Mantgum
Mantgum is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 8′ NB, 5° 43′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.155[1] | ||||
| Overig | |||||
| Postcode | 9022 | ||||
| Woonplaatscode | 2027 | ||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Dorpsbeeld | |||||
 | |||||
| |||||
Het ligt ten noordoosten van Sneek en ten zuidwesten van Leeuwarden, tussen de dorpen Weidum en Oosterwierum. Door het dorp stroomt de Mantgummervaart. De dorpskern ligt ten westen van de Hegedijk.
In 2019 telde het dorp 1.155 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Schillaard en Tjeintgum. Tot een grenscorrectie in de 20ste eeuw viel ook een stukje van de buurtschap Jet onder het dorp.
Geschiedenis
Het dorp is ontstaan op een terp dat was opgeworpen langs de Westelijke oever van de Middelzee. Het wordt nog altijd een terpdorp genoemd. Een deel van de terp is wel afgegraven. Het dorp werd in de 13e eeuw vermeld als Mantingum, in 1329 als Mantinge, in 1386 als Mantinge en Mantingh in 1461 als Mantegum en in 1505 als Mantghum.
De plaatsnaam zou verwijzen naar het feit dat het de woonplaats (heem/um) was van het geslacht Mantinge, ook wel aangeduid als het geslacht Mantinga.
Tussen 1908 en 1984 was het de hoofdplaats van de gemeente Baarderadeel. Deze gemeente ging per 1 januari 1984 op in de toen nieuwe gemeente Littenseradeel. Per 1 januari 2018 maakt Mantgum deel uit van de gemeente Leeuwarden.
Beschermd dorpsgezicht
Het dorp bestaat uit veel kenmerkende dorpswoningen. Mantgum trok veel renteniers. De rentenierswoningen zijn er in allerlei soorten en maten, alle met ruime tuinen met dikwijls monumentaal geboomte. Eén tuin, aangelegd in Engelse landschapsstijl, compleet met een prieeltje en een vijver, bevindt zich nog in originele staat.
De dorpskom van Mantgum is aangewezen als beschermd dorpsgezicht en is daarmee een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Er staan dan ook aardig wat rijksmomenten in het dorp, zie ook de Lijst van rijksmonumenten in Mantgum.
Kerk
De Mariakerk van Mantgum dateert uit rond 1500. De kerk verving een ouder kerk, die uit rond 1200 stamde.
Molen
Ten zuidoosten van het dorp staat en ten noordoosten van de buurtschap Kerkeburen staat de Mantgumermolen, een Amerikaanse windmotor.
Sport
Sinds 1903 kent het dorp de kaatsvereniging Jacob Klaver. Verder kent het onder meer de korfbalvereniging WWC, Mantgumer Tennis Club en de tafeltennisvereniging MTV'14.
Cultuur
Het dorp heeft een eigen dorpshuis, het betreft het Multifunctioneel Centrum Wjukken. Tussen 1977 en 1999 was het dorpshuis gevestigd in een voormalige school. Het dorp kent de maandelijks dorpskrant ‘Mandeguod’ en verder heeft het de mannenkoor Mantgumer Maten.
Onderwijs
Het dorp heeft een eigen basisschool, De Gielguorde geheten. Daar is de westside mantgum ontstaan.
Bekende (ex)-inwoners
De politicus en burgemeester Pier van Gosliga (1926-) groeide op in Mantgum. Ook het gezin van Farshad Bashir kwam er te wonen nadat ze uit Afghanistan waren gevlucht.
Openbaar vervoer
- Trein: station Mantgum, gelegen aan de spoorlijn Leeuwarden - Stavoren. Hier stopt drie keer per uur de stoptrein Leeuwarden - Sneek en één keer per uur de stoptrein Leeuwarden - Stavoren.
- Bus: lijn 93: Sneek - Scharnegoutum - Deersum - Oosterwierum - Mantgum - Jorwerd - Weidum - Beers - Jellum - Boksum - Leeuwarden v.v.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Mantgum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |