Jean-Marie Pfaff

Jean-Marie Pfaff groeide op in een gezin van 12 kinderen (6 jongens, 6 meisjes). Zijn moeder Gerdina Raaymakers was een Nederlandse, zijn vader Honoré Pfaff was een Belg. Jean-Maries ouders stonden ten tijde van zijn geboorte met hun woonwagen op het Astridplein in Lebbeke, nabij het voetbalterrein van SK Lebbeke. Pfaff speelde in zijn jeugd voor Eendracht Aalst, de club van zijn broers Louis en Jean-Baptist Pfaff. Toen Louis (later Maccabi) en Jean-Baptist (later Oudenaarde) in 1965 een transfer naar SK Beveren versierden, maakten ook de jongere broers Jean-Marie en Toon de overstap naar de Waaslandse club. Pfaff werd ook opgenomen in de nationale jeugdploegen van België en maakte op 18-jarige leeftijd zijn debuut bij Beveren.

Pfaff combineerde aanvankelijk zijn job als doelman met een baan bij de Post. Later opende hij met zijn echtgenote ook een sportwinkel in Beveren. Midden jaren 70 werd Pfaff eerste doelman bij de Waaslanders. Onder trainers Urbain Braems en Robert Goethals groeide Beveren in die dagen uit tot een topclub. Met spelers als Jean-Marie Pfaff, Jean Janssens, Albert Cluytens, Heinz Schönberger, Wim Hofkens en Marc Baecke veroverde Beveren in 1978 voor het eerst de Beker van België.

Begin 1979 kreeg Pfaff van de Belgische voetbalpers de Gouden Schoen, nadat hij het jaar voordien na een sterke tweede stemronde als tweede was geëindigd na Julien Cools. Hij haalde het in het referendum voor René Vandereycken, die zwaar teleurgesteld was door de einduitslag. Dat jaar speelde Pfaff met Beveren ook kampioen. In 1981 werd hij een half jaar geschorst omdat hij grensrechter Thirion na een wedstrijd een kniestoot had gegeven.[1] Pfaff heeft de kniestoot altijd ontkend. De tv-beelden konden destijds geen uitsluitsel brengen.

Pfaff stond begin jaren 80 in de belangstelling van verscheidene clubs, waaronder RSC Anderlecht en FC Barcelona. Uiteindelijk tekende de blonde doelman in de zomer van 1982 een contract bij Bayern München. Hij werd bij de Duitse topclub binnengehaald als de nieuwe Sepp Maier. Pfaff kwam terecht in een sterk elftal met bekende namen als Paul Breitner, Karl-Heinz Rummenigge, Dieter Hoeneß en Udo Horsmann. Maar het debuut van Pfaff was er één in mineur. Tijdens zijn eerste competitiewedstrijd, een topper tegen Werder Bremen, scoorde hij een eigen doelpunt. Bayern verloor de wedstrijd met 1-0.

Maar Pfaff won het vertrouwen van de Duitse supporters snel terug. Hij had een spectaculaire speelstijl die bij veel fans in de smaak viel. Zo was Pfaff gespecialiseerd in het stoppen van strafschoppen en grote duiksprongen. Bovendien maakte hij zich ook populair onder de journalisten door hen in steenkolenduits toe te spreken. Na één van zijn eerste wedstrijden, waarin hij de held was na het stoppen van een belangrijke strafschop, werd hij door de Duitse televisie geïnterviewd. In dat interview stond hij de pers te woord in een combinatie van Nederlands en Duits. Het videofragment groeide later uit tot een internethit.[2] In 1983 mocht Pfaff ook op audiëntie bij paus Johannes Paulus II.[3]

Pfaff veroverde midden jaren 80 drie landstitels op rij. In 1984 en 1986 won hij met Bayern ook de DFB-Pokal. Een sportief dieptepunt was de finale van de Europacup I in 1987. Bayern nam het toen op tegen FC Porto en gaf in het slot van de wedstrijd nog een 1-0-voorsprong uit handen.

In 1988 keerde de toen 35-jarige doelman terug naar België. Pfaff ging aan de slag bij Lierse SK, waar hij een ploegmaat werd van onder meer Nico Van Kerckhoven, Frank Dauwen, Didier Segers, Pascal Bovri en Stan Van den Buys. In 1989 volgde hij zijn gewezen trainer Urbain Braems naar het Turkse Trabzonspor. Pfaff werd bij de Turkse club onthaald als een echte volksheld. In 1990 zette hij als doelman een punt achter zijn carrière.

In oktober 1998 keerde Pfaff nog even terug naar het voetbal. Hij volgde Dennis van Wijk op als trainer van KV Oostende, maar hield het zelf ook niet lang vol. Pfaff werd in februari 1999 aan de deur gezet en vervangen door Ronni Brackx. In 2011 was hij ook even in beeld bij RBC Roosendaal, maar de Nederlandse club toonde geen interesse in de gewezen keeper.

Jean-Marie Pfaff werd in 1976 door bondscoach Guy Thys voor de eerste keer geselecteerd voor de nationale ploeg van België. Hij mocht in de quasi overbodige terugwedstrijd van de kwartfinale van het EK 1976 in het doel staan tegen Nederland. Pfaff verving doelman Christian Piot. België, dat de heenwedstrijd met 5-0 had verloren, verloor uiteindelijk met 1-2 na een knappe boogbal van Johan Cruijff.[4]

Een jaar na zijn debuut werd Pfaff de nieuwe nummer 1 van België, maar in 1979 werd hij door Theo Custers uit de ploeg gespeeld. Op het EK 1980 stond Pfaff opnieuw onder de lat. De Rode Duivels haalden de finale en verloren daarin met 2-1 van West-Duitsland. Spits Horst Hrubesch scoorde het beslissende doelpunt net voor affluiten met het hoofd. Pfaff kon achteraf zijn tranen van verdriet niet onderdrukken.

Pfaff maakte bij de nationale ploeg deel uit van een gouden generatie. Toch was de verstandhouding tussen de doelman en de rest van het team niet altijd goed. Pfaff vond dat zijn kwaliteiten niet voldoende erkend werden en eiste meer respect van de spelersgroep.

In 1982 plaatsen de Rode Duivels zich voor het WK 1982 in Spanje. In de openingswedstrijd nam België het op tegen regerend wereldkampioen Argentinië. De Zuid-Amerikanen waren, met Diego Maradona en Mario Kempes in hun rangen, favoriet. Toch was het België dat met 1-0 won. Pfaff, die op dat ogenblik al zeker was van zijn transfer naar Bayern München, speelde toen een sterke wedstrijd.

Later in het toernooi kwam het tot een akkefietje tussen Jan Wauters en Pfaff. De radiojournalist duwde Pfaff in het zwembad van het spelershotel kopje onder, maar de nationale doelman kon niet zwemmen. Hij kreeg veel water binnen en werd meteen uit het zwembad geholpen. Achteraf schreef de Belgische pers dat hij bijna verdronken was. In de wedstrijd tegen Hongarije liep het weer mis. Pfaff ging naar een hoge bal en botste met zijn heup tegen het hoofd van ploegmaat Eric Gerets. De twee bezeerden zich en gingen tegen de grond. Gerets bleef roerloos liggen, hij had een hersenschudding opgelopen. Toen Gerets na afloop een ambulance wou nemen, bleek Pfaff al te zijn afgevoerd met het voertuig. De spelersgroep en de bondscoach namen Pfaff dat incident kwalijk. Er werd hem verweten niet geblesseerd te zijn, maar de doelman had wel degelijk een gekneusd schoudergewricht. De twee volgende wedstrijden stonden respectievelijk Theo Custers en Jacky Munaron in doel. België vloog er na de tweede groepsfase uit.

Op het EK 1984 speelde Pfaff elke wedstrijd. België werd in de eerste ronde uitgeschakeld na onder meer een zware nederlaag tegen het Frankrijk van Michel Platini. De Franse stervoetballer scoorde een hattrick en loodste Les Bleus naar een 5-0 zege.

Twee jaar later was België aanwezig op het WK in Mexico. Pfaff werd op het toernooi een van de uitblinkers. In de kwartfinale werd Spanje uitgeschakeld na strafschoppen. Pfaff kon één penalty tegenhouden en had zo een belangrijk aandeel in de zege. De Rode Duivels stootten door naar de halve finale, maar verloren daarin van latere wereldkampioen Argentinië. In de wedstrijd voor de derde plaats verloor België opnieuw van Frankrijk.

Toen de Rode Duivels naar België terugkeerden, werden ze op de Grote Markt in Brussel opgewacht door duizenden supporters. Ze scandeerden de naam van Jean-Marie, die op zijn beurt volop genoot van de aandacht. Een jaar later werd hij uitgeroepen tot beste doelman van de wereld. Zijn laatste interland speelde hij op 23 september 1987 tegen Bulgarije. Nadien werd hij opgevolgd door Michel Preud'homme.

Pfaff heeft een uitstekende reputatie als doelman, maar toch is hij, met vijftien tegendoelpunten, de meest gepasseerde keeper op een uit zeven wedstrijden bestaande wereldbeker.[5]