Leidsche Rijn (wijk)

Leidsche Rijn is een nieuwbouwlocatie en wijk in Utrecht, de hoofdstad van de Nederlandse provincie Utrecht. Het gebied ligt ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal en de naam is afgeleid van het kanaal Leidse Rijn, dat erdoorheen loopt. Ten tijde van de aanvang van het project in de jaren 1990 en in de decennia erna was Leidsche Rijn de grootste Vinexlocatie van Nederland. Deze nieuwbouwlocatie is vanwege zijn omvang verdeeld over twee wijken. Direct ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal ligt de wijk Leidsche Rijn. Verder naar het westen ligt de wijk Vleuten-De Meern.

Leidsche Rijn
Wijk van Utrecht
Kerngegevens
GemeenteUtrecht
Coördinaten52°5'47,36"NB, 5°3'8,11"OL
Oppervlakte1126 ha.  
Inwoners41.309 (1-1-2020)[1]
Overig
Postcode(s)3541 - 3546
Websiteutrecht.nl

Inleiding

Korte geschiedenis

Aan het begin van de jaartelling liep de hoofdtak van de Rijn via het huidige Utrecht en Leiden naar de Noordzee. Ten noordoosten van het huidige De Meern splitste deze rivier zich in een noordelijke en zuidelijke tak; in Harmelen kwamen deze takken weer bij elkaar. De noordelijke riviertak liep via Vleuten, de zuidelijke via De Meern. Van beide takken zijn slechts fragmenten overgebleven. Niettemin hebben beide takken duidelijke sporen achtergelaten in het gebied van Leidsche Rijn, Vleuten en De Meern. Grote delen ervan liggen relatief hoog en waren voordat het grote nieuwbouwproject Leidsche Rijn een aanvang nam, tuinbouwgrond. Deze bodemgesteldheid is veroorzaakt door de afzettingen van de Rijn, die zijn loop menigmaal wijzigde doordat dijken ontbraken.

De relatief hoge ligging nodigde de Romeinse legers in de eerste eeuw van onze jaartelling als het ware uit om in dit gebied een versterkte vaste legerplaats, te bouwen. In het huidige De Meern werd zo'n castellum gebouwd op een verhoogd terrein aan de (verdwenen) zuidelijke tak van de Rijn. Lange tijd is aangenomen dat de Romeinse naam hiervan Fletio(ne) was. Volgens huidige inzichten is deze naam twijfelachtig. Van dit castellum is op bodemvondsten na niets bewaard gebleven. Op precies dezelfde plaats is het echter in 2015 'herbouwd'. Deze herbouwde versie kreeg de naam Castellum Hoge Woerd, naar de huidige naam van het verhoogde terrein.

Ook elders in De Meern zijn belangrijke archeologische vondsten gedaan. Voorafgaand aan de bouw van de buurt Veldhuizen trof men sporen aan van de grensweg van het Romeinse Rijk, de zogeheten limesweg. Nog op dezelfde dag vond men iets verderop een in de Rijn gestrand Romeins schip uit de 2e eeuw. Dit zag er, de ouderdom in aanmerking genomen, zeer gaaf uit. Zelfs een deel van de scheepsinventaris was nog aanwezig. Dit schip werd na enige tijd uit de bodem gelicht en onderging een langdurig proces van conservering. Thans is het te bezichtigen in het museum van Castellum Hoge Woerd. Er zijn later nog verschillende andere schepen gevonden in het projectgebied.

Door de Romeinen werd de zuidelijke tak van de Rijn meer bevaren dan de noordelijke. In de vroege middeleeuwen verzandde de zuidelijke tak en kwam hierdoor de noordelijke weer in beeld. Deze was echter sterk meanderend. De meanders bevonden zich vooral in het huidige Parkwijk. Om de vele bochten af te snijden werd de Vleutense Vaart gegraven, die bij de Utrechtse binnenstad begon en bij Den Hoet uitmondde in de Rijn. De schepen voeren vanaf dit punt door de natuurlijke Rijnloop dwars door het huidige Máximapark en het dorp Vleuten naar Harmelen. Later in de middeleeuwen voldeed ook dit gedeelte niet meer en werd in 1381 een nieuw traject ontworpen, namelijk dat van de Oude Rijn, die door De Meern loopt. Dit kanaal was recht op het eerste stuk tussen de Utrechtse binnenstad en Oog in Al na, dat nabij Jaffa een scherpe hoek maakte. In 1665 werd deze hoek afgesneden door de nieuw gegraven kaarsrechte Leidse Vaart. Een motief hiervoor was de op gang gekomen trekvaart tussen Utrecht en Leiden. Om die reden werd ook de Oude Rijn bij De Meern op de gewenste breedte gebracht. Vanaf toen is men het scheepvaarttraject Utrecht-De Meern-Harmelen in zijn geheel Leidsche of Leidse Rijn gaan noemen. Hiernaar is de Vinex-locatie en wijk Leidsche Rijn genoemd.

De annexatie van buurgemeente Vleuten-De Meern en een deel van Nieuwegein
Het kanaal Leidse Rijn en Veldhuizen in het westen van De Meern

Bij de start van dit project was het gebied verdeeld over de gemeente Utrecht en de buurgemeente Vleuten-De Meern. Op 1 januari 2001 werd Vleuten-De Meern bij de gemeente Utrecht gevoegd. [2] Op dezelfde datum werd ook een deel van de gemeente Nieuwegein geannexeerd, namelijk het deel van de Nedereindseweg en omgeving dat ten westen van de A2 ligt. De nieuw gekozen gemeenteraad besloot de dorpen De Meern, Vleuten en Haarzuilens te laten voortbestaan als officiële woonplaatsen. Deze drie woonplaatsen plus het uitgestrekte poldergebied ten zuiden van De Meern werden tezamen ondergebracht in de nieuwe wijk Vleuten-De Meern.

Van dit poldergebied maakt ook de Nedereindseweg deel uit. Daarbuiten zijn er in dit poldergebied slechts enkele woningen. Dit gebied, met inbegrip van de Nedereindseweg, droeg eeuwenlang de naam Heycop. De gemeente Utrecht duidt dit gebied aan als buurt Rijnenburg, naar een verdwenen kasteeltje aan de Nedereindseweg.

De ontwikkeling van Leidsche Rijn

Het gebied, inclusief het poldergebied Rijnenburg, is ongeveer 25 km² groot. Oorspronkelijk waren 30.000 woningen voor ongeveer 90.000 inwoners voorzien. Hierbij waren de ongeveer 6.000 bestaande woningen in de dorpen De Meern, Vleuten en Haarzuilens inbegrepen. (Het aantal af te breken woningen die in de weg stonden was zeer gering.) Eind 2019 werd het beoogde aantal van 90.000 inwoners gepasseerd. De wijk Leidsche Rijn telde toen ruim 40.000 en de wijk Vleuten-De Meern bijna 50.000 inwoners. Op 1-1-2020 telden de beide wijken samen 91.104 inwoners. Er wordt een verdere groei verwacht tot ruim 100.000 inwoners.

De oudste deel-locaties binnen het gebied zijn Veldhuizen en Langerak. Met de bouwactiviteiten aldaar werd in 1997 begonnen. Veldhuizen behoorde toen nog tot de gemeente Vleuten-De Meern. Toen in 2001 deze gemeente bij Utrecht werd gevoegd, was het grootste deel van de 3.000 nieuwe woningen in Veldhuizen al bewoond. Ze is met ruim 9.000 inwoners de buurt binnen de gemeente Utrecht met de meeste inwoners.

De grootste deel-locatie van het gebied is Vleuterweide; deze telt ruim 18.000 inwoners. Vanwege deze omvang is Vleuterweide onderverdeeld in drie buurten. Andere grote deel-locaties zijn Terwijde en Het Zand.

Anno 2020 is ongeveer 90% van het project Leidsche Rijn voltooid. Nieuwbouwactiviteiten van enige omvang vinden dan nog plaats in Leidsche Rijn Centrum en ten noorden van Vleuten.

Subwijken en buurten
Parkwijk

De wijk Leidsche Rijn is onderverdeeld in de volgende subwijken en buurten:[3]

  • 9.1 Subwijk Terwijde, De Wetering
    • 9.11 Bedrijvengebied De Wetering
    • 9.12 Terwijde West
    • 9.13 Terwijde Oost
  • 9.2 Subwijk Het Zand
    • 9.21 Het Zand West
    • 9.22 Het Zand Oost
  • 9.3 Subwijk Leidsche Rijn Centrum e.o.
  • 9.4 Subwijk Parkwijk, Langerak
    • 9.41 Parkwijk Noord
    • 9.42 Parkwijk Zuid
    • 9.43 Langerak
  • 9.5 Subwijk Leidsche Rijn Zuid
    • 9.51 Rijnvliet
    • 9.52 Bedrijvengebied Strijkviertel
    • 9.53 Bedrijvengebied Papendorp

De onderverdeling in subwijken en buurten van de wijk Vleuten-De Meern is te vinden op Vleuten-De Meern (wijk)#Subwijken en buurten.

Natuur en recreatie

Binnen de wijk Leidsche Rijn ligt het Willem-Alexanderpark op het dak van de Leidsche Rijntunnel. In het zuiden van de wijk bevindt zich de Recreatieplas Strijkviertel, een vroegere zandwinningsplas die is ontstaan in verband met de aanleg van de nabijgelegen autosnelwegen A2, A12 en het knooppunt Oudenrijn.

Aan de rand van de wijk ligt het Máximapark, waarvan de oorspronkelijke naam Leidsche Rijnpark was. Het is een centraal park binnen de Vinex-locatie Leidsche Rijn, omringd door de wijk Leidsche Rijn in het oosten, het dorp De Meern in het zuiden en het dorp Vleuten in het westen.

Ten noordwesten van de wijk ligt de Haarrijnseplas. Deze is aangelegd als waterbuffer in het kader van 'Nederland leeft met water'. Daarnaast dient deze plas voor recreatie en als ecologische verbindingszone.

De Vikingrijn in het Máximapark is aangelegd om de rivier de Rijn, die door het gebied van Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern liep, weer gedeeltelijk zichtbaar te maken.

Om de waterkwaliteit te verbeteren zijn in hoger gelegen delen van Leidsche Rijn onder andere wadi's toegepast.

Archeologie

In De Meern zijn op een verhoogd terrein even ten noorden van de dorpskern in 1940 belangrijke archeologische vondsten gedaan. Hier stond in de Romeinse tijd een Romeins fort of castellum (zie artikel castellum Fletio). De contouren van een badhuis op het castellumterrein zijn toen teruggevonden. Later kon met redelijke nauwkeurigheid de hele plattegrond van het castellum worden vastgesteld. De naam van de in 2015 gebouwde reconstructie op de oorspronkelijke plaats van dit fort is Castellum Hoge Woerd. (Aanvankelijk werd op basis van een oude kaart en andere bronnen gedacht dat dit castellum de naam Fletio droeg, maar later is hierover twijfel ontstaan) Dit castellum lag aan de rivier de Rijn, om precies te zijn aan de zuidelijke tak van de Rijn in dit gebied. Zo'n 1,5 km ten noorden van het castellum splitste de Rijn zich namelijk in een noordelijke tak die via het huidige Vleuten liep en een zuidelijke die tak die langs het castellum van noord naar zuid stroomde en even verderop (in het centrum van het huidige De Meern) een bocht naar rechts maakte. Deze zuidelijke tak werd door de Romeinen aangewezen als de noordgrens van hun Romeinse Rijk. Deze riviertak is ten gevolge van gebrek aan onderhoud na het vertrek van de Romeinen en door verzanding geheel uit het landschap verdwenen. Bij het bouwrijp maken van de grond ten behoeve van de Meernse wijk Veldhuizen in de jaren 1990 werden opnieuw belangrijke archeologische vondsten gedaan. Op plekken waar ooit de zuidelijke tak van de Rijn stroomde werden enkele scheepswrakken aangetroffen. Ook is daar een zeer goed bewaard gebleven vrijwel compleet Romeins schip gevonden. Dit schip is uit de bodem gelicht en overgebracht naar een werkplaats waar het is gerestaureerd en een conserverende behandeling heeft ondergaan. Thans is het te bezichtigen in de museumhal van het Castellum Hoge Woerd. Vrijwel gelijktijdig met de vondst van dit schip werden ook sporen van de limesweg ontdekt. Deze ontdekking was verrassend omdat voorheen was aangenomen dat het castellum Trajectum in het huidige Utrecht en het castellum bij het huidige De Meern met elkaar waren verbonden via de limesweg. Bij deze nieuwe ontdekking bleek dat de limesweg meer naar het zuiden lag, niet ver van de huidige A12. Via zijwegen van deze hoofdweg waren de castella bereikbaar. Er zijn ook sporen van enkele wachttorens teruggevonden. Ten oosten van het castellum in De Meern is een vicus gevonden. Dit is een wijkje - vicus betekent wijk - met autochtone bevolking die dienstbaar was aan de in het castellum gelegerde Romeinse soldaten. Ook bij andere castella lagen vici.

Infrastructuur

Zoals in de inleiding van dit artikel is aangegeven, heeft het gebied van de stadsuitbreiding de omvang van een middelgrote stad, zowel qua oppervlakte als aantal inwoners. Voor dit gebied moest nieuwe infrastructuur worden ontwikkeld, waarin de aanwezige infrastructuur moest worden ingepast. Hiervoor zouden ambitieuze projecten moeten worden ontwikkeld en grote inversteringen gedaan. Een deel van deze projecten stond al op de wensenlijsten van Rijkswaterstaat en ProRail. Bijzondere nieuwe aandachtspunten vormden de ligging van het Amsterdam-Rijnkanaal tussen Leidsche Rijn en oudere wijken van Utrecht, en de spoorlijn Utrecht-Woerden en de autosnelweg A2, die dwars door het gebied lopen. Barrières die in strijd zouden zijn met het concept compacte stad wilde men vermijden. Dit leidde tot het inzicht dat genoemde spoorlijn moest worden verhoogd ten behoeve van ruime onderdoorgangen. Bovendien zou het deel van de A2 tussen de spoorlijn en de afrit De Meern moeten worden verlegd en overkapt. Ten slotte zouden bestaande bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal moeten worden verbreed en nieuwe bruggen worden gebouwd.

Wegen en tunnels
Bouwbedrijvigheid (2017)

Binnen de wijk Leidsche Rijn werd de A2 / Ring Utrecht West verbreed en opgezet als parallelbaansysteem met een hoofdrijbaan (drie rijstroken per richting) en een parallelrijbaan (twee rijstroken per richting). In de Leidsche Rijntunnel, een zogenaamde landtunnel, werd de autosnelweg overdekt aangelegd. In verband hiermee werden de op- en afritten bij Lage Weide verplaatst. Deze werkzaamheden bij Utrecht vielen samen met een landelijk project ter verbreding en verbetering van de A2.

Ook de A12 ten westen van het net buiten de wijk gelegen knooppunt Oudenrijn werd verbreed. Het traject tussen dit knooppunt en De Meern kreeg zes rijstroken en in omgekeerde richting vijf rijstroken. Tussen De Meern en Gouda werd de A12 verbreed tot vier rijstroken in beide richtingen. Verder werden bij Harmelen nieuwe op- en afritten met ontsluitingswegen aangelegd ten behoeve van Harmelen zelf en de westelijke delen van Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn.

Voor het autoverkeer werden een noordelijke en zuidelijke stadsas aangelegd. Tussen het grote winkelcentrum van Leidsche Rijn en het Berlijnplein ligt de Stadsbaantunnel. Deze is tegen de Leidsche Rijntunnel aangebouwd.

Rail- en bus-infrastructuur

In oktober 2018 is de verdubbeling van het aantal sporen van twee naar vier in de spoorlijn tussen Utrecht en Woerden voltooid. Dit was onderdeel van het project en het concept Randstadspoor dat tot doel heeft om de regio Utrecht en onder meer de Vinex-locaties in deze regio goed te ontsluiten. Station Vleuten werd verplaatst en er kwamen twee nieuwe stations bij: Utrecht Terwijde en Utrecht Leidsche Rijn. In Leidsche Rijn en Vleuten is de spoorbaan verhoogd en voorzien van ruime onderdoorgangen. Ten behoeve van deze verdubbeling is eind 2017 een tweede spoorbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal geplaatst naast de reeds bestaande spoorbrug.

Het gebied van de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern, heeft twee grotendeels vrije busbanen. Stads- en streekbussen rijden hierover met hoge frequentie en zorgen overeenkomstig het concept hoogwaardig openbaar vervoer voor vlotte verbindingen tussen de oude en nieuwe stadswijken van Utrecht. Diverse bruggen en viaducten in Leidsche Rijn zijn gebouwd met aparte rijbanen voor de bus.

Bruggen en viaducten

In 2017 is een fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal geopend, de Dafne Schippersbrug. Deze brug verbindt het centrum van Utrecht en de buurten Lombok en Oog in Al met enkele buurten in Leidsche Rijn en met de woonplaats De Meern. Fietsers hoeven nu niet meer de omweg te maken via de Hogeweidebrug of de De Meernbrug.

Eerder werden nieuwe bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal in gebruik genomen. De Hogeweidebrug verbindt, onder meer, Leidsche Rijn Centrum met het centrum van Utrecht en de wijken Zuilen en Overvecht. Deze nieuwe brug zorgde voor een belangrijke verbetering; de vorige brug op deze plaats, de Vleutensebrug, was veel te smal geworden. Tussen Papendorp, een bedrijvengebied binnen de wijk met voornamelijk kantoren, en de Utrechtse buurt Kanaleneiland is de Prins Clausbrug gebouwd. Zowel de Hogeweidebrug als de Prins Clausbrug hebben speciale rijstroken voor bussen.

Een viaduct over de A2 in het noordwesten van Papendorp verbindt deze buurt met de overige buurten van Leidsche Rijn. Ook is daar een vrije busbaan waarover verschillende stads- en streekbussen van treinstation Utrecht Centraal (via Kanaleneiland en Papendorp) naar De Meern en verder rijden, o.a. naar Gouda, Woerden en Vleuten.

Op verschillende plaatsen zijn over het kanaal de Leidse Rijn nieuwe bruggen en viaducten gebouwd. Enerzijds was dit nodig vanwege de sterke groei van het aantal inwoners in de buurt van dit kanaal; anderzijds kunnen hierdoor snel en langzaam verkeer elkaar nu ongehinderd kruisen. Ook in het Máximapark zijn voorzieningen getroffen waardoor het recreatieve langzame verkeer en het doorgaande verkeer zo weinig mogelijk hinder van elkaar ondervinden.

Openbaar vervoer

Door de wijk loopt de spoorlijn Utrecht - Rotterdam / Den Haag / Leiden. Binnen de wijk liggen station Utrecht Leidsche Rijn en station Utrecht Terwijde en even ten westen van de wijk station Vleuten. Er rijden op deze spoorlijn sprinters in beide richtingen met een frequentie van 4 per uur overdag en 2 per uur 's avonds en in het weekend. Deze treinen stoppen op alle drie genoemde stations. Het betreft de volgende treinseries:

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
6000 Sprinter Woerden – Vleuten – Utrecht Terwijde – Utrecht Leidsche Rijn – Utrecht Centraal – Utrecht Vaartsche Rijn – Utrecht Lunetten – Houten – Houten Castellum – Culemborg – Geldermalsen – Tiel Passewaaij – Tiel Rijdt niet na 20.00 uur en in het weekend tussen Woerden en Utrecht Centraal.
6900 Sprinter Den Haag Centraal – Voorburg – Den Haag Ypenburg – Zoetermeer – Zoetermeer Oost – Lansingerland-Zoetermeer – Gouda – Gouda Goverwelle – Woerden – Vleuten – Utrecht Terwijde – Utrecht Leidsche Rijn – Utrecht Centraal – Utrecht Vaartsche Rijn – Utrecht Lunetten – Houten – Houten Castellum – Culemborg – Geldermalsen – Zaltbommel – 's-Hertogenbosch
14000 Sprinter Utrecht Centraal – Utrecht Leidsche Rijn – Utrecht Terwijde – Vleuten – Woerden – Gouda Goverwelle – Gouda – Nieuwerkerk a/d IJssel – Capelle Schollevaar – Rotterdam Alexander – Rotterdam Noord – Rotterdam Centraal Rijdt alleen 's morgens vroeg en alleen richting Rotterdam.

Het hele treintraject tussen de treinstations Utrecht Centraal en Woerden heeft sinds oktober 2018 4 sporen, waardoor het mogelijk is, naargelang de vervoersvraag, om hier het concept Randstadspoor uit te voeren. Er is voldoende capaciteit voor 6 stoptreinen per uur tussen Woerden en Utrecht (in beide richtingen). Na aanpassing van station Geldermalsen kunnen 6 sprinters per uur op het traject Woerden - Utrecht Centraal - Geldermalsen rijden.

De bussen die in Leidsche Rijn komen:

  • Lijn 4 (Station Utrecht Terwijde - Langerak - 24 Oktoberplein - Station Utrecht Centraal - Binnenstad - Tuindorp - Voordorp)
  • Lijn 5 (Station Maarssen - Terwijde-Noord - Ziekenhuis Sint-Antonius Leidsche Rijn - Station Utrecht Leidsche Rijn - 24 Oktoberplein - Station Utrecht Centraal)
  • Lijn 10 (Station Utrecht Lunetten - Hoograven - Kanaleneiland - Papendorp - Hoge Weide - Station Utrecht Leidsche Rijn), maandag t/m vrijdag overdag
  • Lijn 11 (Station Maarssen - Vleuten - Terwijde - Ziekenhuis Sint-Antonius Leidsche Rijn - Station Utrecht Leidsche Rijn - Station Utrecht Zuilen - Marnixlaan - Winkelcentrum Overvecht - Station Utrecht Overvecht), maandag t/m vrijdag tot ongeveer 20:00 uur
  • Lijn 16 (Centrum - Lombok - Station Utrecht Leidsche Rijn - Terwijde), maandag t/m zaterdag overdag
  • Lijn 18 (De Meern Oost - Langerak - 24 Oktoberplein - Station Utrecht Centraal/Centrumzijde/Jaarbeurszijde - Centrum - Biltstraat - Rijnsweerd)
  • Lijn 24 (Station Utrecht Centraal - Kanaleneiland - Papendorp - De Meern Oost)
  • U-link 28 (De Uithof - Biltstraat - Binnenstad - Station Utrecht Centraal/Centrumzijde - Vleutenseweg - Station Utrecht Leidsche Rijn - Parkwijk - De Meern Oost - Veldhuizen - Vleuterweide Centrum - Station Vleuten)
  • Lijn 29 (Station Vleuten - Vleuterweide West - Veldhuizen - De Meern Oost - Papendorp - Kanaleneiland - Station Utrecht Vaartsche Rijn - De Uithof)
  • Lijn 48 (Station Houten - Nieuwegein Centrum - Nieuwegein Galecop - Papendorp - Station Utrecht Leidsche Rijn - Ziekenhuis Sint-Antonius Leidsche Rijn - Lage Weide - Station Maarssen), maandag t/m vrijdag overdag. Op zaterdag en zondag en tijdens vakanties worden slechts delen van dit traject gereden.
  • U-link 73 (Soesterberg - Zeist - Station Utrecht Centraal - Vleutenseweg - Station Utrecht Leidsche Rijn - Lage Weide - Station Maarssen)
  • Lijn 102 (Station Utrecht Centraal Jaarbeurszijde - Kanaleneiland - Papendorp - De Meern Oost - Veldhuizen - Harmelen - Station Woerden)
  • Lijn 107 (Station Utrecht Centraal Jaarbeurszijde - Kanaleneiland - Papendorp - De Meern Oost - Montfoort - Oudewater - Station Gouda)
  • Lijn 111 (Station Vleuten - Kasteel De Haar)

Voormalig Informatiecentrum
Het voormalig informatiecentrum aan de Verlengde Vleutenseweg.

Het eerste informatiecentrum van Leidsche Rijn bevond zich van 10 september 1999 tot en met 11 augustus 2012 in een relatief groot glazen, en speciaal voor dit doel ontworpen, gebouw aan de Dirck Hoetweg 5 (voorheen Verlengde Vleutenseweg 32). Potentiële kopers en huurders konden hier, mede door de deels interactieve expositievorm, uitgebreide informatie krijgen met betrekking tot hun toekomstige woning en wijk. Dit gebouw was een van de eerste voorzieningen die opgeleverd was in deze Vinex-locatie en speelde in die beginjaren een belangrijke rol in het aantrekken van nieuwe bewoners aangezien de meeste wijken toen nog gebouwd of zelfs nog ontworpen moesten worden. Het informatiecentrum stond onder meer bekend vanwege de grote maquette van Leidsche Rijn.

Het gebouw was zo ontworpen dat het eenvoudig omgebouwd kan worden tot een andere functie. Ook omdat in de planning het idee was dat het gebouw tot hooguit 2015, het oorspronkelijke geplande jaar van de voltooiing van Leidsche Rijn, een voorlichtingscentrum zou zijn. Het voormalige gebouw van het Informatiecentrum Leidsche Rijn zou na juli 2011 verpacht worden voor religieuze doeleinden. Het was voor het eerst dat een Nederlandse gemeente een gebouw dat haar eigen bezit was beschikbaar stelde voor religieus gebruik. Door een aantal omwonenden werd aan de legaliteit van dit besluit getwijfeld. In juli 2012 werd het gebouw verkocht met de bestemmingen sport, lichte horeca, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang. In 2018 is bekend geworden dat dit gebouw gesloopt zal gaan worden. Op deze manier komt ruimte vrij voor nieuwbouw met meer ruimte voor het fitnesscentrum en het kinderdagverblijf en is het tevens mogelijk om (huur)woningen te bouwen op deze locatie.

Het informatiecentrum zelf ging begin 2013 weer open aan de verlengde Hogeweidebaan 1 (voorheen Groenewoudsedijk 2a) waar het kanaal de Leidse Rijn het Amsterdam Rijnkanaal kruist. In dat gebouw zat van 1997 tot 2007 het Mobilion: een voormalig informatie- en communicatiecentrum van Rijkswaterstaat waar voorlichting werd gegeven over de grote uitbreidingen van het (spoor)wegennet in die tijd in de regio Utrecht, waaronder de Leidsche Rijntunnel waarvan de bouwlocatie op loopafstand van dat gebouw was. Het was geopend door Minister Jorritsma en had toentertijd de grootste glazen vloer van Europa waarbij bezoekers over een kaart van het toen toekomstige midden Nederland konden lopen. (De informatie die tot 2007 in het Mobilion werd gegeven had daarmee voor een groot deel ook betrekking op Leidsche Rijn. Tevens werd Leidsche Rijn daar naar voren gebracht als voorbeeld van hoe een wijk op een duurzame manier vorm geeft aan de mobiliteit.) Op 23 december 2018 is het informatiecentrum van Leidsche Rijn ook in dat gebouw dichtgegaan en is daarmee definitief gesloten.

Voorzieningen

Vlak bij het station Utrecht Leidsche Rijn is op 16 mei 2018 (ten zuidwesten van het station) een groot winkelcentrum geopend, het grootste van de stad Utrecht na het winkelgebied in de binnenstad. Ten noorden hiervan langs de autosnelweg A2 ligt sinds 2009 The Wall, een winkelcentrum bestaande uit megastores.

Verder zijn er in de wijk Leidsche Rijn twee buurtwinkelcentra, te weten Winkelcentrum Terwijde, dat zich nabij het station Utrecht Terwijde bevindt, en Winkelcentrum Parkwijk, dat dicht bij de grens tussen de buurten Parkwijk en Langerak ligt. Niet ver ten westen en ten zuiden van de wijk liggen Winkelcentrum Vleuterweide te Vleuten en Winkelcentrum Mereveldplein te De Meern.

Tegenover The Wall bevindt zich het Sint-Antonius Ziekenhuis, locatie Leidsche Rijn.

Even ten zuidoosten van station Leidsche Rijn staat bioscoop Pathé Utrecht Leidsche Rijn, een groot en hoog gebouw met zeven zalen en met een panoramadak. Het is een voormalige CineMec-bioscoop.

In het noorden van het Bedrijvengebied De Wetering bevindt zich een foodspot, een grootschalig verzamelgebouw van horecavoorzieningen, onder meer met landelijk bekende ketens. Een andere wijkoverstijgende voorziening is het Skydivecentrum in de buurt de Wetering.

Cultuur

In de realisatiefase van de Vinex-locatie Leische Rijn was er het meerjarige kunstproject Beyond. Een van de onderdelen was in 2003 Parasite Paradise waarin kunstenaars meewerkten aan het ontwerp van de openbare ruimte door tijdelijke onderkomens en voorzieningen te bouwen. Onder deze deelnemende kunstenaars waren onder meer Luc Deleu, Kevin van Braak, Atelier van Lieshout, Rob Vrijen, en Dré Wapenaar. Artistiek leider was Tom van Gestel.

De voormalige Rode Doos was de vervangende locatie voor Muziekcentrum Vredenburg in Leidsche Rijn (2008)

Tussen 2007 en 2014 stond in de buurt van de Hogeweidebrug over het Amsterdam-Rijnkanaal een groot rood gebouw. Daarin werden vanwege de verbouwing van Muziekcentrum Vredenburg de grote concerten van dit muziekcentrum gegeven. Officieel droeg het de naam Vredenburg Leidsche Rijn, maar al spoedig kreeg het de bijnaam De Rode Doos. De voorziening werd door sommigen bekritiseerd vanwege de vermeende slechte akoestiek. De Rode Doos nam tijdens de verbouwing de rol van Grote Zaal van Muziekcentrum Vredenburg over. Kleinere concerten vonden in deze periode plaats in het gebouw Leeuwenbergh in de Utrechtse binnenstad. De Rode Doos is inmiddels afgebroken.

Het NUT Nieuw Utrechts Toneel is het theatergezelschap van Leidsche Rijn.

Kunst in de openbare ruimte

Op verschillende voor iedereen toegankelijke plaatsen in de wijk staan kunstwerken.[4] Vanwege hun grootte worden deze gewoonlijk aangeduid als monumentale kunst.

  • Tussen het Leidsche Rijn College en het Via Nova College bevindt zich het monumentale fotowerk 'Bron en Gletsjer' van Marijke van Warmerdam.
  • In Park Leeuwenstein staat "A mon seul Désir", een betonnen bank met stalen figuren als rugleuning; dit is een werk van Margot Berkman en Eline Janssens.
  • Langs de busbaan tussen Leidsche Rijn Centrum en Parkwijk staat een tentoonstellingspaviljoen. Het bestaat uit twee langwerpige witte blokken die kruislings over elkaar liggen. Het is ontworpen door de kunstenaar Stanley Brouwn; de architect van dit bouwwerk is Bertus Mulder.
  • Bij Forum 't Zand staan de 'versteende planten' van Amalia Pica.
  • In Terwijde staat een poort die toegang geeft tot het terrein van basisschool De Ridderhof. Dit is een werk van de kunstenaar William Speakman.

Films

Films die in deze wijk zijn opgenomen zijn o.a. de Mees Keesfilms in de buurt Het Zand.

Zie de categorie Leidsche Rijn van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.