · Admiralenbuurt · Amsteldorp · Andreas Ensemble · Apollobuurt · Bajes Kwartier · Banne Buiksloot · Bellamybuurt · Betondorp · Bijlmer · Binnenstad · Bloemenbuurt · Borgerbuurt · Borneo · Bos en Lommer · Buiksloot · Buiksloterham · Buikslotermeer · Buitenveldert · Bullewijk · Burgwallen Oude Zijde · Burgwallen Nieuwe Zijde · Centrumeiland · Chassébuurt · Chinatown · Cremerbuurt (Amsterdam) · Cruquius · Czaar Peterbuurt · Da Costabuurt · Dapperbuurt · De Aker · De Baarsjes · De Eendracht · De Heining · De 9 Straatjes · De Omval · De Pijp · Diamantbuurt · Driemond · Disteldorp · Dubbele Buurt · Duivelseiland · Elzenhagen · Erasmusparkbuurt · Floradorp · Frederik Hendrikbuurt · Gaasperdam · Gein · Geuzenveld · Gibraltarbuurt · Gouden Reael · Gulden Winckelbuurt · Grachtengordel · Haarlemmerbuurt · Hallenkwartier · Haveneiland · Havenstraatterrein · Haven-Stad · Helmersbuurt · Holendrecht · Hoofddorppleinbuurt · Houthaven · IJ-oevers · IJburg · IJdock · IJplein · Indische Buurt · Jan Maijenbuurt · Java-eiland · Jeruzalem · Jodenbuurt · Jordaan · Julianapark · Kadijken · Kadoelen · Kattenburg · Kinkerbuurt · KNSM-eiland · Kolenkitbuurt · Kop van Jut · Van der Kunbuurt . Laan van Spartaan · Landlust · Landstrekenbuurt . Lastage · Leidsebuurt · Marineterrein · Marken · Marktkwartier · Mercatorbuurt · Middelveldsche Akerpolder · Molenwijk · Museumkwartier · Nellestein · Nieuw Sloten · Nieuw-West · Nieuwe Pijp · Nieuwendam · Nieuwendammerdijk en Buiksloterdijk · Nieuwendammerham · Nieuwmarkt · Noorderhof · Noordse Bos . Olympisch Kwartier · Omval · Oostelijk Havengebied · Oostelijke Eilanden · Oostelijke Handelskade · Oostenburg · Oosterdokseiland · Oosterparkbuurt · Oostoever · Oostpoort · Oostzanerwerf · Osdorp · Oud Osdorp · Oud-Oost · Oud-West · Oud-Zuid · Oude Pijp · Overamstel · Overhoeks · Overtoombuurt · Overtoomse Buurt · Overtoomse Veld · Park Haagseweg · Park de Meer · Plan West · Plan Zuid · Planciusbuurt · Plantagebuurt · Postjesbuurt · Prinses Irenebuurt · Rapenburg · Reigersbos · Riekerpolder · Rieteilanden · Rietlanden · Rivierenbuurt · Robert Scottbuurt · Roeterseiland · Ruigoord · Schinkelbuurt · Science Park · Sloten · Sloterdijk · Sloterdijk Centrum · Slotermeer · Slotervaart · Sluisbuurt · Spaarndammerbuurt · Spieringhorn · Sporenburg · Staatsliedenbuurt · Stadionbuurt · Steigereiland · Transvaalbuurt · Trompbuurt · Tuindorp Buiksloot · Tuindorp Buiksloterham · Tuindorp Nieuwendam · Tuindorp Oostzaan · Tuttifruttidorp · Uilenburg · Universiteitskwartier · Van der Pekbuurt · Van Lennepbuurt · Venserpolder · Vlooienburg · Vogelbuurt · Vogeldorp · Vogeltjeswei · Volewijck · Vondelparkbuurt · Vrije Geer · Waalseiland · Watergraafsmeer · Waterlandpleinbuurt · Waterwijk · Weesperbuurt · Weespertrekvaartbuurt · Weesperzijde · Westelijke Eilanden · Westelijke Tuinsteden · Westerdokseiland · Westerpark · Westpoort · Willemspark · Wittenburg · Zeeburg · Zeeburgereiland · Zeeheldenbuurt · Zuidas · Zuideramstel