Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland

Het kerkverband telt 62 gemeenten en drie afdelingen in Nederland. Er is één gemeente in Canada. Het kerkverband telt ongeveer 18.000 leden en doopleden. De grootste gemeenten zijn te vinden in Barneveld, Geldermalsen, Hardinxveld-Giessendam, Kinderdijk, Krimpen aan den IJssel, Rijssen, Stavenisse en Urk. Volgens schattingen van het Reformatorisch Dagblad groeit het kerkverband met ongeveer 50 leden per jaar.[2] Het ledenaantal kende de afgelopen decennia een ietwat grillig verloop doordat regelmatig hele gemeenten zich afscheidden of zich juist aansloten.

Predikanten van de Oud Gereformeerde Gemeenten zijn ds. R. Bakker (Kinderdijk), G. Gerritsen (Giessendam), A. Kort (Krimpen aan den IJssel), ds. H.H. Romkes (Rouveen), A.F.R. van de Veen (Wekerom), P. van Veen (Benthuizen) en Th.L. Zwartbol (Urk).

In februari 2017 is ouderling P. de Boer uit Urk aangenomen als student. Deze proponent is in augustus 2018 bevestigd te Echteld als lerend ouderling. In januari 2019 is diaken A. J. van Wingerden uit Hendrik-Ido-Ambacht aangenomen als proponent.

Evenals andere orthodox gereformeerde kerkverbanden houden de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland vast aan het gezag van de Bijbel als zijnde het door God geïnspireerde Woord, en de leer zoals samengevat door de algemeen christelijke en gereformeerde belijdenisgeschriften de (Drie Formulieren van Enigheid): de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels. De uitleg van de Bijbel gaat volgens de beginselen van de gereformeerde hermeneutiek. Maatschappelijk-ethische thema's op basis van de beginselen van de christelijke ethiek, zoals de omgang met abortus, euthanasie, en (praktiserende) homoseksualiteit. Deze verschijnselen die met name in de Grieks-Romeinse wereld (hellenistische cultuur) ook al voorkwamen, heeft het vroege christendom ook altijd afgewezen en hier primaire waarden van het christelijk geloof tegenover gezet: de beschermwaardigheid van het leven, omdat het door God geschapen is, en huwelijkstrouw als een verbond tussen één man en één vrouw waaruit vruchtbaarheid kan voortkomen. Het huwelijksverbond is een centraal thema in de Bijbel waarmee de band tussen Christus en Zijn gelovigen wordt afgebeeld. Het christelijk geloof ziet de norm nooit los van het aspect van de liefde.

Het kerkverband van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland heeft daarnaast een aantal specifieke kenmerken, waaronder een relatief losse kerkstructuur, die historisch te herleiden is tot de zogenaamde 'Ledeboeriaanse traditie'. Het tweede kenmerkende is dat er geen eigen 'leeruitspraken' of specifieke leeraccenten zijn zoals in de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.

De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland kennen ook geen eigen theologische opleiding voor toekomstige predikanten. Degenen die predikant willen worden in dit kerkverband, studeren veelal bij een van de predikanten van het kerkverband. Het kerkverband kent geen curatorium, maar een Commissie van Onderzoek die elk jaar vergadert in januari. De eerste twee jaar gaat een 'student' door de gemeenten als proponent. Daarna is hij beroepbaar als lerend ouderling. Na twee jaar lerend ouderling te zijn geweest, wordt hij weer beroepbaar gesteld, nu als predikant. Evenals in de Gereformeerde Gemeenten in Nederland kwam/komt een wat zangerige of klagende preektoon in de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland) nogal eens voor.

Liturgisch wordt in de kerkdiensten de Statenvertaling gebruikt en psalmen worden volgens de Psalmberijming van 1773 en niet-ritmisch gezongen. In 16 gemeenten wordt de berijming van 1566 van Petrus Datheen gebruikt. Het tempo van de gemeentezang ligt in de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, evenals de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, over het algemeen vrij laag ten opzichte van de andere behoudend gereformeerde kerkverbanden.

Op tal van gebieden werkt men samen met andere kerkgenootschappen bijvoorbeeld binnen de GBS (Gereformeerde Bijbelstichting), Stichting Adullam en de Mbuma-Zending (zending die uitgaat van de Free Presbyterian Church of Scotland).

Ontstaan van de verschillende stromingen in Nederland

Ontstaansgeschiedenis van kerken in Nederland

De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland zijn met name in de eerste decennia van hun bestaan, (de jaren 50 en 60), sterk gegroeid. Het aantal gemeenten steeg van 38 in 1948 tot boven de zestig. In de latere jaren bleef dat aantal ongeveer gelijk. Tegenover de vorming en overkomst van een aantal gemeenten stond toen het tenietgaan en de onttrekking van een ongeveer gelijk aantal gemeenten.

De sterke groei in de jaren vijftig en zestig werd voornamelijk veroorzaakt door overkomst van gemeenten uit andere kerkgenootschappen; ook een aantal vrije gemeenten verzocht om aansluiting. Zo kwam in 1952 ds. E. du Marchie van Voorthuysen met Leersum (159 zielen) over uit de Christelijke Gereformeerde Kerken in 1960 gevolgd door ds. W. Baaij met Doorn (209 zielen) en in 1977 door ds. M. Pronk met zo'n 400 leden van Dordrecht-Centrum naar de aula van het Chr. Lyceum te Dordrecht, gevolgd door vier kerkeraadsleden, twee ouderlingen en twee diakenen.[3] Daartegenover staat onder meer de breuk van de grote gemeente van Ede met de OGGN in 1986 en de overgang in 1981 van Doetinchem (een gemeente met 541 leden) naar de Gereformeerde Gemeenten.

In oktober 2007 ontstond er – naar aanleiding van het zich onttrekken aan het kerkverband van predikant A.P. van der Meer – een afsplitsing onder de naam Oud Gereformeerde Gemeenten buiten verband. Een deel van de gemeente van Sint Philipsland en de gemeente van Bolnes traden uit het kerkverband.[4] In maart 2010 onttrok de gemeente Goes zich aan het kerkverband.[5][6]

Hieronder zijn in een lijst alle oudgereformeerde gemeenten vermeld, inclusief een geschat ledenaantal:

Markante predikanten uit de geschiedenis van de Oud Gereformeerde Gemeenten

• Willem Huibrecht Blaak (1871-1957)
• Laurens Boone (1860-1935)
• Lodewijk Gebraad (1894-1980)
• Everard du Marchie van Voorthuysen (1901-1986)
• Marinus Abraham Mieras (1915-1981)
• Johannes van der Poel (1909-1981)

Bekende personen in de huidige kerkelijke context

• J.B. Philibert (1931)
• Dr. Ir. Steef de Bruijn (1962), hoofdredacteur Reformatorisch Dagblad
• Kees van der Staaij (1968), politiek leider van de Staatkundig Gereformeerde Partij
• drs. Peter Zevenbergen (1956), voormalig partijvoorzitter Staatkundig Gereformeerde Partij

• Website oudgereformeerdegemeenten.nl

Zie de categorie Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.