Bever (dier)

Burcht van een bever

Bevers bouwen een burcht, die tot 2 meter hoog is, terwijl de doorsnede wel 10 meter kan bedragen. De ingang hiervan bevindt zich onder water, waardoor ze onbereikbaar zijn voor roofdieren. De burcht, bestaande uit een holle berg takken, bevindt zich verder boven water. Hij heeft een 'natte kamer', waar de bever het water uit zijn vacht schudt, en een droge, met houtsnippers gestoffeerde nestkamer. De nestkamer ligt circa 20 cm boven het waterniveau en heeft een luchtgat. 's Zomers wordt om te rusten daarnaast vaak gebruikgemaakt van een leger: een ondiep kuiltje aan de oever onder struiken of andere dichte begroeiing met platgelegde vegetatie of houtsnippers.

Beverdam op de Smilga (in Litouwen)

Bevers leggen ook soms dammen en kanaaltjes tot zo'n 150 meter lang aan. Daarmee kan de waterhoogte in de omgeving van de burcht worden gereguleerd, zodat deze constant op dezelfde hoogte blijft en de burcht niet onder water loopt. Ook wordt hierdoor het foerageergebied vergroot. Bovendien ontstaan vaak kunstmatige meertjes. Bij hoge uitzondering worden dammen van 800 meter gebouwd, maar dammen van meer dan 150 meter zijn geen uitzondering. Als bouwmateriaal gebruiken ze stammen, takken, modder en stenen. Hiervoor kunnen 100 cm dikke bomen worden geveld. Een bever kan een 25 centimeter dikke boom omknagen in minder dan vier uur.

's Winters bevriest het water, waardoor ze niet naar boven kunnen om te ademen. Om dat toch te kunnen doen, maken ze een gat in de dam, zodat het water wegstroomt. Het water heeft zo plaatsgemaakt voor lucht.

In België is een eerste succesvolle herintroductie geweest in de jaren 90 van de 20e eeuw. Er zijn toen 100 bevers uitgezet in de omgeving van Wibrin, een deelgemeente van Houffalize, in de Ardennen.

In 2007 zag men een bever in de Vlassenbroekse polder bij Dendermonde en later werd er ook nog één uitgezet aldaar. Vijf jaar later, in 2012, bleken ze zich voortgeplant te hebben.[9] Nog een jaar later, in 2013, verscheen er een in Lebbeke aan de Dender, waarschijnlijk een afstammeling van de bevers uit Dendermonde.[10]

In de Dijlevallei onder Leuven in Vlaanderen en Wallonië komen ook bevers voor. Deze zijn afkomstig van een uitzetproject in Wallonië in 2000 en één in Vlaanderen in 2003.

In 2012 dook een bever op in het natuurreservaat Molsbroek aan de Durme bij Lokeren.[11]

Op een afgesloten Leiearm op de grens van Deinze en Zulte werd eveneens eind 2015 een bever waargenomen.[12]

In 1998 werden in de vallei van de Lienne, een zijrivier van de Amblève in de buurt van Lierneux, 101 Beierse bevers uitgezet door particulier Olivier Rubbers. Omdat hij dat op eigen houtje deed, zonder vergunning om deze beschermde diersoort te vervoeren, werd hij voor de rechter gedaagd. Deze procedureslag bij het Hof van Cassatie en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens houdt tot vandaag (anno 2011) aan. De beverpopulatie groeide ondertussen fors en de inmiddels 250 beverburchten zorgden voor overlast, waardoor vergunningen werden afgeleverd om beverburchten af te breken en bevers af te schieten. La Coalition Nature, vertegenwoordigd door advocaat Alain Lebrun, daagt daarom nu Philippe Blérot voor de rechter, algemeen inspecteur bij het Waalse Département de la nature et des forêts, die tegen het advies van de Conseil supérieur wallon de la conservation de la nature in deze vergunningen afleverde.[13]

Eind 2015 werd in de Boven-Schelde in Asper een bever gespot.[14][13]

Beverburcht langs de IJssel (bij Deventer)

De soort leeft in Nederland in een aantal zich goed ontwikkelende populaties die qua leefgebied naar elkaar toegroeien. Nadat de bever sinds 1826 niet meer was gezien, vonden in 1988 herintroducties plaats in de Biesbosch en de Gelderse Poort. In 2002 werd de bever uitgezet langs de Maas en in 2008 in Drenthe en Groningen. Ook in Flevoland, aan de randmeren oostelijk daarvan en langs de gehele Gelderse IJssel in Gelderland hebben zich sindsdien bevers gevestigd. Anno 2016 vond de provincie Limburg dat daar te veel bevers waren en werd het dier beschouwd als een potentiële bedreiging voor dijken.

In de Biesbosch zijn tussen 1988 en 1992 42 bevers uitgezet. De eerste exemplaren waren afkomstig uit het Elbegebied in de toenmalige DDR. Er leefden na een aanvankelijk moeizame start vanaf 1988, met veel sterfte, in het jaar 2000 circa 100 exemplaren. De Biesbosch blijkt geen ideale biotoop: de beverterritoria zijn er groot (een teken dat er per oppervlakte-eenheid niet zoveel te eten te vinden is) en in dode bevers wordt erg veel cadmium in de lever en de nieren aangetroffen, afkomstig uit de wilgenbast, die het hoofdbestanddeel van hun dieet in de Biesbosch uitmaakt. Wilgen concentreren dit zware metaal uit de bodem. Ook worden er in de Biesbosch belangrijk minder jongen geboren dan op andere locaties, zodat de populatie maar langzaam groeit. De maximaal haalbare beverpopulatie voor de Biesbosch wordt geschat op circa 190 exemplaren. In februari 2005 is er uitbreiding in De Avelingen richting Gorinchem geconstateerd.

Bevers migreerden vanaf circa 2011 vanuit de Biesbosch naar de grienden langs de Oude Maas. Anno 2017 zijn onder meer bij Rhoon, Hoogvliet en Spijkenisse burchten of vraatsporen gezien.[15]

Datzelfde jaar werd hij ook gespot in de "mini-Biesbosch", meer bepaald het Haagse Beemdenbos in Breda, en anno 2019 is dit zelfs een stel geworden. Verder zijn er wat de provincie Noord-Brabant betreft ook nog gesignaleerd in Roosendaal, Oosterhout, Geertruidenberg en Sprang-Capelle.[16]

In Flevoland is een aantal bevers ontsnapt uit Natuurpark Lelystad. Ook deze dieren doen het goed. In 2005 werd door Staatsbosbeheer gemeld dat er 14 burchten zijn in Flevoland. Tijdens een telling in 2011 zijn er 74 bevers geteld, maar volgens de deskundigen zouden het er ook meer dan 100 kunnen zijn omdat tijdens zo'n telling nooit alle bevers geteld kunnen worden.

In de Gelderse Poort leefden in 2000 circa 80 exemplaren.

Eind 2008 is begonnen met de introductie van de bever in de Hunzevallei en het Zuidlaardermeergebied op de grens van de provincies Drenthe en Groningen. Het doel is dat de bever na de Hunzevallei ook de Noord-Drentse en Groninger beekdalen zal koloniseren.[17]

Sinds 2010 worden op een groeiend aantal plaatsen verspreid over de hele lengte van de IJssel burchten aangetroffen. De bevers zijn oorspronkelijk waarschijnlijk afkomstig uit Flevoland, Drenthe of de Gelderse Poort.

In 1992 zijn er op verscheidene plekken in het Nederlands-Limburgse Maasdal en belendende beekdalen bevers uitgezet. De eerste dieren waren afkomstig uit de Eifel. In 2002 werden tien exemplaren geteld. Sindsdien breidde de populatie zich uit met een snelheid die ook van de Ardennen bekend is. De dieren begonnen steeds vaker voor overlast te zorgen en in 2014 zette de provincie een 'bevervisie' op papier. 'Probleembevers' werden door provincie en waterschap als serieus probleem onderkend. Anno 2016 ontwikkelt men vormen van 'bevermanagement'. Naast beverwerende maatregelen en wegvangen wordt afschieten in de toekomst niet uitgesloten.[18][19]

In 2018 en 2019 zijn op verscheidene plaatsen in Twente en de Achterhoek vraatsporen van bevers aangetroffen, onder andere langs de Schipbeek bij Diepenheim en langs het Twentekanaal.

In 2009 leefden er alweer ongeveer 900 bevers in de Ardennen. Vlaanderen telde anno 2012 circa 100 bevers.[20] In 2005 werd de beverpopulatie in Nederland door Staatsbosbeheer geschat op 200 exemplaren, in 2012 was dat aantal verdrievoudigd tot 600. De bever stond in 2012 (nog) op de rode lijst met de status 'gevoelig'. De Zoogdiervereniging VZZ heeft in dat jaar becijferd dat bij ongewijzigd beleid in 2035 de populatie uit 7.000 exemplaren zou kunnen bestaan. De verschillende deelpopulaties zullen waarschijnlijk binnen afzienbare tijd op elkaar gaan aansluiten. Er wordt gewerkt aan het voorkomen van schade aan landbouwgewassen en boomteelt. Ook wateroverlast en graafschade aan wegen en dijken vormen potentiële problemen.[21]