Veldhuizen (De Meern)

Veldhuizen ligt in het westen van De Meern. De omringende buurten zijn Vleuterweide Zuid en De Meern Noord in het noorden en De Meern Zuid in het oosten en zuiden. Deze drie buurten liggen in de gemeente Utrecht. In het westen grenst Veldhuizen aan Harmelen, gemeente Woerden. Aan de zuidelijke rand van Veldhuizen ligt de autosnelweg A12. Aan de andere zijde van de A12 ligt de tot De Meern Zuid behorende buurtschap Reijerscop.

De naam is ontleend aan de voormalige gemeente Veldhuizen, een in 1954 opgeheven gemeente. Deze gemeente bestond uit de Meerndijk, de polder Veldhuizen en het grootste deel van de polder (tevens buurtschap) Reijerscop. De vroegere polder Veldhuizen is thans volgebouwd. Dit gebied, gelegen ten westen van de Meerndijk, telt ongeveer 12.500 inwoners, van wie circa 3.000 direct ten westen van de Meerndijk in De Meern Zuid wonen. Verder naar het westen, voorbij het Kloosterpark, ligt de buurt Veldhuizen met ruim 3.000 woningen, waarvan de meeste zijn gebouwd in de periode 1997-2003. Veldhuizen is onderverdeeld in de 'sub-buurten' Veldhuizen Noord, Veldhuizen Zuid en De Balije. Van deze drie is De Balije de jongste; de woningen daar zijn na 2003 gebouwd.

Hoewel Veldhuizen niet in de wijk Leidsche Rijn ligt, is deze buurt een van de bouwlocaties van de grote stadsuitbreiding van Utrecht, die bekend staat als het Project Leidsche Rijn. Veldhuizen is van alle bouwlocaties van dit project de oudste. De bouwactiviteiten begonnen hier in 1997. Veldhuizen behoorde toen tot de gemeente Vleuten-De Meern. Op de datum waarop Vleuten-De Meern werd ingelijfd bij Utrecht, 1 januari 2001, was al een groot deel van deze buurt gerealiseerd.

In de jaren 1954 tot en met 2000 behoorde dit gebied tot de voormalige gemeente Vleuten-De Meern. Voor 1954 was het een deel van de vroegere gemeente Veldhuizen. De meeste huizen van deze kleine gemeente stonden aan de Meerndijk in het dorp De Meern. Ten westen daarvan lagen de polders Veldhuizen en Reijerscop. De boerderijen in Reijerscop staan aan de buurtweg met dezelfde naam, die de ontginningsbasis van deze polder vormt. De boerderijen in de polder Veldhuizen werden echter niet aan de kop, de huidige Leidse Rijn, gebouwd, maar enkele honderden meters zuidelijker. Daar had namelijk in de oudheid een tak van de Rijn gelopen, die door archeologen en geologen wordt aangeduid met Heldammer Stroom. Toen in de elfde of twaalfde eeuw dit gebied werd ontgonnen en er nog geen dijken waren, vond men de relatief hoog gelegen stroomrug van deze verdwenen rivier de meest geschikte plek om zich te vestigen.

Er werden hier hofsteden en ook het kasteel Nijeveld gebouwd. Dit middeleeuwse kasteel en zijn bewoners raakten al spoedig betrokken in politieke twisten. Het kasteel brandde daarbij af, werd later herbouwd, maar ging uiteindelijk ten onder aan verval. De schamele resten ervan liggen in het De Milan Viscontipark, midden in het huidige Veldhuizen. De naamgever van dit park, Gijsbert Franco de Milan Visconti (1693-1780), kocht in 1710 het in verval geraakte kasteel en liet een ontwerp maken voor de aanleg van een Franse tuin en de restauratie van het kasteel. Ofschoon hij zeer vermogend was, is dit plan nooit uitgevoerd.

Voor een uitgebreide geschiedenis van Veldhuizen en omgeving wordt verwezen naar Geschiedenis van De Meern.

In de buurt Veldhuizen zijn in 1997 en ook daarna belangrijke vondsten gedaan bij archeologische opgravingen. Er zijn Romeinse schepen aangetroffen, waarvan er een permanent is tentoongesteld in Castellum Hoge Woerd in De Meern. Ook zijn in Veldhuizen sporen gevonden van de Romeinse grensweg. Zie Fletio en Schepen van De Meern voor meer informatie over deze archeologische vondsten.

Zie de categorie Veldhuizen (Leidsche Rijn) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.