Château St. Gerlach

Wapen van priorin Isabella van Raveschot op een Augsburgse kelk (ca. 1730)

De geschiedenis van het kasteel begint in het midden van de twaalfde eeuw met de kluizenaar Gerlachus, die zich terugtrok in het Geuldal om er te bidden en tegelijkertijd regelmatig op bedevaart te gaan naar het graf van Servatius van Maastricht. Toen hij in 1165 stierf, werd zijn graf een bedevaartsplaats voor de plaatselijke bevolking omdat de mensen hem wonderen toedichtten. Nadat Gerlachus heilig was verklaard liet de Valkenburgse heer Gosewijn IV bij het graf een (norbertijnen)klooster en een kloosterkerk bouwen. In de kerk werd een praalgraf ingericht voor Gerlachus. In 1345 werd het klooster tot nonnenklooster omgevormd en veel adellijke families stuurden hun dochters die niet konden of wilden huwen hiernaartoe. Een belangrijke bezoeker uit het verre verleden was Karel de Stoute. Hij kwam er ooit als bedevaartganger om te bidden bij het graf van de heilige kluizenaar. Een bordje met zijn naam herinnert hieraan.

In 1574, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het klooster verwoest door Lodewijk van Nassau tijdens een veldtocht tegen de Spanjaarden. Echter in 1661 kwam het klooster weer onder Spaanse soevereiniteit. Vervolgens kwam het via een ruil in 1786 weer in Hollandse handen, waarna de stiftsdames vertrokken naar het leegstaande kartuizerklooster Bethlehem te Roermond.[1]

Na de Franse inval in 1795 werden alle kloosters in de bezette Nederlanden geconfisqueerd. Notaris Schoenmaeckers, die als zaakwaarnemer van de zusters had opgetreden, kocht daarna het complex. Hij liet het klooster ombouwen tot een fraai buiten, waarna het werd aangeduid als château. De kloosterkerk werd aan de parochie Houthem geschonken en fungeerde als nieuwe parochiekerk. Het kasteel werd achtereenvolgens bewoond door de families Corneli en De Selys de Fanson. Als laatste telg van de familie De Selys de Fanson bewoonde Robert het tot 1979, waarna deze het vermaakte aan het kerkbestuur van de parochie Houthem. Het kasteel en een aantal bijgebouwen raakten hierna ernstig in verval.

In de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel eerst door de Duitsers bezet en na de bevrijding door Amerikaanse militairen. Aan de Amerikaanse bezetting herinnert nog een gat in de grote spiegel boven de schouw, ontstaan door een pistoolschot afgevuurd door een van de soldaten.

De huidige eigenaar is de Limburgse hotelier Camille Oostwegel, zelf geboren in Houthem. In 1994 kon hij zijn jongensdroom waarmaken door het complex te kopen en een enorme restauratie te beginnen. Het werd geopend op 15 september 1997 door Mr. Pieter van Vollenhoven. Het fungeert als hotel, restaurant en conferentieoord. Volgens de hotelclassificatie van 'Five Star Alliance' is het een van de vijf vijfsterrenhotels in Nederland. De meeste vijfsterrenhotels in Nederland zijn geconcentreerd in de grote steden Den Haag en Amsterdam. Château St. Gerlach is een van de weinige vijfsterrenhotels die zich buiten de Randstad bevinden.

In februari 2002 kwamen hier twaalf Europese bankpresidenten bijeen. Zij hebben ter herinnering er twaalf platanen geplant die nu de Europalaan vormen. Een jaar later werd het Euromonument, gemaakt door de benedictijner frater Leo Disch, onthuld. In 2014 brachten The Rolling Stones de nacht door in het hotel toen ze optraden op muziekfestival Pinkpop.

Een beroemde gast was de Amerikaanse president George W. Bush. Hij overnachtte samen met zijn vrouw in het hotel tijdens een kort bezoek aan Limburg naar aanleiding van de herdenking van het feit dat 60 jaar eerder een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Deze herdenking vond plaats op de Amerikaanse Begraafplaats Margraten in Margraten.

In 2016 werd een belangrijke uitbreiding van het hotel gerealiseerd in de 17e-eeuwse kasteelhoeve Broers, die een jaar eerder werd verworven. Tevens werd een vergadercentrum gebouwd naar ontwerp van Francine Houben.[2]

• 
  Kasteel en kerk
• 
  Achterzijde
• 
  Voorgevel
• 
  Westvleugel
• 
  Kloosterkerk
• 
  Pachthof
• 
  Hoofdgebouw
• 
  Vanaf de Geul

• Gerlachus van Houthem
• Sint-Gerlachuskerk (Houthem)
• Gerlachusputje

• Website van de Stichting Limburgse Kastelen
• Website Hotel Château St. Gerlach

Zie de categorie Château St. Gerlach van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.