Plein 1813

Plein 1813, tot 1863 Willemplein, is het onafhankelijkheidsplein in Den Haag. Het plein ligt in het midden van de wijk Willemspark op de kruising van de Alexanderstraat en de Sophialaan. Midden op het plein staat een monument.

Plein 1813
voorheen Willemsplein
Plein 1813 met het monument
Geografische informatie
Locatie      Willemspark, Den Haag
BeginAlexanderstraat
EindSophialaan
Algemene informatie
Aangelegd in1863-1869
Genoemd naar1813, landing van de Prins
BebouwingVilla's
Openbaar vervoerTram

In samenhang met het gereedmaken van enkele gebouwen aan het plein voor gebruik als Israëlische ambassade in 2019 wordt het plein heringericht.[1]

Onafhankelijkheidsmonument

Op het plein (een ovale rotonde) staat het monument ter nagedachtenis aan de overwinning op Napoleon, het einde van de Franse tijd in Nederland, de onafhankelijkheid en de stichting in 1813 van het Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden, de voorloper van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en het huidige Koninkrijk der Nederlanden. De eerste steen werd op 17 november 1863 gelegd.[2] door Koning Willem III. De naam van het plein werd toen veranderd van Willemsplein naar Plein 1813. Het monument werd onthuld op 17 november 1869 door Prins Frederik der Nederlanden. Het geheel is een ontwerp van architect Willem Cornelius van der Wayen Pieterszen en beeldhouwer Johan Philip Koelman.[3]

In 1954 waren de beelden zozeer aangetast dat er replica's gemaakt moesten worden. Dit heeft Rijnlands Kunstgieterij J.E. Stoxen gedaan. In 2004 is het monument weer gerenoveerd en in 2007 zijn de bronzen beelden in de was gezet om ze tegen klimatologische invloeden te beschermen.

Herdenkingen

In 1963, 2013 en 2014 was het monument op het Plein 1813 het toneel van herdenkingen.

1963: Nederland 150 jaar onafhankelijk

Op zaterdag 30 november 1963 legde koningin Juliana een krans bij het monument om te herdenken dat de Prins van Oranje 150 jaar eerder in Scheveningen was aangekomen en Nederland 150 jaar onafhankelijk was[4].

2013: Herdenking aankomst prins Willem Frederik

Op zaterdag 30 november 2013 werd de aankomst van prins Willem Frederik in Scheveningen herdacht. De prins, vertolkt door Huub Stapel, werd aan het strand afgezet, waar 650 figuranten hem stonden op te wachten, en met zijn gevolg naar de gereedstaande koetsen gebracht. In een open koets reed hij vervolgens naar het Plein 1813 waar Hans Leijtens, commandant Koninklijke Marechaussee, een toespraak hield. Toen hij een tijd aanwezig was werd er een kanon gevuurd.

2014: 200 jaar Koninklijke Landmacht

Op donderdag 9 januari 2014 werd op het Plein 1813 de viering van 200 jaar Koninklijke Landmacht ingeluid met een vaandelgroet aan koning Willem-Alexander. Er waren 1500 militairen bij betrokken. De commandant van de landmacht, generaal De Kruif, overhandigde namens de landmacht een sabel aan de koning. Dit wordt gezien als een vijandelijke daad, tenzij de ontvanger een munt aan de gever geeft. De munt die de koning aan de commandant overhandigde, was geslagen ter gelegenheid van 200 jaar koninkrijk.

  • Het monument
  • Het monument (detail)
  • Huub Stapel als Willem Frederik in 2013
  • Erewacht op 30 november 2013
  • Kanon op Plein 1813

De villa's

Om het Plein 1813 staan vier grote villa's, gebouwd in de periode 1860-1864 in de bouwstijl van het Eclecticisme. Al deze villa's zijn rijksmonumenten.[5][6][7][8].

  • Nummer 1 werd ontworpen door architect Johannes Jacobus Delia (1816-1898) voor Agnites Vrolik, voorheen minister van Financiën. Hij woonde er tot 1882. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het huis door de Duitse bezetters opgeëist voor NSB-leider Anton Mussert. Die verliet het huis op 5 september 1944. In 1984 werd het pand gerestaureerd. Het is nu de residentie van de Britse ambassadeur.
  • Nummer 2 werd ontworpen door architect Q. Wennekers, die ook Sophialaan 9, 11 en 13 en Alexanderstraat 20 en 26 ontwierp. Minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns woonde tijdens zijn ministerschap in deze ambtswoning. In de tuin van de villa bevindt zich een bunker.[9]. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken biedt het pand in 2015 te koop aan via haar officiële Twitter-account, met daarin de wervende tekst "Met een bunkertje. Doe een bod!".[10]
  • Nummer 3 werd ontworpen door architect J.P.C. Swijser en is de residentie van de ambassadeur van Pakistan.
  • Nummer 4 werd gebouwd in opdracht van mr. J.C.W. Merkus, de architect is onbekend. Hier was het Ministerie voor Algemeene Oorlogvoering van het Koninkrijk (AOK) (1942-1946) en het Kabinet van de Minister-President (KMP) (1946-1947) gevestigd.[11][12] Het was dus een voorloper van het 'Torentje'. In de periode voor de Tweede Wereldoorlog was hier de Japanse legatie gehuisvest.[13] De villa is in 2017 door het Rijksvastgoedbedrijf verkocht aan de Israëlische staat[14], die het wil gebruiken als toekomstige huisvesting van haar ambassade in Nederland.[1]
  • Nr 1
  • Nr 4

De paardenkastanjes

Om het plein staan 36 paardenkastanjes. De oudste zijn in 1936 als ongeveer 25 jaar oude bomen geplant. In de Tweede Wereldoorlog werden ze omwikkeld met prikkeldraad om te voorkomen dat ze gekapt zouden worden.

Openbaar vervoer

Sinds 1864 wordt het Plein 1813 aangedaan door de Haagse tram. Aanvankelijk was dit de 'rode lijn' van de paardentram via de Scheveningseweg naar Scheveningen. Deze oudste tramlijn van Nederland werd in 1905 geëlektrificeerd, zodat er sindsdien bovenleiding op het Plein 1813 hangt. Bijna een eeuw lang, tot 2003, reed hier tramlijn 8. In de loop der jaren passeerden ook andere lijnen het Plein 1813, waarover nu aan beide zijden van het monument de tramrails van HTM-lijn 1 voeren. Het plein ligt tussen de tramhaltes Mauritskade en Javastraat.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.