Nederland op het Europees kampioenschap voetbal 1976

Met de nieuwe coach George Knobel startte het Nederlands elftal in september 1974 met de kwalificatiereeks voor het Europees kampioenschap voetbal 1976. De trainer had vrijwel alle spelers van de selectie voor het wereldkampioenschap voetbal 1974 tot zijn beschikking, inclusief Johan Cruijff en Johan Neeskens die inmiddels beiden voor FC Barcelona uitkwamen. De eerste wedstrijd onder Knobel was meteen zeer geslaagd, in een oefenwedstrijd in Stockholm op 4 september 1974 werd Zweden met 5-1 verslagen.

In de kwalificatie trof Oranje met Italië en Polen twee gerenommeerde tegenstanders, die eveneens aanwezig waren geweest op het WK van 1974. De eerste drie wedstrijden, uit en thuis tegen Finland en thuis tegen Italië, werden gewonnen. De vierde wedstrijd, uit tegen Polen, ging echter kansloos met 4-1 verloren. In de aanloop naar de vijfde wedstrijd, een maand later thuis tegen Polen, ontstond er rumoer in de spelersgroep. Spelers van PSV waren het niet eens met een vermeende uitzonderingspositie voor Cruijff en Neeskens. Deze twee sloten zich bijvoorbeeld wegens clubverplichtingen pas kort voor de uitwedstrijd tegen Polen bij de selectie aan en daarbij zou Cruijff zich nadrukkelijk met trainerszaken bemoeien. Door de onvrede besloten Jan van Beveren en Willy van der Kuijlen dertig uur voor aanvang van de thuiswedstrijd tegen Polen op te stappen. Als enige vervanger werd op het laatste moment doelman Jan Jongbloed opgeroepen.

Aan de hand van Cruijff in de aanval, Neeskens op het middenveld en Ruud Krol in de verdediging domineerde Oranje tegen Polen en revancheerde het zich met 3-0 voor de uitnederlaag. Doordat Italië en Polen op 26 oktober 1975 in Warschau met 0-0 gelijk speelden, mocht het Nederlands elftal in de laatste wedstrijd uit tegen Italië met drie doelpunten verschil verliezen. Zonder Cruijff en Neeskens, die niet vrijgegeven waren door Barcelona, werd het 1-0 voor Italië. Door dit resultaat plaatste Nederland zich voor de kwartfinale, welke in een uit- en thuiswedstrijd tegen België werd gespeeld.

25 september 1974	Finland	1 - 3 (1 - 2)	Nederland	Opstelling Nederland:
Olympiastadion, Helsinki 20.449 toeschouwers Wolfgang Riedel	Rahja  16'		28' Cruijff  40' Cruijff  51' (pen.) Neeskens	Jongbloed, Van Ierssel, De Jong, Haan, Krol, Jansen, Neeskens, Van Hanegem (46' Notten), Rep (66' Geels), Cruijff , Ressel Neeskens, Cruijff Reserves: Schrijvers, Schneider, Peters Trainer: George Knobel
20 november 1974	Nederland	3 - 1 (1 - 1)	Italië	Opstelling Nederland:
Stadion Feijenoord, Rotterdam 58.463 toeschouwers Kazakov	Rensenbrink  24' Cruijff  64' Cruijff  80'		5' Boninsegna	Jongbloed, Suurbier, Rijsbergen, Haan, Krol, Neeskens, Van der Kuijlen, Van Hanegem, Rep (46' W. van de Kerkhof), Cruijff , Rensenbrink Van Hanegem Reserves: Schrijvers, Schneider, Notten, Peters Trainer: George Knobel
3 september 1975	Nederland	4 - 1 (2 - 1)	Finland	Opstelling Nederland:
Goffertstadion, Nijmegen 28.000 toeschouwers Eric Smyton	Van der Kuijlen  29' Van der Kuijlen  35' Lubse  48' Van der Kuijlen  55'		9' Paatelainen	Van Beveren, Suurbier, Overweg, Van Kraaij, Krol , Jansen, Peters, Van Hanegem, R. van de Kerkhof, Lubse, Van der Kuijlen Reserves: Schrijvers, Geels, Rijsbergen, Thijssen Trainer: George Knobel
10 september 1975	Polen	4 - 1 (2 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Stadion Śląski, Chorzów 70.409 toeschouwers Pat Partridge	Lato  14' Gadocha  44' Szarmach  63' Szarmach  77'		80' R. van de Kerkhof	Van Beveren, Suurbier, Overweg, Van Kraaij, Krol, Jansen, Neeskens, Van Hanegem (46' Geels), R. van de Kerkhof, Cruijff , Van der Kuijlen Reserves: Schrijvers, Rijsbergen, Thijssen, Peters Trainer: George Knobel
15 oktober 1975	Nederland	3 - 0 (1 - 0)	Polen	Opstelling Nederland:
Olympisch Stadion, Amsterdam 56.030 toeschouwers Károly Palotai	Neeskens  16' Geels  47' Thijssen  59'			Schrijvers, Suurbier, Krijgh, Van Kraaij, Krol, Neeskens, Jansen, Thijssen, Geels, Cruijff , R. van de Kerkhof Cruijff Reserves: Jongbloed, W. van de Kerkhof, Vreijsen, Peters Trainer: George Knobel
22 november 1975	Italië	1 - 0 (1 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Stadio Olimpico, Rome 33.307 toeschouwers Robert Schaut	Capello  20'			Schrijvers, Suurbier, Krijgh, Van Kraaij, Krol , Peters, Jansen, Thijssen, W. van de Kerkhof (70' Notten), Geels, R. van de Kerkhof Reserves: Jongbloed, Zuidema, Rijsbergen Trainer: George Knobel

Eindstand groep 5:

	Land	Wed	W	G	V	DV	DT	DS	Pnt
1	Nederland	6	4	0	2	14	8	+6	8
2	Polen	6	3	2	1	9	5	+4	8
3	Italië	6	2	3	1	3	3	0	7
4	Finland	6	0	1	5	3	13	-10	1

De kwartfinale werd gespeeld in een uit- en thuiswedstrijd tegen België, dat in de groepsfase de DDR, Frankrijk en IJsland had uitgeschakeld. Trainer Knobel riep twee debutanten bij de selectie op: doelverdediger Jan Ruiter en rechtsback Wim Meutstege. Johnny Rep keerde na anderhalf jaar afwezigheid terug bij het Nederlands elftal.

De Belgische trainer Raymond Goethals stelde zijn eerste doelman Christian Piot op, die echter door een blessure drie maanden niet had gespeeld. De vleugelverdediger Gilbert Van Binst stond laatste man, verder stonden onder andere Eric Gerets, Georges Leekens en Ludo Coeck opgesteld. In de spits stond Roger Van Gool.

Onder aanvoering van Johan Cruijff en met als uitblinkende adjudanten Johan Neeskens en Rob Rensenbrink, won Oranje voor het eerst in tien jaar tijd weer van België. Door de 5-0-zege, met drie doelpunten van Rensenbrink, was plaatsing voor de halve finale binnen handbereik. Ook de returnwedstrijd werd een overwinning voor Nederland. Met Willem van Hanegem voor de geblesseerde Wim Jansen werd het 2-1 voor Nederland, nadat de ruststand 1-0 voor België was. In het Belgische elftal debuteerden zes spelers, waaronder doelman Jean-Marie Pfaff.

25 april 1976	Nederland	5 - 0 (2 - 0)	België	Opstelling Nederland:
Stadion Feijenoord, Rotterdam 48.706 toeschouwers Jean Dubach	Rijsbergen  17' Rensenbrink  27' Rensenbrink  58' Neeskens  79' (pen.) Rensenbrink  85'			Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Rijsbergen, Krol, Neeskens (84' Peters), Jansen, W. van de Kerkhof, Rep, Cruijff , Rensenbrink Rijsbergen Reserves: Ruiter, Meutstege, Thijssen, Geels Trainer: George Knobel
22 mei 1976	België	1 - 2 (1 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Heizelstadion, Brussel 19.050 toeschouwers Alberto Michelotti	Van Gool  27'		61' Rep  77' Cruijff	Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Rijsbergen, Krol, Neeskens, Van Hanegem (82' Peters), W. van de Kerkhof, Rep, Cruijff , Rensenbrink Reserves: Ruiter, Meutstege, Thijssen, Geels Trainer: George Knobel

Voordat de wedstrijd tegen Tsjecho-Slowakije begon, ging men uit van een simpele overwinning en dat de ploeg daarna West-Duitsland zou treffen in de finale.

Het was echter de Tjechoslowaak Anton Ondruš die de score opende in de 20ste minuut die in de 2e helft met een eigen doelpunt gelijkmaakte waardoor een verlenging noodzakelijk werd.

Nederland kreeg een grote kans, maar de Tjechoslowaakse keeper zat in de weg. Zdeněk Nehoda en František Veselý scoorde wel waardoor Tsjecho-Slowakije zich plaatste voor de finale.

Nu Cruijff, Neeskens en Van Hanegem geschorst waren, moesten er andere spelers het veld op.

Nederland kwam op voorsprong door goals van Geels en Van de Kerkhof. Josip Katalinski en Dragan Džajić brachten de stand naar 2-2, maar in de verlenging werd het 3-2 voor Nederland door Ruud Geels en was de derde plaats een feit.[1]