Jellum
Jellum is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 5° 45′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 145[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9026 | ||||
| Netnummer | 058 | ||||
| Woonplaatscode | 2022 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N31 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Jellum | |||||
 | |||||
| |||||
Het ligt ten zuidwesten van de stad Leeuwarden, tussen Boksum en Beers. Jellum is een lintdorp langs de zeedijk, de Hegedyk, van de vroegere Middelzee. Aan de oostkant van het dorpsgebied stroomt de Zwette en loopt de N31. In 2019 telde het dorp 145 inwoners.
Het vormt met Beers een tweelingdorp, in de twintigste eeuw zijn de twee ook wat met elkaar vergroeid aan de Hegedijk waar de hoofdkern van Jellum samenkomt met een buurtje van Beers. De twee dorpen hebben ook samen een dorpsbelangenvereniging.
Geschiedenis
Oorspronkelijk is het dorp op een terp ontstaan maar later ontwikkelde het zich langs de Hegedijk. Het bestond lang uit twee aparte kernen, de hoofdkern Jellum en de buurtschap Noordburen. Deze groeide in de 20ste eeuw samen, maar door de openheid van het verbindende lint zijn de twee kernen nog zichtbaar.
Bij het treinspoor is nog een oude stinswier te vinden. Deze was vooral bedoeld om boeren en hun vee te beschermen wanneer er sprake zou zijn van hoogwater. Op de stinswier heeft waarschijnlijk ook een stenen toren gestaan. Er heeft verder ook een state gestaan in Jellum, de Jellum State Mamminga.
In de 13e eeuw werd het dorp vermeld als Helmum, circa 1482 zowel Jhelum als Hellum, in 1495 als Hiellum, in 1505 als Hyellum en in 1526 als Jellum. De plaatnaam duit waarschijnlijk op het feit dat het een woonplaats (heem/um) was van de persoon Helm.
Jellum maakte deel uit van de gemeente Baarderadeel tot deze per 1 januari 1984 opging in de nieuwe gemeente Littenseradeel. Per 1 januari 2018 maakt Jellum deel uit van de gemeente Leeuwarden.[2]
Kerk
De kerk van Jellum uit 1700 werd in 1832 en 1893 getroffen door bliksem. In 1983 brandde de kerk echter volledig af waarna een nieuwe kerk werd gebouwd. Deze nieuwe Kerk van Jellum is een vijfzijdig gesloten zaalkerk met een ingezwenkte spits.
Treinstation
Van 1883 tot 1938 had Jellum, samen met het dorp Boksum, een station aan de spoorlijn van Leeuwarden naar Stavoren, Jellum-Boxum genaamd.
Sport
Samen met Jellum kent het de kaatsvereniging de Twa Doarpen.
Cultuur
Beers en Jellum hebben tezamen ook de toneelvereniging Nij Libben. Beers heeft het dorpshuis van het tweelingdorp, genaamd d’Ald Skoalle. Het verwijst naar het feit dat het in een voormalige school is gevestigd, die dateert uit 1865.
Geboren
- Rely Jorritsma (1905-1952), dichter, schrijver
- Piet de Boer (1946), schaatser
Overleden
- Tiny Mulder (1921-2010), verzetsvrouw, journaliste, schrijfster en dichteres
Openbaar vervoer
- Buslijn 93: Sneek - Scharnegoutum - Deersum - Oosterwierum - Mantgum - Jorwerd - Weidum - Beers - Jellum - Boksum - Leeuwarden v.v.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Jellum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |