Kasteel Den Halder

De naam Den Halder is afgeleid van het woord "houder", hetgeen betekent dat de toren bedoeld was om de vijand tegen te houden.

De eerste vermelding van Den Halder als vestingstoren komt voor in een akte uit 1381 van de hertog van Brabant, die Valkenburg na een wekenlang beleg veroverde. De eerste met naam bekende bewoner is ene Peter van Ellerhorn, vermeld in 1573. Den Halder was toen blijkbaar reeds een bewoonde verdedigingstoren of donjon. Den Halder werd pas een echt kasteel in het begin van de 17e eeuw, met name door de grote verbouwing die Gerard van Meer in 1635 liet uitvoeren. Bij het kasteel behoorde een hoeve, een oliemolen, een grote boomgaard en andere landerijen, en enkele vijvers.

In 1739 kocht de Maastrichtse schepen Peter Boomhouwer het kasteel van de Van Meers, om het vervolgens door te verkopen aan de burgemeester van Wezet. Achtereenvolgens wisselde het kasteel van eigenaar, tot in 1804 de in Limburg bekende familie Van Pallandt het aan Bertrand Loisel verkocht, een Fransman, die het in Valkenburg tot burgemeester bracht. De bij het kasteel behorende olie- en meelmolen aan de Lindenlaan kwam eveneens in zijn handen en werd onder zijn leiding verbouwd. Sindsdien staat de molen bekend als de Fransche Molen.

Doordat Valkenburg zich in de 19e eeuw ontwikkelde tot vakantie- en kuuroord, was er grote behoefte aan bouwgrond voor hotels en buitenhuizen. Een deel van het landgoed werd door de gemeente aangekocht en ingericht als park. De Valkenburger Habets werd de nieuwe eigenaar van het kasteel en liet het grondig restaureren. Daarna waren de families De Casalette en Rooding eigenaren, waarbij het kasteel als kantoor in gebruik was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep het behoorlijke schade op. Na de oorlog werd het kasteel door de gemeente aangekocht en opgeknapt. Het werd het onderkomen van het streekmuseum van Valkenburg en daarna van de provinciale VVV van Limburg.

Kasteel Den Halder ligt aan het riviertje de Geul, de rivier stroomt langs de achtergevel van het kasteel. Het kasteel is opgetrokken uit Limburgse mergel en bestaat uit een rechthoekig gebouw, in 1635 aangebouwd aan een 15e-eeuwse verdedigingstoren. Deze Haldertoren is een vierkante donjon, die later als traptoren fungeerde. Het grotendeels 17e-eeuwse huis werd in de 18e eeuw gewijzigd. Naast het kasteel is een openbaar stadspark, het Halderpark, dat anno 2014 wordt gereconstrueerd, onder meer om de stadsgracht weer zichtbaar te maken.

• 
  Oostzijde
• 
  Geulzijde
• 
  Zuidwestzijde
• 
  Haldertoren
• 
  Halderpoortje

• Vestingwerken van Valkenburg
• Geulpoort
• Grendelpoort
• Berkelpoort (Valkenburg)
• Kasteel Valkenburg

Zie de categorie Kasteel Den Halder van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.