Eemshaven

Het kanaal vormt de toegang tot de havens. De minimum bodembreedte is 200 × 15 m en een diepte van NAP −15 m. Bij hoog water kunnen schepen met een maximale diepgang van 11 m binnenlopen. Aan het eind van het kanaal is een zwaaikom met een diameter van 440 m en een diepte van NAP −15 m.

Dit basin ligt ten oosten van de zwaaicirkel en is bedoeld voor schepen met een diepgang van 11 m. Het heeft een bodembreedte van 200 m, is 1200 m lang en heeft drie kades: de noordkade met een diepte van 18 m, de Oostkade met een diepte van 16 m, waar vliegas, gips etc. kan worden overgeslagen, en de Zuidkade, diepte 18 m, voor kolenoverslag. Hier is ook een losstoep voor bouw-grondstoffen en bouw-recycling materiaal.

Dit basin ligt ten Westen van de zwaaicirkel en heeft een diepte van rond de 12,5 m. Het is 1200 m lang en zo'n 250 tot 300 meter breed. De handelskade heeft een lengte van 1130 m en een breedte van 300 m.

Dit basin ligt ten Westen van de zwaaicirkel en ten zuiden van de kade in de Julianahaven. Het is 600 m lang, 130 m breed en 8 m diep. Het heeft aan de zuidzijde een drijvend steiger van 225 m lengte voor binnen-, kust- en dienstvaartuigen en een dienstensteiger voor o.a. de loodsdienst.

Dit is het meest noordelijke basin en heeft aan de zuidkant een openbare kade van zo'n 1200 m.

In de Eemshaven bevinden zich enkele veerterminals, onder andere van AG Ems met een veerdienst op Borkum. Ook zijn er vergevorderde plannen voor een veerdienst naar Rosyth in Schotland. [10]

De Eemscentrale (2012)

De RWE-kolencentrale in aanbouw (november 2012)

Werkzaamheden in de Wilhelminahaven tijdens de bouw van de RWE-kolencentrale (november 2012)

De Oostlob is thans het gebied waar de grootste ontwikkelingen worden verwacht.

De Eemshaven speelt een belangrijke rol in de energievoorziening van Nederland. Sinds 1997 heeft Electrabel daar vijf gasgestookte STEG-eenheden van de Eemscentrale met een totaal vermogen van 1.750 megawatt (MW), een gasgestookte combi-eenheid met een vermogen van 675 MW en een gasturbine-eenheid met een vermogen van 17 MW. Verder staan op het terrein nog negen windmolens met een totaal vermogen van 27 MW.

NUON startte in 2008 met de bouw van de Nuon Magnum Multi-fuel centrale met een vermogen van ongeveer 1.200 MW.[11] De centrale kan elektriciteit produceren uit gas, kolen en biomassa. Nuon Magnum wordt in twee fasen gebouwd. Eerst bouwt Nuon het gasgestookte gedeelte, welke in productie zal komen in 2012, en later een installatie voor kolenvergassing en de CO₂-afvanginstallatie. In april 2011 besloot Nuon de plannen voor de 2e fase uit te stellen tot minstens 2020. De bouw van de gasgestookte centrale ging gewoon door en medio 2013 werd de centrale officieel in gebruik genomen.

Het Duitse RWE heeft er een kolencentrale met een capaciteit van 1.560 MW en met mogelijkheden voor CO₂-afvang. De locatie Eemshaven is gunstig vanwege de haven die de aanvoer van steenkool met grote zeeschepen mogelijk maakt, de aanwezigheid van voldoende koelwater waardoor geen koeltorens nodig zijn en de directe aanwezigheid van lege aardgasvelden in het noorden van Nederland voor de - eventuele - opslag van CO₂. In de centrale komt ook een installatie die stroom uit biomassa kan produceren; deze krijgt een vermogen van 160 MW. Het rendement van de kolencentrale is zo'n 46% en vergde een investering van 3,2 miljard euro.[12] De centrale is sinds de zomer van 2015 operationeel. In september 2019 begon de bijstook met biomassa, restmateriaal van bosbouw en houtproductie.[13] RWE begint hier met 15% biomassa bijmenging en heeft de intentie dit verder te verhogen.

In de Eemshaven komt bovendien een onderzeese hoogspanningskabel aan land vanuit Noorwegen. De 580 km lange Norned-kabel is een gelijkspanningskabel en daarom wordt er zowel in Noorwegen als in Eemshaven een omvormerstation gebouwd. In 2019 komt daar de COBRA-kabel bij, een vergelijkbare verbinding met Denemarken.

Even had de Eemshaven het grootste windmolenpark op land van Europa met een installeerde capaciteit van 156 MW. Het werd ingehaald door het Windpark Sintfeld bij Paderborn met meer dan 200 MW.

Holland Malt is een moutfabrikant die eigendom is van Bavaria. De firma is in 2003 ontstaan als een samenwerkingsverband van Bavaria met Agrifirm, een coöperatie van tuinders en boeren. De partners hebben in totaal 55 miljoen euro geïnvesteerd in een nieuwe moutfabriek met bijbehorende graansilo's in de Eemshaven. Medio 2006 werd de fabriek officieel in gebruik genomen. Mout wordt onder andere gebruikt als grondstof voor bier. De fabriek heeft een capaciteit van 165.000 ton wat overeenkomt met een jaaromzet van ongeveer 100 miljoen euro.[14] De locatie is gekozen vanwege de goede aan- en afvoerwegen voor grondstoffen en de beschikbaarheid van frisse lucht die essentieel is voor het productieproces. Holland Malt heeft een tweede moutfabriek in Lieshout. In november 2014 heeft Agrifirm zijn belang van 43 procent in Holland Malt verkocht aan Bavaria. De bierbrouwer had al de overige 57 procent van de mouterij in handen en is dus volledig eigenaar van het bedrijf.[15] In juli 2016 werd bekend dat Holland Malt de mouterijcapaciteit met twee moderne torens gaat uitbreiden waarmee de capaciteit bijna verdubbelt tot 280.000 ton mout per jaar.[16]

De Vopak Terminal Eemshaven (2012)

Het overslagbedrijf Veem & Factor exploiteert een aantal loodsen in de Eemshaven. Het bedrijf kwam op 30 juli 2007 in het landelijke nieuws doordat brand uitbrak in een aantal van de reusachtige opslagloodsen. In deze gebouwen was huisvuil opgelagen voor een recyclingbedrijf. De brand kon met enige moeite worden geblust en leverde een miljoenenschade op.

Tot 2010 waren er plannen voor de aanlanding van vloeibaar aardgas (lng). Gasunie, Vopak en Essent deden een onderzoek naar de haalbaarheid van een lng-terminal, die volgens de plannen twee opslagtanks moest krijgen van elk 180.000 m³ lng waarmee jaarlijks 10 tot 12 miljard m³ aardgas zou kunnen worden geproduceerd. Het bouwbesluit moest eind 2011 worden genomen waardoor de lng-terminal in de loop van 2015 operationeel had kunnen zijn.[17] Lng zou dan met grote schepen aangevoerd kunnen worden en met enkele aanpassingen de Eemshaven kunnen bereiken.[18] In 2010 werd echter duidelijk dat een dergelijke terminal financieel niet haalbaar was doordat er zich al te veel van dit soort terminals in Europa bevinden om deze rendabel te kunnen maken.

Begin 2011 maakten Vopak en joint venture partner NIBC European Infrastructure Fund bekend een nieuwe opslagterminal voor olieproducten te bouwen. Deze komt op een 55 hectare groot terrein gelegen ten zuidwesten van de Julianahaven. De terminal zal gebruikt worden voor de opslag van strategische voorraden ruwe aardolie, benzine en diesel. In de eerste fase worden 11 tanks gebouwd met een totale capaciteit van 660.000 m³ en een steiger voor zeeschepen. Op 2 september 2012 meerde de MS Eagle Matsuyama als eerste olietanker aan bij de steiger van Vopak Terminal Eemshaven. De tanker had 35.000 ton lading aan boord en opende hiermee de terminal.[19] Als de vraag daartoe aanleiding geeft, kan de opslagcapaciteit worden uitgebreid tot 2,76 miljoen m³.[20]

In 2006 kwamen concrete plannen naar buiten om schepen op een ecologisch verantwoorde werkwijze, onder mensvriendelijke werkomstandigheden en winstgevend te slopen. Het Ecodock project was een initiatief van de Groningse afval- en recyclingspecialist Doebren Mulder. Het was bedoeld als alternatief voor het slopen van schepen op stranden in India, Bangladesh en China. De omstandigheden waaronder dit gebeurt, zijn slecht voor de werknemers, veel ongevallen door ondeskundigheid, en het milieu. Bij de sloop komen grote hoeveelheden smeerolie, brandstof, chemicaliën, kunststoffen, zware metalen, asbest en andere verontreinigingen in zee terecht. In de Wilhelminabekken in de Eemshaven zou een droogdok komen van ongeveer 300 meter lang, 55 meter breed en 8 meter diep op een werf van ongeveer 30 hectare groot. Voor de ontwikkeling van het eerste Ecodock was een investering nodig van 64 miljoen euro.[21] Omdat de twee investeerders niet met geld over de brug kwamen werd Ecodock in augustus 2007 failliet verklaard, nog voordat de eerste paal in de grond was geslagen.

Datacenter in the Eemshaven

Bij de Eemshaven staat sinds 2008 een van de grootste computercentra van Europa. Het gebouw dat eigendom is van TCN biedt plaats aan 100.000 servers. Google is enige huurder van het complex.[22] De Eemshaven is een interessante locatie voor de bouw van datacentra, omdat er in de buurt een belangrijke trans-Atlantische glasvezelkabel binnenkomt.[23] Bovendien zijn er verschillende energiecentrales en een groot windmolenpark, waardoor er een stabielere energievoorziening is dan in de Randstad.

In 2014 werd bekendgemaakt dat Google van plan is om in 2016 een tweede datacenter te bouwen in de Eemshaven. De bouwgrond voor dit nieuwe datacenter bestaat uit 50 hectare. Met de bouw is een bedrag van 600 miljoen euro gemoeid. Het nieuwe datacenter biedt ruimte aan tienduizenden servers,[24] en zal werkgelegenheid opleveren voor 150 mensen.

Station Eemshaven, gelegen langs de dijk langs de Eems, is sinds 2018 het noordelijkste station van Nederland.

De spoorlijn Groningen – Roodeschool is in 1978 verlengd met de stamlijn Eemshaven. Het gedeelte van Roodeschool tot Eemshaven werd uitsluitend gebruikt voor goederenvervoer, maar volgend op een besluit in 2015 werd het spoor vanaf het voorjaar van 2018 over een afstand van 4,7 kilometer aangepast, zodat het sinds maart 2018 ook geschikt is voor personenvervoer. Daarnaast werd 3 kilometer nieuw spoor aangelegd, grotendeels op buitendijks terrein. Ook werd het station Roodeschool verplaatst en het nieuwe station Eemshaven aangelegd. Dit ligt aan de Borkumkade, nabij de terminal van de veerboot van AG Ems van en naar Borkum.[25][26] Voorlopig wordt alleen 4 à 5 keer per dag gereden in aansluiting op de veerboten maar bij de gunning aan Arriva van de nieuwe concessie voor de periode 2020-2035 werd bepaald dat de treinen de gehele dag tot 20.00 uur een halfuurdienst zullen rijden ten behoeve van de werkenden in het Eemshavengebied.[27]

Een lijndienstbus en belbus naar de terminal van rederij AG Ems zijn inmiddels verdwenen.