Grote of Martinikerk (Doesburg)
De Grote of Martinikerk is de hoofdkerk van de Hanzestad Doesburg in de provincie Gelderland. Andere gebruikte namen zijn: Hervormde Kerk, Sint-Maartenskerk en Sint-Martinuskerk. Hij is gebouwd in laatgotische stijl.
Grote of Martinikerk
| ||||
 | ||||
Martinikerk (2015) | ||||
| Plaats | Doesburg | |||
| Coördinaten | 52° 1′ NB, 6° 8′ OL | |||
| Gebouwd in | 15e eeuw | |||
| Restauratie(s) | 1945-1972 (herbouw) | |||
| Monumentnummer | 12981, 12982 | |||
| Architectuur | ||||
| Toren | Hoogte 94 m | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| Afbeeldingen | ||||
 | ||||
Interieur (2016) | ||||
| ||||
Geschiedenis
De voorganger van de huidige kerk werd in 1340 verwoest bij een overstroming. De nieuwe kerk, ook gewijd aan Sint Maarten, werd in het hart van de stad gebouwd. De huidige vorm ontstond in hoofdzaak in de 15e eeuw. Rond 1430 was de toren gereed. In 1483 richtte een brand grote schade aan. Hierna werd de kerk in de oude vorm weer opgetrokken. Aan het formaat en de rijke afwerking is te zien dat Doesburg destijds een belangrijke Hanzestad was. De vorm is een basiliek in zogeheten Nederrijnse gotische stijl, zonder dwarsschip. De zijbeuken lopen door langs de toren en tot langs het koor. Oorspronkelijk bezat waarschijnlijk het hele schip stenen gewelven, nu resten alleen nog in de zijbeuken netgewelven. In 1547 zorgde blikseminslag voor veel brandschade; enkele traveeën van het schip verloren toen hun gewelven. In 1552 kwam er nog een gewelf naar beneden, zoals nog te lezen valt op een pilaar. Sinds 1888 heeft het schip houten gewelven.
In 1586 is Doesburg overgegaan tot de Reformatie en sindsdien wordt de kerk ook vaak Grote of Hervormde Kerk genoemd. De toren werd in 1672 in brand geschoten door de Fransen. In 1717 was het weer de bliksem die brand veroorzaakte. In 1783 was deze kerk de eerste in de Nederlanden die voorzien werd van een bliksemafleider.
Op 15 april 1945 bliezen de terugtrekkende Duitsers de toren op, waarbij ook het schip grote schade opliep. In 1965 was de toren weer hersteld tot de oude hoogte van 94 meter, waardoor deze thans de hoogste kerktoren van Gelderland is en de op zeven na hoogste van Nederland. De restauratie van het gehele kerkgebouw was afgerond in 1972.
Inventaris
Een aantal kleine wapen-grafzerken dateren van de 16e eeuw. Uit de 17e eeuw zijn de preekstoel, een doophek, banken, een avondmaalstafel en twee kronen.
In de zuidelijke zijbeuk bevindt zich een muurschildering van de Heilige Agnes, wellicht nog 15e-eeuws. In het Annakoor zijn gewelfschilderingen van omstreeks 1530. Op de pijlers bevinden zich schilderingen met aan de ene kant telkens een van de 12 artikelen van de Apostolische geloofsbelijdenis en aan de andere kant een corresponderende Bijbeltekst.
Externe link
 |
Zie de categorie Grote of Martinikerk (Doesburg) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |