Station Den Haag Staatsspoor

Het stationsgebouw was een ontwerp van Aaldert Willem van Erkel. Het complex beschikte vanaf het begin over een koninklijke wachtkamer. Na de sloop van het stationsgebouw werd deze opgeslagen. Sinds 2005 is de wachtkamer te bewonderen in het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht.

Het station was, hoewel gelegen aan het einde van de spoorlijn, niet gebouwd als kopstation, om de mogelijkheid van een eventuele verlenging van de lijn naar Scheveningen open te houden. Het stationsgebouw bevond zich dan ook aan de zijkant en reizigers kwamen uit het stationsgebouw eerst op het eerste perron. De verlenging werd nooit aangelegd in de vorm van een spoorweg, in plaats daarvan werd er in 1879 een stoomtramlijn aangelegd en kwam er in 1908 oostelijker een spoorweg naar Scheveningen die echter het station Staatsspoor niet aandeed.

Er was aanvankelijk geen spoorverbinding tussen de twee Haagse stations. Voor het reizigersverkeer tussen de twee stations werd er een omnibuslijn ingesteld. Op 15 juli 1871 werd er een spoorverbinding geopend met Den Haag Hollands Spoor. Deze verbindingsboog was de eerste verbinding tussen de spoorwegnetten van de concurrenten NRS en HSM. Dit spoor was aanvankelijk niet bedoeld voor reizigersvervoer, maar werd alleen gebruikt voor goederenvervoer en uitwisseling van materieel. Op 26 mei 1896 werd er een regelmatige reizigersdienst over het verbindingsspoor ingevoerd. Deze werd later afgeschaft. In 1976, bij de aanleg van Station Den Haag CS werd er een spoorverbinding voor reizigers aangelegd.

In 1879 was het Haagse Rhijnspoorstation vertrekpunt van de eerste stoomtram in Nederland, de verbinding Den Haag NRS – Scheveningen. In 1924 werd deze lijn geëlektrificeerd door de NZH als onderdeel van de tramlijn naar Leiden. Tot 1961 passeerden de Blauwe Trams dit station. Vanaf 1906 was Staatsspoor ook een halte voor de elektrische trams van de Haagse Tramweg Maatschappij (HTM). Diverse tramlijnen hadden hier hun eindpunt, waaronder 1, 3/3A, 15 en 21. Tot 1973 had lijn 12 zijn vertrekpunt naast station Staatsspoor. Deze situatie werd voortgezet tot 1983 waarna deze met lijn 16 werd gecombineerd.

Toen in Den Haag een Centraal Station werd gerealiseerd werd hiervoor de locatie van het Staatsspoorstation gekozen vanwege de gunstige ligging nabij het stads- en regeringscentrum.

Het nieuwe station werd wel een echt kopstation, dat werd gebouwd naast het Staatsspoorstation, zodat dit tijdens de bouw gewoon open kon blijven. In 1973 was de bouw van de eerste fase van het nieuwe station zover gevorderd, dat het oude station buiten gebruik kwam en het Centraal Station de functie overnam. Na sloop van het oude station kon de tweede fase van het Centraal Station worden gerealiseerd. Dit station kwam gereed in 1975.

• Op 5 juli 1911 kwam de Franse president Armand Fallières op dit station aan. Hij werd opgehaald door Koningin Wilhelmina en naar Paleis Noordeinde gereden in een open landauer.
• De ijzeren overkapping van het station werd in 1870 geleverd door ijzergieterij en -pletterij van Enthoven.
• Het schilderij Knotwilg (1882) van Vincent van Gogh toont een gedeelte van het Rijnspoorstation. Op 10 mei 2012 kocht het Van Gogh Museum deze aquarel aan voor 1,58 miljoen euro.