Kasteel Elsloo

De bouwers van het kasteel bewoonden een kasteel dat oorspronkelijk meer westwaarts, direct bij een bocht in de Maas was gelegen (50° 57′ 1″ NB, 5° 45′ 25″ OL). Omstreeks het begin van de 17e eeuw was dit kasteel, doordat de oostelijke oever door het sterk stromende Maaswater danig werd ondermijnd, in verval geraakt. Fundamenten van dit kasteel zijn nog zichtbaar bij een lage waterstand van de Maas. Volgens de overlevering maakte dit kasteel deel uit van een zeer groot vroegmiddeleeuws complex van militaire gebouwen. Het werd meerdere malen door de Noormannen geplunderd, waarna de locatie mogelijkerwijs bekend werd als een plaats met de naam 'Hasloa' of 'Escolum'. Deze aanduidingen zouden de uiteindelijke naam van het dorp 'Elsloo' kunnen verklaren.

Over het Noormannenkamp 'Haslou' deden sterke geruchten de ronde. Zo zou dit kamp wel duizend Noorse strijders, wat in die tijd erg veel was, herbergen. Dit zou in overeenstemming kunnen zijn met militaire geschriften uit de Middeleeuwen, die spreken over een uitgebreide militaire zone rondom een burcht en fort. Volgens geschiedkundigen zouden de Noormannen in het Nedersaksische kamp 'Hasloa' eveneens een aantal scheepswerven hebben opgericht met hoogstaande houttechnologie en zeer omvangrijke smidsen. Onduidelijk is hoelang de Noormannen dergelijke activiteiten hebben weten te manifesteren. Bovendien is het nog onduidelijk of het beruchte Noormannenkamp 'Hasloa' überhaupt wel nabij het huidige Elsloo heeft gelegen - er wordt bijvoorbeeld ook wel gesteld dat hier 'Ascloha', het huidig Asselt, wordt bedoeld. Op de plek waar het oude Kasteel van Elsloo was gelegen zou ook een Karolingische palts hebben gestaan, welke als verblijf diende voor Lotharius II en Karel de Kale. De latere burcht is in oorkonden genoemd in het jaar 1111 als de woonplaats van de heren van Elsloo.

De eerste heer die werd genoemd was Arnulf of Arnoldus van Elsloo. Vermeldenswaardig is dat van deze familie na een ruzie tussen twee gebroeders een van beiden uitweek naar het meer noordelijk gelegen Stein. Hij liet zich daar tot heer van Stein benoemen.

Het geslacht van Elsloo stierf rond 1285 uit. De oudste dochter trouwde met Gozewijn van Born, die daarmee de nieuwe heer van Elsloo werd. Toen ook zijn geslacht uitstierf gingen de bezittingen voor korte tijd over naar het geslacht Van Schoonvorst, daarna naar het geslacht De Gavre. Tijdens het bewind van laatstgenoemde familie viel het kasteel (tezamen met de nabijgelegen kerk) geleidelijk ten prooi aan de Maas. Het was nog wel bewoonbaar, maar nauwelijks verdedigbaar. Eén van de heren De Gavre bouwde daarom eind 15e eeuw een nieuw kasteel ter plaatse van het huidige, gebruikmakend van de restanten van de vervallen burcht. Tegelijkertijd werd ook een nieuwe kerk gebouwd, boven aan de Maasberg. Restanten van de voormalige burcht zijn bij extreem laag water van de Maas nog zichtbaar.

In 1641 kwam het kasteel in het bezit van de graven Van Arberg (d'Arberg) die er af en toe verbleven tot in 1818. Door openbare verkoop werd het eigendom van de graven De Geloes. Door het huwelijk van Isaure De Geloes met de markies Charles de Grimaldi, uit het Huis Grimaldi (Monaco), verbond deze adellijke familie haar naam aan het kasteel.

Na een verwoestende brand in 1885 verliet de familie De Geloes het kasteel Elsloo. De restanten en het bijbehorende landgoed kwamen na openbare verkoop in 1887 in het bezit van Hendrikus Jurgens, uit de familie Jurgens in Oss. Na een grote restauratie benutten hij en de gezinnen van zijn kinderen het landgoed als zomerverblijf. In 1957 liet Dorine Verschure het landgoed, park, 168 hectare grond en 118.250 gulden na aan de gemeente Elsloo.[1]