Tramlijn 1 (Haaglanden)

De latere route lijn 1 Den Haag – Delft heeft een lange voorgeschiedenis:

• 25 juni 1866: De eerste paardentram tussen Den Haag en Delft, met een spoorwijdte van 1520 mm, werd geopend door de ANRM (Algemeene Nederlandsche Railroute-Maatschappij). Deze voertuigen konden ook 'ontspoord' worden en buiten de rails rijden.
• 1 december 1874: Opgeheven
• 9 mei 1880: Heropend als paardentram met normaalspoor door de HT (Société Anonyme des Tramways de La Haye)
• 31 juli 1887: HTM bouwt de tramlijn om en gaat met stoomtrams rijden op het traject Den Haag-Delft.[1]

Motorwagen 80 op lijn 1 op de Korte Vijverberg; circa 1910.

• 24 november 1905: Lijn 1 werd ingesteld op het traject Hollands Spoor – Plein – Bankaplein. Het traject werd overgenomen van de "gele lijn" (paardentramlijn A, die op dezelfde dag werd opgeheven. In het ontwerp-tramplan 1904 werd deze lijn nog aangeduid met de letter A.
• 1 januari 1927: Lijn 1 werd vernummerd in lijn 17, die gelijktijdig werd verlengd naar de Stuwstraat.

• 1 januari 1927: De tweede lijn 1 werd ingesteld op het traject Statenkwartier – Staatsspoor. De route werd overgenomen van lijn A, die op dezelfde dag werd opgeheven.
• 18 januari 1943: Het eindpunt Frankenslag in het Statenkwartier moest vervallen vanwege de door de Duitse bezetter geëiste aanleg van de Atlantikwall. De route in Den Haag-West werd vervangen door lijn 1 naar de Zuiderparklaan. Het traject Groot Hertoginnelaan – Zuiderparklaan werd overgenomen van de op dezelfde dag opgeheven lijn 14.
• 17 november 1944: De dienst op alle Haagse tramlijnen werd gestaakt vanwege energieschaarste.
• 11 juni 1945: Lijn 1 werd heropend op het traject Zuiderparklaan – Tournooiveld.
• 27 juni 1945: Lijn 1 werd weer doorgetrokken naar het eindpunt Staatsspoor.
• 1 mei 1948: Lijn 1 kwam terug in het Statenkwartier, op het oude eindpunt op de Frankenslag. Het traject Zuiderparklaan – Groot Hertoginnelaan werd tijdelijk weer overgenomen door lijn 14.
• 14 mei 1948: Het eindpunt Frankenslag werd vervangen door het eindpunt Prins Mauritslaan.
• 1 juni 1948: Lijn 15 nam het traject Zuiderparklaan – Groot Hertoginnelaan over en reed geheel via de eerder door lijn 1 bereden route Zuiderparklaan – Staatsspoor.
• 25 mei 1958: Lijn 1 werd opgeheven. Het traject Prins Mauritslaan – Staatsspoor werd overgenomen door de op dezelfde dag ingestelde buslijn 1.

• 22 mei 1966: De derde lijn 1 werd ingesteld op het traject Turfmarkt – Delft Station ter vervanging van de op dezelfde dag opgeheven lijn 37.
• 12 september 1983: In verband met werkzaamheden aan de bovenleiding op de Hoornbrug werd lijn 1 op een gedeelte van het traject gedurende twee weken vervangen door buslijn 1.
• 2 oktober 1983: Verlenging van het eindpunt Turfmarkt naar Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad) via Den Haag Centraal, Koninginnegracht en Nieuwe Parklaan.
• 26 augustus 1994: Verlenging van het eindpunt Delft station naar Delft Tanthof (Abtswoudsepark) in Delft-Zuid.
• 13 juli 1995: Lijn 1 werd versterkt met "1K" op het traject Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad) – Den Haag Centraal.
• 30 mei 2001: In verband met werkzaamheden op de Haagweg (Rijswijk) en aan de Hoornbrug werd lijn 1 op een gedeelte van het traject tijdelijk vervangen door buslijn 1. Lijn "1K" werd opgeheven.
• 3 september 2001: Lijn 1 ging weer rijden weer op het traject Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad) – Delft Tanthof. Tevens werd vanaf deze datum door de tramtunnel bij station Hollands Spoor gereden.
• 14 december 2003: Het traject van Scheveningen naar Den Haag centrum werd gewijzigd. De route Jurriaan Kokstraat – Scheveningseweg – Plein 1813 – Hofweg werd overgenomen van lijn 8, die op dezelfde dag werd opgeheven. Op het trajectdeel Nieuwe Parklaan – Koninginnegracht – Centraal Station – Kalvermarkt bleef lijn 9 rijden. Met deze trajectwijziging werd het overgrote deel van de route van de twee oudste Nederlandse paardentramlijnen samengebracht in het traject van lijn 1: de eerste lijn (Den Haag-Scheveningen), ingesteld in 1864 en de derde lijn (Den Haag-Delft), ingesteld in 1866.
• 18 april 2011: Het eindpunt in Delft werd voor een periode van acht maanden ingekort tot station Delft, waar een keerdriehoek was aangelegd. De oorzaak was de aanleg van de Willem van Oranjetunnel in Delft. Tussen station Delft en het eindpunt in Tanthof werd het vervoer onderhouden door een tijdelijke buslijn onder het nummer 71.
• 12 december 2011: Tramlijn 1 reed weer de volledige route tussen Station Delft en Delft Tanthof (Abtswoudsepark).
• 28 april 2014: Lijn 1 reed een omleiding in beide richtingen vanwege werkzaamheden in het kader van OV van de toekomst op het Stationsplein en in de tramtunnel bij Station HS. Lijn 1 reed tussen Bierkade en Broeksloot de route van lijn 15 over de Rijswijkseweg waar een tijdelijke halte is voor Station HS ter hoogte van de Waldorpstraat. Deze omleiding duurde tot en met 25 mei 2014.
• 20 april 2015: Lijn 1 reed een omleiding in beide richtingen vanwege werkzaamheden op het Spui, op de Spuibrug en op het Zieken. Lijn 1 reed tussen Station HS en Centrum via het Rijswijkseplein, Weteringplein, Centraal Station/Schedeldoekshaven en Kalvermarkt-Stadhuis in plaats van Bierkade. Deze omleiding duurde tot en met 1 juli 2016.
• 13 december 2015: Halte Wateringsevest in Delft werd definitief opgeheven vanwege een herontwikkeling van Spoorzone Delft.
• 1 juli 2017: Lijn 1 reed een omleiding in beide richtingen vanwege een herinrichting op het Stationsplein bij Station HS. Lijn 1 reed vanuit Scheveningen na het centrum via HS/Waldorpstraat, Goudriaankade, Van Musschenbroekstraat en Wenckebachstraat naar Rijswijk en vervolgens verder naar Delft. Deze omleiding duurde tot 29 januari 2018. Oorspronkelijk duurde de omleiding tot 17 december 2017, maar door onverwachte, extra werkzaamheden aan de bovenleidingsmasten en de funderingen op het tramviaduct werd de einddatum uitgesteld tot 29 januari 2018.
• 27 augustus 2018: Lijn 1 werd ingekort tot het traject Delft-Gravenstraat, omdat de rails op de Scheveningseweg verouderd zijn en het traject en de haltes op de Scheveningseweg wegens werkzaamheden om deze geschikt te maken voor de inzet van Avenio's buiten dienst zijn gesteld. Een tijdelijke buslijn 61 reed over een afwijkende omleidingsroute van het Centraal Station naar Scheveningen en in de spits was er versterking van buslijn 31 tot het Vredespaleis. Dit duurde tot 11 februari 2019.
• 30 maart 2019: Met de voltooide renovatie van de Scheveningseweg, waarbij behalve de rijweg ook het tramspoor werd vernieuwd, werd dit traject ook geschikt voor nieuwe trams en de haltes voldoen aan alle toegankelijkheidseisen. Ter hoogte van de tramhalte Ary van der Spuyweg vond de officiële heropening van de weg en de trambaan plaats door wethouder Robert van Asten (Mobiliteit, Cultuur en Strategie).