varen

• Geluid:  varen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvarə(n) /

• va·ren

• [A] (erfwoord), via Middelnederlands varen van Oudnederlands faran, in de betekenis van ‘over water gaan (in of van een vaartuig)’ voor het eerst aangetroffen in 901 [1][2][3]

• [B] via Middelnederlands varen "vrezen" van Oudnederlands fêrron "verbazen", cognaat met Engels  fear ww  [4][5]
• [C] via Middelnederlands varen van Oudnederlands farn [6][7]

[A] varen

1. (scheepvaart) zich in een vaartuig voortbewegen

1. • Het schip vaart de haven uit. 

1. • Zij voeren in hun zeilboot rond de wereld. 

2. (verouderd), (Vlaanderen, Limburg) zich voortbewegen

1. • Hij voer ten hemel. 

1. • Jan, Jan, Dubbele Jan, waar zijde gij heen gevaren?[8] 

2. (verouderd) gezegd van iemands gesteldheid in het algemeen

1. • Hoe vaart gij nu, mijn kind?[9] 

2. (Limburg) autorijden[10]

• 
  1. De S/V Rembrandt van Rijn vaart door de Disco-baai in Groenland.
• 
  1. Reddingswerkers varen in een rubberboot door overstroomde straten.

• Als verleden tijd van varen in de betekenis "voortbewegen (over water)" is vaarde in het Middelnederlands al aangetroffen, maar voer is altijd meer gangbaar geweest[11]. Van Dale's Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal[12] en het Groene Boekje[13] vermelden alleen voer, maar andere bronnen als de Algemene Nederlandse Spraakkunst[14], Taaladvies van de Nederlandse Taalunie[15] en Onze Taal[16] geven aan dat vaarde soms ook voorkomt.
• Betekenis 1 heeft zich als gevolg van semantische verenging ontwikkeld uit de oudere betekenis 2 en is thans de hoofdbetekenis.

[B] varen

1. (verouderd), onpersoonlijk onwennig voorkomen, niet meevallen

1. • Het vaarde hem al te zeer; de eerste, dikke waterstraal uit de bronne was uitgeloopen, en weinig versch water uit den schoot der aarde kwam toe om haar te voeden.[17] 

[C] varen v/m

1. (plantkunde) Pteridophyta een sporenplant

1. • De grond in het bos was bedekt met prachtige varens. 

• 
  Varens in een botanische tuin
• 
  Onder het blad van deze varen zijn de sporen zichtbaar

• varengroen, varenkruid, varenwortel

• Het woord varen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'varen' herkend door:

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• va·ren

varen, g

1. bepaalde vorm nominatief enkelvoud van vare