Aegum
Aegum (officieel, Fries: Eagum) is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 8′ NB, 5° 50′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 40[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9006 | ||||
| Netnummer | 058 | ||||
| Woonplaatscode | 2524 | ||||
| |||||
Het ligt ten noorden van Grouw en ten noordoosten van Idaard. Het dorpsgebied ligt tussen de wateren Aegumerdiep en De Jokse. Het vormt eenheid met Idaard en wordt ook wel aangeschreven als tweelingdorp. Tezamen vormen ze ook een gezamenlijke gemeenschap met Friens en Roordahuizum.
In 2019 telde het dorp 40 inwoners. Het is een van de kleinere dorpen van de Friesland en wordt ook weleens aangeduid als een buurtschap omdat het maar een kleine open dorpskern heeft van enkele huizen en boerderijen. Volgens een oud Fries rijmpje wel het middelpunt van Friesland.
Eagum leit mids yn'e wrâld.
trije hoannestappen fan de toer dêr is it middelpuntsje
en dy't it net leauwe wol, kin't neitrêdzje.
Het dorp heeft zelfs een gedenksteentje dat dit middelpunt vastlegt en door onder anderen Groningse studenten nog weleens bezocht wordt in verband met hun ontgroeningsrituelen.
Geschiedenis
Aegum is ontstaan op een terp, waarschijnlijk ontstaan als een huisterp. Wanneer het zich tot een terpdorp ontwikkelde is niet bekend. Door de ligging aan de wateren had het zeker ook potentie om groter te groeien over de eeuwen heen maar het agrarische dorp bleef een relatief kleine nederzetting.
De eerste vermelding van de plaats is zover bekend wanneer het in 1450 werd vermeld als Aghem. In 1509 werd het vermeld als toe Aeghum en in 1579 als Aegum. Die laatste en de schrijfwijze Ægum komen daarna tot de 19e eeuw voor. In 1839 spreekt men van zowel Aegum als Egum. De plaatsnaam wijst vermoedelijk naar het feit dat het een woonplaats (heem/um) van de persoon Age.
In 1511 waren in het Register van Aanbring voor het dorp 6 adressen geregistreerd. Aegum lag aan het Wargaastermeer en de visserij was naast het boeren dan ook een belangrijke bron van inkomsten. Maar in 1633 werd het meer drooggemaakt door Paulus Jansz Cley. Hij en zijn zoon Wilhelm Cley werden later in de kerk begraven.
Paulus Janz. Cley zijn grafzerk ligt als monument aan de Wargaaster zijde in de Wargaastermeerpolder, ook is in Warga een straat naar hem vernoemd. Aegum bleef ook zonder de visserij bestaan, en in de 17e en 18e eeuw had Aegum negen boerderijen. In de 20e eeuw was het aantal wederom rond de vijf, waarbij op de meeste plaatsen niet meer gewoond werd.
Bestuurlijk maakte Aegum tot de gemeentelijke herindeling in 1984 deel uit van de gemeente Idaarderadeel, die toen samen met Rauwerderhem en een groot deel van Utingeradeel opgegaan is in de nieuwe gemeente Boornsterhem. Op 1 januari 2014 werd deze gemeente opgeheven, waarop Irnsum onderdeel werd van de gemeente Leeuwarden.
Sinds januari 1989 is de officiële naam van het dorp het Friestalige Eagum. In de gemeente Leeuwarden zijn de Nederlandse plaatsnamen de officiële, behalve voor de plaatsen die werden overgenomen van de opgeheven gemeente Boornsterhem, waarbij de officiële status van de Friestalige namen werd gehandhaafd.
Kerktoren
De kerktoren van Aegum dateert gezien de bouwstijl de toren uit de 13e eeuw. In het begin van de 16e eeuw kreeg de toren een zaal. De kerk zelf was in 1777 zo slecht geworden, dat deze afgebroken werd, en vervangen door een nieuwe die in 1778 gereed was. Die kerk werd vervolgens in 1838 verkocht om afgebroken te worden.
Dat is in 1856 uiteindelijk ook gebeurd, maar de toren is wel blijven staan en is in 1983 gerestaureerd. In Aegum gaat het verhaal dat de stenen van het kerkgebouw destijds zijn hergebruikt voor het bouwen van een kroeg in Opeinde.
Molen
Ten zuiden van het dorp staat een Amerikaanse windmotor.
Cultuur
Met de drie andere dorpen deelt het de organisatie Swen Swette die culturele evenementen organiseert in de dorpen.
Bevolkingsontwikkeling
| 1954 | 1959 | 1964 | 1969 | 1972 | 1974 | 1981 | 1990 | 1992 | 1995 | 1998 | 2002 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2012 | 2018 | 2019 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 47 | 35 | 28 | 37 | 40 | 41 | 30 | 26 | 24 | 21 | 21 | 26 | 30 | 29 | 29 | 30 | 30 | 29 | 28 | 40 | 40 |
Trivia
De Amerikaanse acteurs Henry Fonda en Jane Fonda stammen af van Jelle Douwes Fonda[2], die in 1616 in Aegum geboren werd[3].
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Eagum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |