Ransdorp

Al eeuwenlang is melkveehouderij de belangrijkste activiteit. Vroeger ging de verse melk met melkschuiten rechtstreeks naar Amsterdam om daar huis-aan-huis verkocht te worden.

Ransdorp was tot 1921 een zelfstandige gemeente, waartoe vanaf 1818 ook de dorpen Holysloot en Durgerdam behoorden, en vanaf 1857 tevens Schellingwoude. Tijdens de watersnood van 1916 hadden de dorpen veel schade opgelopen. De dorpen waren niet in staat deze uit eigen middelen te herstellen, daarom liet men zich in 1921 vrijwillig annexeren door Amsterdam. Voorwaarde was echter wel dat Amsterdam zou zorgen voor een goede infrastructuur.

De watersnood van 1916 was niet de eerste die Ransdorp en de omgeving trof - vooralsnog wel de laatste dankzij de Afsluitdijk. Waterland kent al sinds de Sint-Elisabethsvloed uit de 15e eeuw een lange geschiedenis van overstromingen. In 1916 was het bijna een eeuw geleden dat het gebied door een watersnood getroffen werd. Dat was tijdens de stormvloed van 1825, toen tijdens een zware storm het verdedigingswerk de Stenen Beer nabij het Kinselmeer in de Zuiderzee verdween.

Niet alleen overstromingen teisterden Ransdorp. Tijdens de Tachtigjarige oorlog werd Ransdorp verwoest door zowel de Spanjaarden als de Geuzen. De Geuzenleider Diederik Sonoy voerde er als vertegenwoordiger van Willem van Oranje, een waar schrikbewind tegen de katholieken. In november 1572 werden te Ransdorp de Martelaren van Ransdorp, franciscaner broeders, opgehangen na marteling. Voordien was Ransdorp een welvarende middelgrote plaats, waar veel zeelieden woonden. Na de verwoestingen zochten echter veel inwoners hun toevlucht in Amsterdam. Van het oude Ransdorp is slechts de kerktoren overgebleven.

In 1840 had het dorp ca. 44 huizen met ca. 292 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 120 huizen met ca. 300 inwoners.[1]

Ransdorp vormt samen met Holysloot en Durgerdam onderdeel van een stiltegebied. Het gebied is een locatie voor fiets- en wandelrecreatie. De oude dorpskernen en het open rustige karakter van het landelijk gebied maken het tot een cultuurhistorische publiekstrekker.

De toren van Ransdorp is 32 meter hoog en werd gebouwd tussen 1502 en 1542 in gotische stijl naar een ontwerp van Jan Poyt. In 1542 was het geld op, zodat het niet meer mogelijk was om de torenspits te bouwen. De aanpalende kerk is van latere datum; de oorspronkelijke ging in 1615 verloren door brand als gevolg van een blikseminslag. De toren en de kerk werden tussen 1936 en 1938 gerestaureerd. De toren deed tijdens de Tweede Wereldoorlog dienst als uitkijkpost voor de Duitsers. Het kerkgebouw werd in 2006 door Stadsherstel Amsterdam gerestaureerd. De grafzerken in de vloer, de preekstoel, het doophek, het kerkorgel en de kroonluchter zijn bewaard gebleven.

In 1949 werd door de Enhabo een volledig op Amsterdams grondgebied gereden nieuwe lijn 5 geopend als opvolger van de in 1932 opgeheven GTA buslijn M naar Nieuwendam. De lijn verbond het Tolhuis met de dorpen in Landelijk Noord. De gemeente Amsterdam, die het belang van de lijn erkende, vergoedde een deel van het exploitatietekort. Sinds 1966 werd de exploitatie door de gemeente zelf uitgevoerd als buslijn 30, die van maandag tot en met vrijdag overdag elk uur het dorp met Durgerdam, Schellingwoude, Nieuwendam en met winkelcentrum Boven 't Y verbond en met Holysloot. Sinds 3 februari 2018 is de lijn uitbesteed als vraagafhankelijk openbaar vervoer aan taxibedrijf RMC.

• 
  Gemeente Ransdorp 1865
• 
  Houten stolpboerderij en de toren van Ransdorp in 1957.
• 
  De toren van Ransdorp steekt hoog uit boven het landschap van Waterland.
• 
  Het oude raadhuis van de voormalige gemeente Ransdorp.
• 
  De kerktoren van Ransdorp.
• 
  Tekening van Rembrandt.
• 
  Gevelsteen van de Unie van Waterland op het voormalig raadhuis.
• 
  Ophaalbrug met in de verte Ransdorp (1960)

• De Waterlandse Zeedijk, de geschiedenis van een oude zeedijk in Amsterdam-Noord. Uitgave Stichting Historisch Centrum Amsterdam-Noord, 1994.
• Als Amsterdam zich over ons ontfermt, de geschiedenis van de inlijving bij Amsterdam van de gemeenten Buiksloot, Nieuwendam en Ransdorp in 1921. Uitgave Stichting Historisch Centrum Amsterdam-Noord, 1996.
• Terugblikken op Waterland. Hoofdstukken uit de geschiedenis van Amsterdam-Noord. Uitgave Stichting Historisch Centrum Amsterdam-Noord, 2000. ISBN 90-801180-4-4

• Lijst van burgemeesters van Ransdorp
• Lijst van rijksmonumenten in Ransdorp

Zie de categorie Ransdorp van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Plaatsen in de gemeente Amsterdam
Amsterdam · Buiksloot · Driemond · Durgerdam · Holysloot · 't Nopeind · Oud Osdorp · Ransdorp · Ruigoord · Schellingwoude · Het Schouw · Sloten · Sloterdijk · Zunderdorp

Door Amsterdam (gedeeltelijk) geannexeerde gemeenten
Buiksloot · Haarlemmerliede · Landsmeer · Nieuwendam · Nieuwer-Amstel · Oostzaan · Ransdorp · Sloten · Watergraafsmeer · Weesperkarspel

Wijken en buurten in de stad Amsterdam

Amsterdam-Centrum · Amsterdam Nieuw-West · Amsterdam-Noord · Amsterdam-Oost · Amsterdam-West · Amsterdam-Westpoort · Amsterdam-Zuid · Amsterdam-Zuidoost · Amstel III · Admiralenbuurt · Amsteldorp · Andreas Ensemble · Apollobuurt · Bajes Kwartier · Banne Buiksloot · Bellamybuurt · Betondorp · Bijlmer · Binnenstad · Bloemenbuurt · Borgerbuurt · Borneo · Bos en Lommer · Buiksloot · Buiksloterham · Buikslotermeer · Buitenveldert · Bullewijk · Burgwallen Oude Zijde · Burgwallen Nieuwe Zijde · Centrumeiland · Chassébuurt · Chinatown · Cremerbuurt (Amsterdam) · Cruquius · Czaar Peterbuurt · Da Costabuurt · Dapperbuurt · De Aker · De Baarsjes · De Eendracht · De Heining · De 9 Straatjes · De Omval · De Pijp · Diamantbuurt · Driemond · Disteldorp · Dubbele Buurt · Duivelseiland · Elzenhagen · Erasmusparkbuurt · Floradorp · Frederik Hendrikbuurt · Gaasperdam · Gein · Geuzenveld · Gibraltarbuurt · Gouden Reael · Gulden Winckelbuurt · Grachtengordel · Haarlemmerbuurt · Hallenkwartier · Haveneiland · Havenstraatterrein · Haven-Stad · Helmersbuurt · Holendrecht · Hoofddorppleinbuurt · Houthaven · IJ-oevers · IJburg · IJdock · IJplein · Indische Buurt · Jan Maijenbuurt · Java-eiland · Jeruzalem · Jodenbuurt · Jordaan · Julianapark · Kadijken · Kadoelen · Kattenburg · Kinkerbuurt · KNSM-eiland · Kolenkitbuurt · Kop van Jut · Van der Kunbuurt . Laan van Spartaan · Landlust · Landstrekenbuurt . Lastage · Leidsebuurt · Marineterrein · Marken · Marktkwartier · Mercatorbuurt · Middelveldsche Akerpolder · Molenwijk · Museumkwartier · Nellestein · Nieuw Sloten · Nieuw-West · Nieuwe Pijp · Nieuwendam · Nieuwendammerdijk en Buiksloterdijk · Nieuwendammerham · Nieuwmarkt · Noorderhof · Noordse Bos . Olympisch Kwartier · Omval · Oostelijk Havengebied · Oostelijke Eilanden · Oostelijke Handelskade · Oostenburg · Oosterdokseiland · Oosterparkbuurt · Oostoever · Oostpoort · Oostzanerwerf · Osdorp · Oud Osdorp · Oud-Oost · Oud-West · Oud-Zuid · Oude Pijp · Overamstel · Overhoeks · Overtoombuurt · Overtoomse Buurt · Overtoomse Veld · Park Haagseweg · Park de Meer · Plan West · Plan Zuid · Planciusbuurt · Plantagebuurt · Postjesbuurt · Prinses Irenebuurt · Rapenburg · Reigersbos · Riekerpolder · Rieteilanden · Rietlanden · Rivierenbuurt · Robert Scottbuurt · Roeterseiland · Ruigoord · Schinkelbuurt · Science Park · Sloten · Sloterdijk · Sloterdijk Centrum · Slotermeer · Slotervaart · Sluisbuurt · Spaarndammerbuurt · Spieringhorn · Sporenburg · Staatsliedenbuurt · Stadionbuurt · Steigereiland · Transvaalbuurt · Trompbuurt · Tuindorp Buiksloot · Tuindorp Buiksloterham · Tuindorp Nieuwendam · Tuindorp Oostzaan · Tuttifruttidorp · Uilenburg · Universiteitskwartier · Van der Pekbuurt · Van Lennepbuurt · Venserpolder · Vlooienburg · Vogelbuurt · Vogeldorp · Vogeltjeswei · Volewijck · Vondelparkbuurt · Vrije Geer · Waalseiland · Watergraafsmeer · Waterlandpleinbuurt · Waterwijk · Weesperbuurt · Weespertrekvaartbuurt · Weesperzijde · Westelijke Eilanden · Westelijke Tuinsteden · Westerdokseiland · Westerpark · Westpoort · Willemspark · Wittenburg · Zeeburg · Zeeburgereiland · Zeeheldenbuurt · Zuidas · Zuideramstel