Draaistel

Een draaistel is een klein wagentje, rond een verticale as draaibaar bevestigd onder spoorwegmaterieel, dat c.q. de wielstellen inlijst. Een draaistel wordt toegepast om de massa of trekkracht van het voertuig over meer assen te verdelen, om een grotere voertuiglengte mogelijk te maken of om het comfort te verhogen.

Draaistel

De hart-op-hartafstand van de assen wordt de radstand genoemd. Tegenwoordig bedraagt de radstand van het draaistel bij treinen rond 2,5 meter en bij metro's en trams rond de 2 m. De draaipuntsafstand van de draaistellen bedraagt bij treinstellen en rijtuigen 17 tot 20 m. Bij wagens en locomotieven is de spilafstand veelal korter. Bij een metro bedraagt de spilafstand ongeveer 12 m en bij trams 6 tot 7,5 m.

Als twee bakken rusten op één draaistel, dan spreekt men van een jacobsdraaistel. Jacobsdraaistellen worden veel gebruikt bij light trains en metro's om kosten en gewicht te besparen. Voor de komst van de lagevloertram hadden vrijwel alle gelede trams jacobsdraaistellen. De Franse TGVs hebben deze draaistellen onder de niet-aangedreven rijtuigen.

Draaistellen zijn onder te verdelen in loopdraaistellen (geen aangedreven assen) en motordraaistellen (een of meer aangedreven assen). Bij elektrische (en ook dieselelektrische) treinen worden de elektrische tractiemotoren in het draaistel ingebouwd. Bij dieselhydraulische en dieselmechanische treinstellen worden de draaistellen aangedreven door een aandrijfas van buitenaf.

Bij treinstellen probeert men motordraaistellen zo veel mogelijk in het midden te plaatsen en loopdraaistellen aan de uiteinden. De reparatie van een motordraaistel na een aanrijding is namelijk veel duurder dan de reparatie van een loopdraaistel.

Drieassige draaistellen komen in Nederland vrijwel alleen bij locomotieven voor (bijvoorbeeld de 1200-, 1300- en 1500-series); bij buitenlandse spoorbedrijven ook wel voor zware goederenwagens. Sommige locomotieven en motorrijtuigen hebben drie 2-assige draaistellen. Voorbeelden hiervan zijn de Zwitserse locomotieven Re 6/6 en het Nederlandse motorrijtuig mDDM, de aandrijving voor de dubbeldekstreinen DD-AR en de gerenoveerde versie daarvan, NID.