Zwaaikom

Een zwaaikom is een plaatselijke verbreding van een rivier, kanaal of gracht, waar schepen die langer zijn dan de breedte van de vaart kunnen keren. De naam is afgeleid van de beweging die een schip bij deze draai maakt en de vorm van het water. Dankzij de aanwezigheid van een zwaaikom zijn veel plaatsen die aan 'doodlopende' vaarwegen liggen voor grotere schepen toch bereikbaar. Het manoeuvreren in een zwaaikom vraagt vaak een grote mate van stuurmanskunst.

Zwaaikom in het Twentekanaal bij de uitmonding in de IJssel

Voorbeelden van zwaaikommen zijn: tussen Hengelo en Enschede langs het Twentekanaal, in het Kanaal Roeselare-Leie heeft de zwaaikom in Roeselare de vorm van een ruime bocht en in Assen aan de Asser Vaart ter hoogte van De Kolk. De laatste is in 2006 groter gemaakt dan eerst de bedoeling was. In de jaren 70 van de 20e eeuw was de historische kom gedempt. In het Eindhovens Kanaal is bij Tongelre een zwaaikom. In Leur is een oude zwaaikom, die het begin vormt van de Leurse Haven, een belangrijke attractie. Tussen Dongen en de Dongense weg wordt aan het Wilhelminakanaal de komende jaren een nieuwe zwaaikom aangelegd. De Tweede Maasvlakte krijgt een zwaaikom met een lengte van 700 m.