Milt

De milt is een orgaan dat voorkomt bij gewervelde dieren. De milt is onderdeel van het lymfesysteem, maar anders dan lymfeklieren opgenomen in de bloedcirculatie. De milt kan worden gezien als de lymfeklier van het bloed. In de milt worden plasmacellen gevormd uit B-lymfocyten en worden rode bloedcellen afgebroken en het daarbij vrijkomende ijzer opgeslagen, maar de milt bevat ook een zeker reservoir aan bloed. Ook draagt de milt bij aan de verwijdering van afvalstoffen uit het bloed. De milt is niet per se onmisbaar en kan dus zo nodig operatief verwijderd worden (splenectomie). Wel is zonder milt de afweer tegen gekapselde bacteriën zoals de pneumokok, meningokok en de Hib (Haemophilus influenzae) minder goed. Voor een splenectomie wordt daarom zo mogelijk eerst hiertegen gevaccineerd.

Milt
splen, lien
Gegevens
SysteemLymfevatenstelsel
EmbryologieMesenchyme van dorsal mesogastrium
ZenuwNervus splenica plexus
AderVena splenica
SlagaderArteria lienalis
Naslagwerken
Gray's Anatomy278,1282
MeSHA10.549.700
Dorlands/Elseviers_19/12750780
Portaal    Biologie
Milt bij de mens

Er is onderzoek dat aantoont dat de milt een belangrijke rol speelt bij herstel na bijvoorbeeld een hartaanval en dat de milt een belangrijke bron is van monocyten.[1][2]

Bij de mens bevindt de milt zich in de linker bovenhelft van de buik, onder het middenrif en achter de maag. Bij een normaal individu is de milt ongeveer 125 × 75 × 50 mm groot met een gewicht van 150 à 250 gram.

Bekend is de zogenaamde milt-index die de grootte aangeeft van de (vergrote) milt bij kinderen die lijden aan malaria.

Functies

Functies van de milt kunnen onderverdeeld worden in drie delen.

Witte pulpa

In de peri-arteriole lymfatische schede (vaak afgekort tot 'pals'), die zich rond de eindcapillairen in de milt bevindt, zitten T-cellen. Wanneer een dendritische cel zich presenteert met een antigen worden deze T-cellen geactiveerd. Rond de pals zit de marginale zone, waarin zich B-cellen en macrofagen bevinden. Als een T-cel geactiveerd is gaat die op zijn beurt een B-cel activeren. De B-cel kan dan een plasmacel of een B-geheugencel worden en gaat antilichamen produceren (IgM of IgG). Wanneer een virus zich presenteert gaan de macrofagen of de B-cellen de T-cellen activeren en volgt dezelfde procedure.

Rode pulpa

Rode pulpa zorgt voor de filtering en vernietiging van oude en abnormale rode bloedcellen en de recyclage van hemoglobine. Wanneer een rode bloedcel ongeveer 120 dagen oud is wordt ze vernietigd door middel van fagocytose. Eindcapillairen in de milt brengen de rode bloedcellen naar de rode pulpa. Rode pulpa is gemaakt van zones genaamd koorden van Billroth, die gevuld zijn met macrofagen, en sinusoïden. Tussen de endotheelcellen van de sinusoïden zijn openingen waardoor de rode bloedcellen gefilterd worden. Gezonde rode bloedcellen kunnen door de openingen, terwijl oude of abnormale cellen dat niet kunnen. Hierdoor kunnen ze gefagocyteerd worden door de macrofagen. De vrijgekomen hemoglobine bij fagocytose wordt opgenomen door de macrofagen en afgebroken tot individuele aminozuren en ijzer. Die aminozuren kunnen opnieuw gebruikt worden om nieuwe proteïnen te maken.

Sekwestratie van bloedplaatjes

Ongeveer één derde van de bloedplaatjes wordt geïsoleerd in de milt om een gezonde balans in het lichaam te behouden.

Steek in de zij

Een theorie zegt, dat het bekende verschijnsel van de "steek in de zij" bij overmatige fysieke inspanning het gevolg is van samentrekking van de milt bij zuurstoftekort om extra rode bloedcellen in de bloedbaan te brengen. Dit effect is echter zo minimaal dat deze hypothese niet kan worden bewezen.

Vergroting milt

Bij een Aziatisch volk, de Bajau of 'zeenomaden', zoals ze plaatselijk worden genoemd, heeft zich de milt ontwikkeld tot anderhalf keer de normale omvang als die bij naburige volken. Hierdoor is het mogelijk dat zij tijdens het duiken, de jacht op octopus, zeekomkommer en vis rond de vijf minuten hun adem kunnen inhouden.[3]

Spleen

De milt wordt ook wel het spleen genoemd (zoals in het Engels, Latijn: splen; Grieks: splèn) en werd beschouwd als de zetel van de zwaarmoedigheid. Daarom spreekt men wel van "het spleen hebben", of "aan het spleen lijden", als men de licht-depressieve gemoedstoestand wil beschrijven, waar men zich niet goed raad bij weet. In het Engels gaat men nog verder en betekent spleen ook woede: a fit of spleen = een woedeaanval, vent one's spleen = zijn gal spuwen - maar dat is in het Nederlands weer een product van een ander orgaan.

Zie ook

Gescheurde milt

Zie de categorie Spleen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.