Vliegkamp Valkenburg

Op 17 april 1939 werd begonnen met de aanleg van het militaire vliegveld Valkenburg. De aanleg ervan werd uitbesteed aan de Nederlandsche Heidemaatschappij die uit de wijde omgeving ruim duizend, voornamelijk werkloze, arbeiders aantrok om de klus te klaren. De aanleg geschiedde in het kader van een werkverschaffingsproject.[1]

Tijdens de Duitse invasie in mei 1940 is om het vliegveld zwaar gevochten hoewel het nog werd bemalen en niet vlieggereed was. Dit laatste was de Duitse plannenmakers kennelijk niet bekend. Duitse parachutisten veroverden op 10 mei 1940 het vliegveld. Vervolgens strandden 57 gelande Duitse transportvliegtuigen van het type Ju 52 in de zachte grond.[1] Het gevolg was dat, toen het eerste transportvliegtuig landde, het al meteen werd afgeremd door de zachte bodem. Zich van niets bewust en met een vooraf aangegeven hoge frequentie landde het volgende toestel. Toen men het eerste toestel nog bij het begin van de landingsbaan zag staan was het euvel al geschied want transportvliegtuig nummer twee boorde zich in nummer één. Dit herhaalde zich nog een aantal malen alvorens men doorhad wat er bij het landen op het vliegveld plaatsvond. Voor zover mogelijk heeft men de nog aanvliegende toestellen gedirigeerd naar het strand tussen Scheveningen en Katwijk. De toestellen maakten daar een inderhaast aangegeven noodlanding. Tot aan het bekend worden van dit mislukte aanvalsplan, vele jaren later, hebben Scheveningse en en Katwijkse getuigen zich afgevraagd waarom de Duitsers op het strand waren geland. Het had voor de Duitsers toch wel zwaarwegende consequenties omdat deze operatie deel uitmaakte van het plan om met de vele aangevoerde militairen met hoge snelheid door te steken naar Den Haag om daar zowel het vorstenhuis als het kabinet gevangen te kunnen nemen. Tegen de avond werd het door de Nederlandse strijdkrachten weer terugveroverd.[2] Bij de felle strijd sneuvelden veel militairen. Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal militairen onderscheiden met de Willems-Orde waaronder Majoor Jan Mallinckrodt.[3]

De bezetters bouwden het vliegveld verder af en namen het in gebruik als "Fliegerhorst Katwijk". Zij stationeerden er vanaf het najaar van 1940 tot in april 1942 bijna alleen maar eenmotorige jachtvliegtuigen.[1] De belangrijkste taak was de luchtverdediging van de kuststreek en het begeleiden van scheepskonvooien op de Noordzee. Tot 1943 werd Valkenburg in gebruik gehouden als hulpbasis, daarna maakten de Duitsers het vliegveld volledig onbruikbaar.

Van 30 april tot en met 7 mei 1945 vonden boven vliegveld Valkenburg voedseldroppings plaats door Lancasters van de RAF en B17G-toestellen van de USAF. In de operaties Manna en Chowhound werden in totaal in acht dagen 5500 voedselvluchten uitgevoerd. Hierbij werd 11.000 ton aan voedsel en goederen uitgeworpen, waarvan 252,3 ton boven Vliegkamp Valkenburg.[4][5]

Na de bevrijding kwamen 600 Canadezen van de Royal Engineers (RE 66) naar het vliegveld om het te herstellen. Binnen een week was het vliegveld weer operationeel.

Breguet Atlantic zet landing in op Valkenburg

In 1946 werd op Valkenburg de nr.1 Transport Vliegtuig Afdeling (TransVA) opgericht van de Luchtmacht. Omdat de Marineluchtvaartdienst (MLD) in Nederland geen bruikbare basis meer had, besloot de regering om Valkenburg aan de marine over te dragen. Op 15 september 1947 werd het veld omgedoopt tot Marinevliegkamp Valkenburg (MVKV). De eerste jaren was de MLD volop in opbouw en had een groot aantal vliegtuigtypen in dienst. Deze waren veelal gratis verstrekt uit overtollig geworden geallieerde voorraden.

Tijdens de watersnoodramp in februari 1953 diende het MVKV als centrum voor de Opsporings- en Reddingsdienst. De MLD bezat toen een Sikorsky S-51 helikopter Dit was de enige die in Nederland beschikbaar was!

In de jaren 1950 en 1960 fungeerde het MVKV als onderhoudsfaciliteit voor de vliegtuigen en helikopters van het vliegkampschip Hr.Ms. Karel Doorman en als dit schip in de haven lag was het veld overvol. Na de verkoop van dit schip in 1968 veranderde dit echter; het aantal vliegtuigtypen werd terugbracht naar de onderzeebootbestrijders Lockheed Neptune en Breguet Atlantic. Dit betekende een grote personeelsafname.

Vanwege aankoop van 13 Lockheed P-3 Orions werd het MVKV in de periode 1980-1982 gemoderniseerd. De Orions vervingen vanaf 1982 de verouderde Neptunes en in 1984 ook de Atlantics en ook dit ging weer gepaard met een aanzienlijke personeelsreductie.

In 1990 werd het MVKV aangewezen als regeringsvliegveld en daarmee de officiele ontvangstplek voor buitenlandse staatshoofden en VIP’s.

De steeds verder doorgevoerde bezuinigingen op Defensie leidden tenslotte het einde van de MLD en Vliegkamp Valkenburg. In 2004 werden de juist geupgrade Orions aan Duitsland en de nog niet gemoderniseerde aan Portugal verkocht en op 1 januari 2006 werd het Vliegkamp Valkenburg opgeheven.

De squadrons 320 en 321 zijn opgeheven en de P-3C Orions zijn verkocht aan Duitsland en Portugal. De vliegbasis is sinds juli 2006 gesloten. Wel kunnen hobbyisten nog even gebruikmaken van een deel van het vliegveld voor zweef- en modelvliegtuigen.