Kasteel Nijswiller

De oorsprong van het kasteel ligt in 1275 toen Werner van Bolland, de rijksveldmaarschalk van hertog Jan van Brabant toestemming kreeg om ter plaatse van het huidige Nijswiller een kasteel te bouwen. De gekozen plek was heel strategisch door de ligging aan de handelsroute Maastricht-Aken met het oog op de mogelijkheid om tol te heffen. De directe nabijheid van de Selzerbeek schiep bovendien de mogelijkheid om de omgrachting van het kasteel te kunnen voeden met het beekwater. Van Bolland noemde het kasteel "Neis-Wilre" (nieuw Wijlre) en hij paste en passant zijn naam aan tot "Van Bolland van Wilre".

Via vererving kwam het kasteel enkele generaties later in het bezit van de familie Van Caldenborg. In 1505 kwam het wederom in handen van een andere familie toen Catharina van Caldenborn huwde met Jan van Eynatten. De familie Van Eynatten bezat kastelen en goederen in onder andere Maastricht, Gulpen en Nuth. Een eeuw later kwam het kasteel in handen van de familie Van Schaesberg (1587-1687). Deze familie had als stamslot het kasteel van Schaesberg, tegenwoordig een ruïne in het gelijknamige dorp Schaesberg. De familie verkoos hun stamslot echter boven het kleine kasteeltje in Nijswiller en verhuurde dit laatste daarom aan de drost van Meerssen.

Door slecht onderhoud was het kasteel danig in verval geraakt en na een grote opknapbeurt werd het door Agnes van Schaesberg in 1702 verkocht. Nieuwe eigenaar werd Pieter Brewer von Fürth, een telg uit het Akense patriciërsgeslacht Von Fürth, die ook al het nabijgelegen kasteel Lemiers bij Vaals en kasteel Rivieren bij Klimmen bezaten. Begin 19e eeuw werd het kasteel aangekocht door baron Guillaume de Lognay. Door het ontbreken van mannelijk nageslacht kwam het kasteel daarna in het bezit van andere adellijke families. Eerst was er baron Jean van de Bruggen en daarna Frederick von Coels. Al deze families voerden diverse moderniseringen door en brachten allerlei verfraaiingen aan het interieur aan zoals stucplafonds, ornamenten en schouwen.

De familie Brouwers-Regout in 1886

Aan het eind van de 19e eeuw werd het kasteel verkocht. In 1886 overleed hier Émilie Regout (1834-1886), dochter van de bekende Maastrichtse entrepreneur Petrus Regout. Émilie woonde er met haar man, de politicus en bestuurder Hubert Joachim Brouwers (1833-1892), en hun zes kinderen. Een van hun kleinzonen, de bestuurder en NSB-burgemeester Jacques Brouwers (1895-1975), was gehuwd met Adrienne Regout (1895-1975). Het echtpaar scheidde in 1940. Hun twee jongste kinderen, Edouard en Emilie, werden respectievelijk in 1925 en 1930 op kasteel Nijswiller geboren.

In 1933 werd het kasteel verkocht aan het Algemeen Mijnwerkers Fonds van de Staatsmijnen. Een jaar later kwam het in bezit van de zusters franciscanessen van Heythuysen. De pracht en praal van het kasteel paste niet bij hun sobere en ingetogen levensstijl en daarom werd het kasteel inwendig ontdaan van alle in hun ogen overbodige versieringen. Door de vele aanpassingen en moderniseringen verloor het kasteel veel van zijn authenticiteit. Het koetshuis werd omstreeks 1936 verbouwd tot naaiatelier. Ook is het gebouw enige tijd in gebruik geweest als lagere school voor de kinderen uit Nijswiller.

De zusters vertrokken omstreeks 1980 waarna zij het kasteel verhuurden aan de stichting Temenos, die het gebruikte als paramedisch centrum. Sinds 2008 is het kasteel privébezit.

Toen het kasteel werd gebouwd werd hiervoor een strategische plek gekozen aan de Oude Akerweg, een oude handelsroute tussen Maastricht en Aken, en aan de Selzerbeek. Het huidige kasteel omvat een hoofdgebouw, het eigenlijke kasteel, en een nederhof. Het kasteel heeft een grote vierkante woontoren met hieraan een oostelijke vleugel. Op een hoek van de vleugel bevindt zich, aansluitend aan de woontoren, een achthoekige traptoren uit de 16e eeuw. Hierin bevindt zich een houten spiltrap. De woontoren heeft een achtkantige spits met een windvaan die is voorzien van het familiewapen van de vroegere bewoners, de familie Van Eynatten. Het geheel is opgetrokken uit bakstenen en voorzien van hardstenen banden en segmentboogvensters met hardstenen omlijstingen.

De nederhof (boerderijgedeelte) ligt aan de oostzijde van het kasteel en bestaat uit drie aaneengesloten vleugels waarop de jaartalankers 1774 en 1785 zichtbaar zijn. Aan de zuidzijde van het kasteel bevindt zich een park met daarin een Mariagrot en restanten van de vroegere kasteelgracht.

• 
  Toegangspoort
• 
  Het kasteel
• 
  De nederhof
• 
  Poort van de nederhof

• Stichting Limburgse kastelen^{[dode link]}

Zie de categorie Kasteel Nijswiller van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Kastelen in Gulpen-Wittem
Gracht Burggraaf · Kasteel Cartils · Kasteel Eys · Kasteel Goedenraad · Kasteel Groenendaal/Ophem · Kasteel Hurpesch · Kasteel Karsveld · Kasteel Neubourg · Kasteel Nijswiller · Kasteel Wijlre · Kasteel Wittem