Tramlijn 11 (Haaglanden)
Tramlijn 11 van HTM is een tramlijn in Den Haag, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.
| Lijn 11 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totale lengte | 8,4 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aangelegd door | HIJSM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Geopend 1 juli 1879: Scheveningen - Hollands Spoor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Huidige status | In gebruik | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aantal sporen | 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Materieel | Avenio | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tramdienst door | HTM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lijn 11 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
g.svg.png){kind=small}
f.svg.png){kind=small}
.jpg)
Een GTL-rijtuig op lijn 11 aan het eindpunt Scheveningen Haven.
HTM 6057 (type TW6000) op tramlijn 11.
GTL 3092 op tramlijn 11 aan het eindpunt Scheveningen-Strandweg met uitzicht op de Noordzee; 23 augustus 2013.
Sinds 7 maart 2016 worden Avenio's op lijn 11 ingezet. Conradkade, halte Weimarstraat; 8 maart 2016.
Route
De lijn verbindt de wijk Scheveningen Haven (Strand) in stadsdeel Scheveningen via de wijken Statenkwartier, Duinoord, Regentessekwartier, Transvaalkwartier en de Schildersbuurt met het NS-station Hollands Spoor.
Van 1943 t/m 1944 werd een gedeelte van het traject ook bereden met de lijnnummers "11H" en "11S".
Geschiedenis
1904-1923
- 1904: In het Tramplan 1904 werd de nummering geregeld van het HTM-tramnetwerk na elektrificatie. De nummers 1 t/m 10 werden toebedeeld aan de voormalige paardentramlijnen en enkele nieuwe lijnen. Het nummer 11 werd gereserveerd voor de eveneens door de HTM geëxploiteerde stoomtramlijn naar Rijswijk en Delft. Dit lijnnummer werd overigens niet op de trams zelf gevoerd, in tegenstelling tot het gebruik op de lijnen 1 t/m 10.
- 1923: Na de elektrificatie van de stoomtramlijn werd de exploitatie verder voortgezet onder de lijnnummers I¹ (Delft) en I³ (Rijswijk).
1927-1947
- 1927: Op 31 december 1925 verliep de concessie van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM) voor de stoomtramlijn Hollands Spoor - Scheveningen. De stoomtramlijn werd opgeheven en het tracé kwam in handen van de HTM, die hierop vanaf 15 juli 1927 een elektrische tramlijn ging exploiteren. Wel hield NS, de rechtsopvolger van de HIJSM na een fusie, mede het recht op goederenvervoer op het traject Duinstraat – Hollands Spoor (hiervoor werden twee elektrische HTM-locomotieven ingezet). Door de oorsprong van de lijn als stoomtramlijn had deze een breder profiel dan de meeste Haagse tramlijnen. Het tracé ligt grotendeels op een vrije baan en lijn 11 kan dan ook worden beschouwd als de eerste echte stadssneltramlijn in Nederland.
- 3 mei 1942: Lijn 11 mocht in verband met de bouw van de Atlantikwall de keerlus aan de Strandweg (Scheveningen) niet meer berijden. Het eindpunt werd verlegd naar de Jacob Pronkstraat/Vuurbaakstraat.
- 1 december 1943: Door de bouw van de Atlantikwall werd lijn 11 gesplitst in lijn 11H op het traject Hollands Spoor – Conradkade/Groot Hertoginnelaan en lijn 11S op het traject Stadhoudersplein – Jacob Pronkstraat.
- 10 december 1943: De koppeling 11H + 11S reed alleen tijdens de spits; daarbuiten reed lijn 11 weer als één lijn.
- 27 maart 1944: De lijnen 11H + 11S werden opgeheven. Lijn 11 reed weer de volledige route.
- 10 juni 1944: Lijn 11 werd wederom gesplitst in de lijnen 11H en 11S.
- 17 november 1944: De dienst op alle Haagse tramlijnen werd gestaakt vanwege energieschaarste.
- 3 april 1947: De dienst van lijn 11 werd hervat op het traject Hollands Spoor – Jacob Pronkstraat.
- 4 juni 1947: Het eindpunt werd weer verlegd naar de Strandweg.
1965-2002
- 31 oktober 1965: De inzet van PCC-trams op lijn 11 had tot gevolg dat het kopeindpunt onder de kap van Station Hollands Spoor moest worden vervangen door de keerdriehoek Jan Blankenstraat. Tot de komst van de PCC-cars op lijn 11 werd deze altijd geëxploiteerd als een afzonderlijke lijn, die nergens samenreed met andere lijnen. Hij had ook een apart kopeindpunt onder de kap van station Hollands Spoor. De motorwagens van de serie 800 met de bijpassende bijwagens van de series 750 en 900 hebben gedurende (bijna) hun hele levensduur op lijn 11 gereden. Alleen in de periode van 1963 tot begin 1965 werd de hegemonie van de serie 800 doorbroken door de naoorlogse motorwagens van de serie 200.
- 1974: Het goederenvervoer werd gestaakt. Het goederenspoor naast lijn 11 werd tussen 1981 en 1984 echter nog gebruikt om de nieuwe gelede trams van de serie 3000 af te leveren, wat in 1982 een keer volledig misliep.
- 3 november 1975: De keerdriehoek werd vervangen door een keerlus via de Oranjelaan.
- 1981: De gelede trams van het type GTL kwamen op lijn 11 te rijden.
- 30 juni 1993: De laatste PCC-car(s) van de Haagse tram reden op lijn 11. Zij werden vervangen door GTL-trams.
- 2002: Vanwege het bredere profiel van de lijn konden de Hannoverse TW6000 Stadtbahn-trams die de HTM enkele jaren inzette - met slechts kleine aanpassingen - op deze lijn rijden (tot 2005).
2011-heden
- 4 januari 2011: Lijn 11 reed in verband met de werkzaamheden aan de Conradkade (dit door een scheur in de damwand op 20 december 2010) in de richting van Station HS vanaf de Statenlaan via de route van lijn 17, RandstadRail 3 en vanaf de Monstersestraat reed lijn 11 de normale route. In de richting van Scheveningen reed lijn 11 de normale route.
- 14 mei 2012: De werkzaamheden zijn afgerond, dus lijn 11 reed weer in beide richtingen de normale route.
- 17 juni 2013: Lijn 11 reed in de richting van Station HS een omleidingsroute. Vanaf de Statenlaan reed lijn 11 via de Stadhouderslaan, Koningin Emmakade en de Loosduinseweg naar de halte Delftselaan. Dit vanwege werkzaamheden in het kader van OV van de toekomst aan de Conradkade en halte werkzaamheden op de gehele route van lijn 11 voor de nieuwe trams. Deze omleiding duurde tot en met 31 juli 2014.[1]
- 23 september 2013: Lijn 11 reed in beide richtingen naar het Statenkwartier, het eindpunt van lijn 17. In beide richtingen reed lijn 11 over de Stadhouderslaan, Koningin Emmakade en de Loosduinseweg. Tussen het tijdelijke eindpunt Statenkwartier en Scheveningen Haven (strand) reed een gratis pendelbus. Dit vanwege werkzaamheden in de Kompasstraat en de halte werkzaamheden. Deze omleiding richting Scheveningen duurde tot en met 14 december 2013, richting Stations HS bleef lijn 11 rijden via de omleiding.[2]
- 28 april 2014: Lijn 11 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege werkzaamheden in het kader van OV van de toekomst op het Stationsplein en in de tramtunnel bij Station HS en op de Parallelweg. Lijn 11 reed na de halte Delftselaan naar halte Hobbemaplein van lijn 6 en via de halten Vaillantlaan, Om en Bij, Brouwersgracht, Gravenstraat, Centrum, Bierkade naar halte Station Hollands Spoor (de normale beginhalte richting Scheveningen/Duindorp) en dan via dezelfde route terug. Deze omleiding duurde tot en met 25 mei 2014.
- 1 augustus 2014: De werkzaamheden zijn afgerond, dus lijn 11 reed weer in beide richtingen de normale route.
- 7 maart 2016: De GTL-trams werden op lijn 11 in een keer vervangen door de nieuwe Avenio-trams. Lijn 11 is de tweede tramlijn die met de nieuwe stadstram rijdt.[3]
- 1 juli 2017: Lijn 11 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege een herinrichting op het Stationsplein bij Station HS. Lijn 11 reed vanuit Scheveningen na Jacob Catsstraat naar het eindpunt HS/Leeghwaterplein. Vervolgens reed lijn 11 verder als lijn 15 naar Nootdorp. Deze omleiding duurde tot 29 januari 2018. Oorspronkelijk duurde de omleiding tot 17 december 2017, maar door onverwachte, extra werkzaamheden aan de bovenleidingsmasten en de funderingen op het tramviaduct werd de einddatum uitgesteld tot 29 januari 2018. Tevens werd de haltenaam Hobbemaplein gewijzigd naar Haagse Markt voor lijn 11.
Dienstregeling
Tramlijn 11 rijdt op werkdagen en op zaterdag overdag iedere 12 minuten. Tijdens de werkdagen in de ochtendspits iedere 10 minuten. 's Avonds, zaterdagochtend en zondag is de frequentie lager, met een minimum van eens per 15 minuten.
Halte Rijswijkseplein is door diverse redenen (nog) niet geschikt voor rolstoelen. Dit wordt omgeroepen in de voertuigen en aangeduid bij de halte in de abri.
Trivia
- Een aardige bijzonderheid is dat tramlijn 11 zijn eindpunt vlak aan het strand van Scheveningen heeft en daarmee een van de weinige tramlijnen ter wereld is met zicht op zee. Dit is ook het geval bij de tramlijn van de Kusttram langs de Belgische kust en nog enkele tramlijnen in het Verenigd Koninkrijk (Blackpool, Man), Portugal (Porto, Sintra) en in Australië (Glenelg en Melbourne).
- In de single De zomertram van Scheveningen, geschreven door Michel van der Plas, bezong Wim Sonneveld voor het radioprogramma Cursief deze tramlijn.
- Sinds de indienststelling van lijn 11 in 1927 heeft de tram hetzelfde traject bereden. Enige uitzondering daarbij zijn het einde van de lijn bij Hollands Spoor en kortdurende verleggingen tijdens de oorlog en tijdens werkzaamheden.
- Er bestond een plan lijn 11 op termijn te verleggen naar het oude Norfolkterrein bij de Scheveningse binnenhaven. Deze investering komt voort uit de deal naar aanleiding van de overname van 49% van de aandelen HTM door de NS. De route zou vanaf de Houtrustbrug over de Kranenburgweg kunnen lopen maar een lijnvoering over een gedeelte van de Willem de Zwijgerlaan is ook mogelijk. De verlegging moest in 2018 in dienst komen. Het lijngedeelte van lijn 11 naar de Strandweg zou dan worden overgenomen door tramlijn 16 of 17, die dan vanuit het centrum over de Statenlaan rijdt. Inmiddels ligt het advies voor lijn 16, voorheen lijn 17 vanaf de Statenlaan te verlengen.[4]
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
 | Haagse tramlijnen |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
This article is issued from
Wikipedia.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.